مقاله امانت های الهی در قرآن

دانلود مقاله امانت های الهی در قرآن تحقیق مقاله امانت الهی در قرآن یاسین امانت الهی داستان امانت الهی منظور از امانت الهی چیست انسان حامل امانت الهی بزرگترین امانت الهی مقاله درباره امانت داری مقاله درمورد امانت داری مقاله خیانت در امانت مقاله ای درباره امانت داری خیانت در امانت در قرآن خیانت در امانت در اسلام ایه قران در مورد امانت داری ایه امانت در قران خیانت در امانت در قران

فهرست مطالب

مقدمه ۶
۱٫ کلیات طرح تحقیق ۹
۱٫ ۱ بیان مسأله ۱۰
۲٫ ۱ اهمیت مسأله ۱۲
۳٫ ۱ سوأل تحقیق ۱۲
۴٫ ۱ فرضیه ۱۳
۵٫ ۱ حدود مسأله ۱۳
۶٫ ۱ محدودیت مسأله ۱۳
۷٫ ۱ کلید واژه ها ۱۴
۱٫ ۷٫ ۱ امامت ۱۵
۲٫ ۷٫ ۱ امانت ۱۶
۳٫ ۷٫ ۱ امین ۱۹
۴٫ ۷٫ ۱ خیانت ۲۰
۵٫ ۷٫ ۱ عهد ۲۲
۶٫ ۷٫ ۱ میثاق ۲۳
۷٫ ۷٫ ۱ ودیعه ۲۴
۸٫ ۷٫ ۱ ولایت ۲۵

۲٫ فصل اول : کلیاتی در زمینه آیات امانت در قرآن
۱٫ ۲ آیه عرض امانت ۲۹
۱٫ ۱٫ ۲ معنای عرض امانت ۳۰
۲٫ ۱٫ ۲ معنای اباء و امتناع از پذیرش امانت ۳۴
۳٫ ۱٫ ۲ معنای حمل امانت ۳۴
۴٫ ۱٫ ۲ مراد از انسان حامل امانت کیست؟ ۳۵
۵٫ ۱٫ ۲ معنای ظلوم وجهول ۳۶
۶٫ ۱٫ ۲ نتیجه قبول امانت ۳۹
۲٫ ۲ آیه امانات ۴۰
۱٫ ۲٫ ۲ مراد از اهل امانات چه کسانی هستند؟! ۴۰
۲٫ ۲٫ ۲ شأن نزول مشهور آیه ۴۱
۳٫ ۲٫ ۲ مقدم نمودن اداء امانات بر عدالت ۴۲
۴٫ ۲٫ ۲ مفهوم عام امانات ۴۲
۵٫ ۲٫ ۲ اقسام امانات ۴۴
۶٫ ۲٫ ۲ مخاطب در آیه چه کسانی هستند؟! ۴۶
۳٫ ۲ آیه منع از خیانت درا مانات ۵۰
۴٫ ۲ امانتداران ۵۱
۱٫ ۴٫ ۲ پیامبران امین ۵۱
۲٫ ۴٫ ۲ فرشته‌ امین ۵۳
۳٫ ۴٫ ۲ کارگزاران امین ۵۳
۴٫ ۴٫ ۲ مؤمنان و نمازگزاران امانتدار ۵۵
۳٫ فصل دوم : بررسی مقایسه‌ای دیدگاه‌های مفسران شیعی و اهل سنت در تفسیر امانت
۱٫ ۳ اتصاف به اسماء حسنی ۵۸
۲٫ ۳ اختیار و اراده ۵۸
۳٫ ۳ استعداد ۵۹
۴٫ ۳ اسرار ۵۹
۵٫ ۳ اصل ادای امانت ۶۱
۶٫ ۳ اعضاء و جوارح ۶۲
۷٫ ۳ اوامر و نواهی ۶۵
۸٫ ۳ اهل و خانواده ۶۷
۹٫ ۳ ایمان ۶۸
۱۰٫ ۳ اوصاف پیامبر آخر الزمان – صلوات الله علیه و آله ۶۹
۱۱٫ ۳ تسلیم در برابر پیامبر – صلی الله علیه و آله و سلم- ۷۰
۱۲٫ ۳ تسلیم اسماء ۷۱
۱۳٫ ۳ تعهد و قبول مسئولیت ۷۱
۱۴٫ ۳ تکلیف ۷۲
۱۵٫ ۳ توحید ۷۷
۱۶٫ ۳ حدود و شرع ۷۸
۱۷٫ ۳ دلائل خداشناسی ۷۸
۱۸٫ ۳ دلایل و عجایب صنع ۷۹
۱۹٫ ۳ دین و شریعت ۸۰
۲۰٫ ۳ روح ۸۲
۲۱٫ ۳ زن ۸۳
۲۲٫ ۳ شغل و منصب ۸۴
۲۳٫ ۳ طاعت ۸۴
۲۴٫ ۳ عقل ۸۷
۲۵٫ ۳ علم ۸۹
۲۶٫ ۳ عهد و پیمان ۹۱
۲۷٫ ۳ فرایض ۹۱
۲۸٫ ۳ فیض الهی ۹۳
۲۹٫ ۳ قرآن ۹۴
۳۰٫ ۳ لا اله الا الله ۹۵
۳۱٫ ۳ لطیفه سیال انسانی ۹۶
۳۲٫ ۳ محبت و عشق ۹۶
۳۳٫ ۳ معرفت ۹۷
۳۴٫ ۳ نماز، روزه غسل حج، جهاد، زکات ۹۸
۳۵٫ ۳ وجود و هستی ۱۰۱
۳۶٫ ۳ ودایع و امانات مردم ۱۰۲
۳۷٫ ۳ وظایف و واجبات دین ۱۰۴
۳۸٫ ۳ وفاء به عهود ۱۰۵
۳۹٫ ۳ ولایت الهیه، امامت و ولایت ائمه – علیهم السلام- ۱۰۶
۴٫ فصل سوم : اهمیت امانتداری در روایات و احادیث
۱٫ ۴ رعایت اصل ادای امانت تحت هر شرایطی ۱۲۴
۲٫ ۴ رابطه میان امانت و ایمان ۱۲۸
۳٫ ۴ آثار امانتداری ۱۲۹
۴٫ ۴ آثار بی توجهی به ادای امانت ۱۳۵
۵٫ ۴ امانتداری میزانی برای سنجش افراد ۱۳۶
۵٫ فصل چهارم: نتیجه گیری ۱۳۹
فهرست منابع ۱۵۶

فهرست منابع و مأخذ

۱- قرآن کریم ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
۲- دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه، قم، نشر مشرقین، ۱۳۷۹٫
کتب لغت شیعه
۳- پادشاه، محمد، فرهنگ جامع فارسی (آنندراج)، تهران، انتشارات کتابفروشی خیام، ۱۳۶۳ ش.
۴- راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه غلامرضا خسروی، تهران، انتشارات مرتضوی، ۱۳۷۵ ش.
۵- سجادی، سید جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، ۱۳۶۲ش.
۶- سیاح، احمد، لغت نامه ( فرهنگ سیاح)، تهران، نشر اسلام،
۷- شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن براساس تفسیر نمونه، انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۷۷ش.
۸- صفی پور، عبدالرحیم بن عبدالکریم، فرهنگ عربی- فارسی (منتهی الادب فی لغه العرب)، انتشارات کتابخانه سنایی.
۹- عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۵ش.
۱۰- قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب السلامیه، ۱۳۷۱ش.
۱۱- قریب، محمد، تبیین اللغات لتبیان الآیات (فرهنگ لغات قرآن) تهران، انتشارات بنیاد، ۱۳۶۶ش.
۱۲-محقق، محمد باقر، دائره الفرائد در فرهنگ قرآن، تهران، انتشارات بعثت.
۱۳- مختاری، محمدحسین، فرهنگ اصطلاحات حقوقی، تهران، انجمن قلم ایران، ۱۳۷۷ ش.
۱۴- معین، محمد، فرهنگ فارسی(معین)، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۸۵ش.
۱۵- نفیسی، علی اکبر، فرهنگ نفیسی (ناظم الاطباء) تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۴۳ش.
۱۶- نوربخش، جواد، فرهنگ اصطلاحات تصوف، انتشارات یلدا قلم، ۱۳۷۹ق.
کتب لغت اهل سنت
۱- ابن فارس، احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقاییس اللغه؛ بیروت، منشورات دارالکتب العلمیه، ق ۱۴۲۰
۲- ابن منظور، ابی الفضل جمال الدین محمد بن مکرم، بیروت، انتشارات دار احیاء التراث العربی.
۳- تفلیسی، ابوالفضل جیش بن ابراهیم، وجوه قرآن، ترجمه مهدی محقق، تهران، نشر بنیاد.
۴- الحیری النیشابوری، ابوعبدالرحمن اسماعیل بن احمد، وجوه القرآن، تحقیق نجف عرشی، مشهد،نشر مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۲۲ق.
۵- دامغانی، حسین بن محمد، وجوه و النظائر الالفاظ الکتاب الله العزیز، قاهره، وزارت اوقاف.
۶- الفراهیدی، ابوعبدالرحمن الخلیل بن احمد، کتاب العین، انتشارات دارالهجره، ۱۴۲۰ق.
کتب تفسیری شیعه
۱- الأزدی السلمی، عبدالرحمن محمد بن حسین بن موسی، تفسیر السلمی و هو حقائق التفسیر، بیروت، منشورات دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۱ق.
۲- اصفهانی، نصرت، مخزن العرفان در علوم قرآن، تهران، نهضت زنان مسلمان،۱۳۶۱٫
۳- بی آزار شیرازی، عبدالکریم، حجتی، محمد باقر، تأویل قرآن به قرآن (تفسیر کاشف)، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۲ش
۴- التبریزی، سید محمد، التفسیر الوجیز به تحقیق شیخ مالک المحمودی، انتشارات، موسسه الامام الامنتظر ۱۴۱۸ ق.
۵- ثقفی تهرانی، میرزا محمد، روان جاوید، تهران، انتشارات برهان.
۶- الجرجانی، ابوالمحاسن الحسین بن الحسین، گازر( جلاء الاذهان و جلاء الاحزان) به تصحیح و تعلیق میر جمال الدین حسینی ارموی، بی جا، بی تا.
۷- جوادی آملی، عبدالله ، تسنیم ( تفسیر قرآن کریم)، تنظیم احمد قدسی، قم، نشر اسراء،۱۳۸۲ش.
۸- جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قم، نشر اسراء ، ۱۳۸۲ش.
۹- الجویباری، یعسوب الدین رستگار، البصائر، قم، بی تا، ۱۳۶۲ش.
۱۰- الحائری الطهرانی، میرسید علی، مقتنیات الدرر، تهران، نشر، شیخ محمد الآخوندی، ۱۳۷۷ش.
۱۱- حسنی واعظ، ابوالمکارم محمود بن ابی المکارم، دقائق التأویل و حقائق التنزیل، پژوهش جویا جهانبخش تهران، نشر میراث مکتوب، ۱۳۸۱ش.
۱۲- الحسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، اثنی عشری، تهران، انتشارات میقات، ۱۳۶۴ش.
۱۳- الحسینی شیرازی، سید محمد، تقریب القرآن الی الذهان، بیروت ، انتشارات، موسسه الوفاء، ۱۴۰۰ق.
۱۴- الحسینی الهمرانی، سید محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران، نشر کتابفروشی لطفی.
۱۵- الخزاعی النیشابوری، حسین بن علی بن محمد بن احمد(ابوالفتوح رازی)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، تصحیح محمد جعفر باحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد، نشر پژوهش های اسلامی، ۱۳۶۵٫
۱۶- خمینی، سید روح الله، تفسیر و شواهد قرآنی در آثار حضرت امام خمینی (ره)، تهران، نشر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۸۲ش.
۱۷- رضاخانی، محمد، ریاضی، حشمت الله، ترجمه تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده، تهران، نشر سر الاسرار، ۱۳۸۰ش.
۱۸- السبزواری، محمد، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت، دار التعارف المطبوعات، ۱۴۰۲ق.
۱۹- شبر، سید عبدالله، الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، کویت، منشورات مکتبه الالفین،۱۴۰۱ق.
۲۰- الشریف، بهاء الدین محمدبن شیخ علی، تفسیر شریف لاهیجی ، تصحیح ابراهیم آیتی، انتشارات علمی، ۱۳۶۳ش.
۲۱- صادقی، محمد، الفرقان، تهران، نشر فرهنگ اسلامی.
۲۲- الطبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن طبرسی، مجمع البیان، به ترجمه محمد رازی، تهران، نشر فراهانی،۱۳۶۰ ش.
۲۳- الطبرسی، محمد حسن، ترجمه تفسیر جوامع الجامع، ترجمه احمد امیری شادمهری، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ۱۳۷۷
۲۴- الطوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی
۲۵- طیب، عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، اصفهان، بی تا.
۲۶- عاملی، ابراهیم، تفسیر عاملی، تصحیح علی اکبرغفاری، طهران، نشر کتابفروشی صدوق، ۱۴۰۱٫
۲۷- العلوی الحسینی الموسوی، محمد کریم نجل الجاج میرجعفر، تفسیر القرآن کشف الحقائق، عن نکت الایات و الدقایق ترجمه حاج عبدالمجید صادق نوبری، بی جا، بی تا.
۲۸- فضل الله ، سید محمد حسین، من وحی القرآن، بیروت، نشر دارالملاک، ۱۴۱۹ق.
۲۹- قرائتی ، محسن، تفسیر نور، قم ، نشر موسسه در راه حق ،۱۳۷۶ش.
۳۰- قرشی، سید علی اکبر ، احسن الحدیث، تهران، نشر بعثت.
۳۱- القمی، ابی الحسن علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، تصحیح سید طیب موسوی جزائری، بی جا ، منشورات مکتبه الهدی، ۱۳۸۷ ق.
۳۲- کاشانی ، فتح الله ، منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تصحیح میرزا ابوالحسن شعرانی، بی جا ، نشر کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۴۷
۳۳- کاشفی، کمال الدین حسین، مواهب علیه (تفسیر حسینی)، تصحیح سید محمد رضا جلالی نائینی، بی جا ، بی تا
۳۴- الکوفی، فرات ابراهیم بن فرات، تفسیر فرات الکوفی، قم، منشورات مکتبه الداوری.
۳۵- مدرسی، سید محمدتقی، تفسیر هدایت، ترجمه عبدالمحمد آیتی و احمد آرام، نشر آستان قدس رضوی، ۱۳۷۸ ش.
۳۶- مغنیه، محمدجواد، الکاشف، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۶۸ م.
۳۷- مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ ش.
۳۸- الموسوی السبزواری، عبدالاعلی، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، بی جا، نشر دفتر آیت الله سبزواری، ۱۴۱۸ ق.
۳۹- نعمت اللهی، میرزا حسن، (صفی علیشاه)، تفسیر صفی، بی جا، بی تا.
کتب تفسیری اهل سنت:
۱- ابن عجیبه، ابی العباس احمد بن محمد، البحرالمدید فی تفسیر القرآن المجید، تحقیق احمد عبدالله القریشی، قاهره، بی تا، ۱۴۱۹ ق.
۲- ابن عربی، محی الدین، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق دکتر مصطفی غالب، تهران، انتشارات ناصرخسرو، ۱۹۷۸ م.
۳- ابن کثیر، عمادالدین ابی الفداه اسماعیل، تفسیر مختصر ابن کثیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ هـ. ق.
۴- الاندلسی، ابی محمد عبدالحق بن عطیه، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز (تفسیر ابن عطیه)، تحقیق عبدالله بن ابراهیم الانصاری، قطر، دارالعلوم، ۱۴۰۷ ق.
۵- الاندلسی، محمدبن یوسف (ابی حیان)، البحر المحیط، تحقیق شیخ عادل، بیروت، دارالکتب العلیمه، ۱۴۱۳ ق. الانصاری القرطبی، ابی عبدالله محمدبن احمد، الجامع لاحکام القرآن، دارالکتب المصریه، ۱۳۶۴ ق.
۶- آلوسی، ابی الفضل شهاب الدین سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و سبع المثانی، تهران، نشر جهان.
۷- البغدادی، علاء الدین علی بن محمد بن ابراهیم، الخازن (لباب التأویل فی معانی التنزیل)، بی جا، ناشر، مکتبه مصطفی البابی الحلبی.
۸- التمیمی الکبری الرازی الشافعی، فخرالدین محمدبن عمربن الحسین بن علی، تفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، منشورات داراحیاء التراث العربی.
۹- الثعالبی، عبدالرحمن، الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، حققه ابومحمد الادریس الحسنی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۶ ق.
۱۰- الثعلبی، ابواسحاق احمد، الکشف و البیان (تفسیر الثعلبی)، تحقیق ابی محمد بن عاشور، بیروت، داراحیاء التراث العربیه، ۱۴۲۲ ق.
۱۱- حجازی، محمدمحمود، التفسیر الواضح، مصر، دارالکتاب العربی.
۱۲- حق البروسوی، اسماعیل، روح البیان، طهران، نشر مکتبه الجعفری التبریزی.
۱۳- دیوبندی، محمودحسن، تفسیر کابلی، ترجمه هیئتی از علمای افغانستان، تهران، نشر احسان، ۱۳۷۵ ش.
۱۴- رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، بی جا، بی تا، ۱۳۲۸٫
۱۵- الزحیلی، وهبه، المنیر (در عقیده و احکام و برنامه زندگی)، ترجمه عبدالله خاموش هروی، خراسان، نشر شیخ الاسلام، ۱۳۸۲ ش.
۱۶- الزمخشری، جارالله محمدبن عمر، کشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتب العربی.
۱۷- السعدی، عبدالرحمن بن ناصر، تیسیر الکریم الرحمن فی تفسیر کلام المنان، بی جا، بی تا، ۱۳۷۵٫
۱۸- السمرقندی، نصربن محمدبن احمد ابواللیث، تفسیر السمرقندی (بحرالعلوم)، تحقیق الدکتر محمود مطرحی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۸ هـ . ق.
۱۹- سید قطب، فی ضلال القرآن، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، ۱۳۸۶ ق.
۲۰- السیوطی، جلال الدین، الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور، بیروت، دارالمعرفه.
۲۱- الشعراوی، محمد متولی، تفسیر الشعراوی، بی جا، نشر اخبار الیوم، ۱۹۹۱ م.
۲۲- الشوکانی الیمانی الصنعانی، محمدبن علی بن محمد، فتح القدیر الجامع فنی الروایت و الدرایت من علم التفسیر، بی جا، بی تا.
۲۳- الشیرازی البیضاوی، ناصرالدین ابی سعید عبدالله بن عمربن محمد، تفسیر البیضاوی، بیروت، موسسه الاعلمی المطبوعات، ۱۴۱۰ ق.
۲۴- صابونی، محمدعلی، صفوه التفاسیر، تهران، نشر دار احسان.
۲۵- الطبری، ابی جعفر محمدبن جریر، الجامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرف، ۱۴۰۰ ق.
۲۶- عتیق نیشابوری، ابوبکر، تفسیر سورآبادی، به تصحیح علی اکبر سعیدی سیرجانی، نشر فرهنگ نو، ۱۳۸۰ ش.
۲۷- عثمانی دیونیری، محمد شفیع، معارف القرآن، ترجمه محمدیوسف حسین پور، انتشارات شیخ الاسلام، احمد جام، ۱۳۸۰ ش.
۲۸- العجیلی الشافعی، سلیمان بن عمر، الفتوحات الالهیه، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
۲۹- العمادی، ابی السعود محمدبن محمد، تفسیر ابی السعود (ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم) بیروت، داراحیاء التراث العربی.
۳۰- غزالی، محمد، گامی به سوی تفسیر موضوعی سوره های قرآن کریم، ترجمه علی اصغر محمدی، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷ ش.
۳۱- القاسمی، محمد جلال الدین، تفسیر القاسمی (محاسن التأویل)، بیروت، دارالاحیاء التراث العربیه، ۱۴۱۵ هـ . ق.
۳۲- القشیری النیشابوری الشافعی، ابی القاسم عبدالکریم بن هوازن بن عبدالملک، تفسیر القشیری (لطائف الإشارات) بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۰ ق.
۳۳- القنوجی البخاری، ابی الطیب صدیق بن حسن، تفسیر فتح البیان، بی جا، بی تا.
۳۴- المحلی، جلال الدین محمدبن احمد- السیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر، تفسیر الجلالین، بیروت، نورالمطبوعات، ۱۴۱۲ ق.
۳۵- مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق عبدالله محمود شحاقه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۳ ق.
۳۶- المراغی، مصطفی، تفسیر المراغی، بیروت، دارالفکر.
۳۷- المیبدی، ابوالفضل رشیدالدین، کشف الاسرار و عده الابرار (تفسیر خواجه عبدالله انصاری)، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران، نشر امیرکبیر، ۱۳۶۱ ش.
۳۸- هرری شافعی، امین، حدائق الروح و الریحان فی روابی علوم القرآن، بی جا، دارطوق النجاه، ۱۴۲۱ ق.
کتب حدیثی شیعه
۱- ابن شهر آشوب، محمدبن علی، المناقب، قم، انتشارات علامه.
۲- احسانبخش، صادق، آثار الصادقین، نشر صادقین، ۱۳۷۴٫
۳- پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول اکرم (ص))، انتشارات جاویدان.
۴- تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، شرح غررالحکم و دررالکلم، ترجمه جمال الدین محمد خوانساری، تصحیح میرجلال الدین حسینی محدث، تهران، چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۰٫
۵- صدوق، محمدبن علی، أمالی، ترجمه محمدباقر کمره ای، تهران، انتشارات کتابخانه اسلامیه، ۱۳۶۲ش.
۶- صدوق، محمدبن علی، معانی الاخبار، به تصحیح علی اکبر غفاری، قم، انتشارات جماعت المدرسین فی الحوزه العلمیه، ۱۳۶۱ ش.
۷- صدوق، محمدبن علی، عیون اخبار الرضا، ترجمه حمیدرضا مستفید، علی اکبر غفاری، تهران، صدوق، ۱۳۷۲ ش.
۸- الصفار القمی، محمدبن الحسن بن فروخ، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص)- صححه، میرزا محسن کوچه باغی.
۹- التبریزی، قم، انتشارات مکتبه آیت الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ ق.
۱۰- طبرسی، ابوالفضل علی، مشکاه الانوار فی غرر الاخبار، ترجمه سید عبدالحسین رضایی نیشابوری، انتشارات طوس، ۱۳۶۴٫
۱۱- الطوسی، محمدبن الحسن، تهذیب الاحکام (فی شرح المقنعه الشیخ المفید)، حققه سید حسن الموسوی الخراسانی، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
۱۲- غفاری زندرانی، نظام الدین احمد، شرح و ترجمه احتجاج طبرسی، تصحیح پاکتچی، تهران، انتشارات مرتضوی.
۱۳- فرید، مرتضی، الحدیث، نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴ ش.
۱۴- کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمره ای، تهران، انتشارات اسوه، ۱۳۷۰ ش.
۱۵- مجلسی ، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه
۱۶- النعمانی، محمد بن ابراهیم، کتاب الغیبه، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، مکتبه الصدوق.
۱۷- النوری، میرزا حسین، مستدرک الوسایل، تهران ، منشورات المکتبه الاسلامیه، ۱۳۸۳، ش ۲۰۳٫
کتب حدیثی اهل سنت:
۱- ابن حنبل، احمد، مسند، بیروت، مکتب اسلامی
۲- ابن ماجه، محمد بن یزید، سنن، بیروت، دارالاحیاء الکتب العلمیه، ۱۳۸۳ هـق.
۳- بخاری، محمد بن اسماعیل، بیروت، المکتبه العصریه، ۱۴۲۰ق.
۴- البیهقی، حافظ ابی بکر احمد بن الحسین، السنن الصغری، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۵ق.
۵- القصری، ابی محمد عبدالجلیل بن موسی بن عبدالجلیل، شعب الایمان، تحقیق ایمن صالح شعبان، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۱۷ ق.
۶- الهندی، علاء الدین علی المتقی بن حسام الدین، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، نشر الرساله، ۱۴۰۵ق
سایر منابع
۱- آملی، سید حیدر، جلوه دلدار (ترجمه جامع الاسرار و منبع الانوار) ترجمه: سید یوسف ابراهیمیان آملی تهران، نشر رسانش؛ ۱۳۸۱ش.
۲- تجلیل، ابوطالب، ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها در قرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۶ش.
۳- جوادی آملی، عبدالله، اخلاق کارگزاران در حکومت اسلامی، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی، ۱۳۶۴ش.
۴- جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، قم، اسراء، ۱۳۸۲ش.
۵- حافظ، شمس الدین محمد، دیوان حافظ به تصحیح بهاء الدین خرمشاهی، تهران، نشر نیلوفر، ۱۳۷۴ش.
۶- حجتی، محمد باقر، اسباب النزول، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، ۱۳۶۵ش.
۷- حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ترجمه احمد روحانی، قم، دارالهدی، ۱۳۸۰ش.
۸- حق شناس، حسین، توشه( ۵۰۰ نکته آموزنده از قرآن کریم)، قم، شاکر، ۱۳۸۳ش.
۹- دوانی، میرداماد، الرسائل المختاره به اهتمام سید احمد تویسرکانی، اصفهان، نشرکتابخانه عمومی امیرالمومنین علی(ع)‌.
۱۰- رشید پور، عبدالمجید، تربیت از دیدگاه وحی، قم، نشر موسسه دین و دانش، ۱۳۶۴ش.
۱۱- زمانی، کریم، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران، نشر اطلاعات، ۱۳۷۷ش.
۱۲- سامانی، عمان، گنجینه الاسرار، چهارمحال بختیاری، نشر عمان سلمانی، ۱۳۷۲ش.
۱۳- سعدی، مصلح الدین، تعلیمات سعدی ( نسخه محمد علی فروغی)، تهران، نشر راستین، ۱۳۷۷ش.
۱۴- شرباصی، احمد، دائره المعارف اخلاق قرآنی، ترجمه محمد بهاء الدین حسینی، سنندج ، انتشارات تاقگه،۱۳۸۱ش.
۱۵- صدرالمتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتأهلین، تحقیق حامد ناجی اصفهانی، انتشارات حکمت، ۱۳۷۵ش.
۱۶- طاهری، حبیب اله، حقوق مدنی، تهران، انتشارات اسلامی، ۱۳۷۵ش.
۱۷- مطهری، مرتضی، اسلام و مقتضیات زمان، تهران، صدرا، ۱۳۷۲ش.
۱۸- مجلسی، محمد باقر، امام شناسی ( حیوه القلوب) تحقیق علی امامیان، قم، انتشارات اسوه،۱۳۶۷ ش
مخطوطات خطی
۱- فیض کاشانی، محمد بن محسن، تفسیر آیه امانت، مرکز آموزش تحقیقات معارف اسلامی، کتابخانه آستان قدس رضوی، ش ۲۰۶۵
۲- کرمانی، کریم خان، مجموعه رسائل، کتابخانه آستان قدس رضوی ش ۱۵۴۷٫
۳- یزدی طباطبایی، محمد باقر، مجموعه،. کتابخانه مرعشی نجفی، ش ۵۳۳۳
مقالات
۱- کلانتری، الیاس، نکات تفسیری از سید مرتضی شبستری، نشریه بینات، سال دوم، شماره ۱، بهار ۱۳۷۴٫

۱٫ کلیات طرح تحقیق:

۱-۱٫ بیان مساله:

در این پژوهش در صدد بررسی مقایسه‌ای مفهوم امانت، در اندیشه‌های مفسران شیعی و اهل سنت می‌باشیم. از آنجا که در عالم، مالکیت همه امور به حضرت باری- تعالی- متعلق است و مالک حقیقی وجود حضرت حق است، و دیگر مالکیت‌ها از قسم مالکیت اعتباری است؛ ما را به این تفکر رهنمون می‌سازد که؛ امانت مفهومی وسیع و فراگیر دارد که مصادیق و نمونه‌های بیشماری را شامل می‌گردد؛ که با بررسی آیات و تفاسیر و روایات، گستردگی مفهوم امانت، روشن می‌شود.

با این توضیح، این پرسش مطرح می‌گردد که در نگاه تفاسیر و روایات، مصادیق امانات الهی چه مواردی هستند؟ و به دنبال آن، پرسش دیگر، به این موضوع می‌پردازد که مفسران شیعی و اهل سنت چه تفاسیری از این موارد ارائه داده‌اند؟

در کدام موارد میان ایشان وفاق و اشتراک وجود دارد؟ و اختلاف رأی آنان در کدام موارد می‌باشد؟

سپس در این تحقیق برآنیم، تا با استخراج تعابیر امانت از تفاسیر و روایات، به بررسی دیدگاه‌ها و نظرات مفسران شیعی و اهل سنت پرداخته و موارد اشتراک و اختلاف نظر ایشان را مشخص نماییم.

ابعاد مختلف مسأله:

مسأله امانت از ابعاد مختلفی قابل بحث است؛ که مروری کوتاه بر این ابعاد خواهیم داشت:

امانت در بعد اخلاقی: صفت «امانتداری» ازامهات اصول اخلاقی است، این اخلاق حسنه از اوصاف انبیاء الهی و ائمه علیهم السلام- و مؤمنان حقیقی می‌باشد و حضرت محمد – صلی الله علیه و آله- قبل از رسیدن به مقام پیامبری در میان اعراب جاهلیت به «محمد امین» معروف بود، که این خصلت«امانتداری» باعث شده بود، مردم در سپردن امانات به سوی پیامبر(ص) بشتابند.

امانت در بعد ادبی: بسیاری از ادبا و شاعران با استناد به برخی از آیات امانت، تعابیر خاصی برای آن قائل شده‌اند:

مولانا در مثنوی امانت را به عشق تعبیر کرده است؛

کرد فضل عشق انسان را فضول            زین فزون جویی ظلوم است و جهول[۱]

شیخ اجل سعدی نیز امانت را عشق دانسته است؛

مرا گناه خود است ار ملامت تو برم       که عشق بارگران بود و من ظلوم وجهول[۲]

حافظ نیز در اشعار خود به امانت اشاره کرده و آنرا عشق داانسته:

«آسمان بار امانت نتوانست کشید                    قرعه کار به نام من دیوانه زدند[۳]

فرشته عشق نداند که چیست ای ساقی    بخواه جام و گلابی به خاک آدم ریز[۴]

در اشعار «عمان سامانی»[۵] نیز مراد از امانت الهی در آیه‌ «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَهَ …» عشق است که به صورت شرابی بر خلایق عرضه شد، و بار امانت عشق را انسان کامل حمل کرد که او در نظر سامانی وجود مقدس حضرت سیدالشهداء – علیه السلام- می‌باشد.

امانت در بعد اجتماعی: یکی از پایه های قوی اجتماع، اقتصاد آن می‌باشد، که تبادلات و روابط اقتصادی در سایه اعتماد و اطمینان متقابل صورت می‌گیرد، و این اعتماد حاصل نمی‌شود مگر در پرتو اصل امانتداری؛ لذا مدیران اقتصادی علاوه بر آگاهی و تخصص باید امین و متعهد باشند.

امانت در بعد فقهی: در تعریف امانت در فقه آمده : «امانت اسم است برای مال مورد ودیعت و یا هر مالی که به واسطه عقد یا قانون به طور امانت در اختیار دیگری باشد.. » که امانات را به ۳ دسته تقسیم کرده‌اند: ۱- امانات شرعیه ۲- امانات معاوضی ۳- امانات مالکی که احکام امانت در بابی تحت عنوان احکام ودیعه ذکر شده است.[۶]

امانت در بعد حقوقی: در ماده ۶۰۷ قانون مدنی در تعریف ودیعه – امانت به معنای خاص- آمده:

«ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می‌سپارد، برای آنکه آن را نگهدارد.»

امانت قانونی و امانت قراردادی نیز از اصطلاحات حقوقی می‌باشد.[۷]

با توجه به ابعاد مختلف امانت، پژوهش فوق به بررسی امانت در آیات و تفاسیر و روایات می‌پردازد.

۲-۱- اهمیت مساله

۱٫ ضرورت تبیین و گسترش مطالعات قرآنی در جامعه:

با توجه به ضرورت فوق، بر مساله امانت از دید قرآن متمرکز شده‌ایم.

۲٫ ضرورت انجام مطالعات مقایسه‌ای در حوزه تفسیر قرآن:

با توجه به ضرورت فوق، به بررسی مسأله امانت در تفاسیر شیعی و اهل سنت پرداخته‌ایم.

۳-۱- سوال های تحقیق:

وجه اصلی اختلاف نظر مفسران اهل سنت وشیعه در تفسیر امانت در چیست؟

وجه اصلی اشتراک نظر مفسران اهل سنت و شیعه در تفسیر امانت در چیست؟

۴-۱- فرضیه‌های تحقیق:

وجه اصلی اختلاف نظر میان مفسران اهل سنت و شیعی در تفسیر امانت به مساله ولایت و امامت امامان معصوم – علیهم السلام- مربوط می‌شود.

در بیشتر موارد میان مفسران اهل سنت و شیعه در تفسیر امانت وفاق نظر وجود دارد.

۵-۱- حدود مساله:

موضوع پژوهش فوق موارد ذیل را شامل می‌شود:

۱-    بررسی آیات امانت در قرآن کریم.

۲-    این مساله- یعنی بررسی آیات امانت- را از زاویه مفسران شیعی و اهل سنت بیان می‌نمائیم.

[فهرست کامل کتاب‌های مورد استفاده از علمای سنتی وشیعی در فهرست منابع ذکر شده است.]

۶-۱- محدودیت‌ها:

۱- مشکلات مربوط به دسترسی، بر منابع کتابخانه ای (بخصوص نسخ خطی در زمینه مورد بحث)

۲- عدم نگارش کتاب‌های مستقلی در این زمینه

شیوه تحقیق:

این پژوهش به روش توصیفی و کتابخانه‌ای تدوین شده است.