دانلود مقاله در خصوص بحث نفقه
مقدمه
بحث نفقه زن، از دیرباز، در فقه شیعه همواره زیر بخشى از مبحث کلى تر (نفقات) بوده است. این بحث مى تواند با توجه به گسترش و تحول نهادهاى اجتماعى و در نتیجه تحول روابط اجتماعى، همواره دچار تحول باشد.
این نوشته، سیر بحث را در میان فقهاى شیعه، برمى نماید و مبانى و ادله آن را پیش مى کشد. در بخش نخست، دلایل وجوب نفقه زن و شروط آن یاد شده و در ضمن بحث از شروط وجوب نفقه، به اطاعت و تمکین زن از همسر، زمینه ها و حدود آن پرداخته مى شود.
در بخش دوم، تحت عنوان (مقدار نفقه)، از دو بحث (حیطه نفقه) (خوراک، پوشاک، لوازم منزل، هزینه درمان و…) و بحث (اندازه نفقه) (مقدار خوراک، تعداد پوشاک و…)، سخن گفته شده است.
این مباحث، بر مبناى مطرح شده در کتب فقهى، حدود و مرزهاى شرعى را به وجود مى آورد، اما همچنان که خواهد آمد، این حدود و مرزها مى تواند با توجه به تعهدات و مقررات عرفى، توسعه یابد و تضییق گردد و وظایف زن و شوهر را با توجه به فرهنگ هاى مختلف به گونه هاى متنوع سامان دهد، در حالى که این امر مورد امضاى شارع نیز قرار دارد.
گفتنى است، نفقه زن و احکام آن باید با توجه به نظام خانوادگى مسلمانان و دیدگاه اسلام نسبت به انسان و در کلّى مرتبط نگریسته شود تا بتواند در مقابل طرح هاى دیگر (آنچه در غرب مطرح است) پاسخ گوى مشکلات باشد، نه مشکل زا و دفاع ناپذیر.
این بحث در فضاى تقنین و حکم مطرح است، نه در فضاى اجرا و آنچه در جوامع مختلف بدان عمل مى شود. راه کارهاى عملى براى اجراى قانون و حکم، خود بحثى مستقل و بیرون از موضوع این نوشته است.
و در آخر، باید اذعان کرد: در خانواده اى که محبّت، عشق، تفاهم و مشارکت وجود دارد، بسیارى از بحث هاى قانونى، خشک و غیر لازم به نظر مى رسد و این مباحث بیشتر در هنگام اختلاف و دعاوى مطرح مى شود.
(نفقه) اسم مصدر (انفاق) و به معناى آن چیزى است که انفاق مى شود و انفاق مال، به معناى بذل و صرف آن است.۱
از آن جا که زن، در ازدواج دائم مسئولیت هایى را در طول زندگى مشترک خود به عهده دارد که توان جسمى او را مى طلبد و فرصتى را از او مى گیرد، نفقه، حق و امتیاز او قرار داده شده است; مسئولیت هایى، مانند: باردارى و حضانت فرزند، رسیدگى و انجام امور شخصى در خانه۲، خارج نشدن از خانه بدون اجازه شوهر و تمکین در برابر همسر.
مرحوم علامه طباطبایى، در ذیل آیه (ولاتتمنّوا ما فضّل الله…) در ضمن توضیح این مطلب که مرد و زن نباید آرزوى مزایا و امتیازاتى را بکشند که خداوند براى هریک از آنان قرار داده، برخوردارى از حقّ نفقه را یکى از موارد امتیاز زنان نسبت به مردان مى شمارد.۳
زن مى تواند تا آن جا که با استیفاى حقوق مرد و خانواده مزاحمت نداشته باشد، خود به کار درآمدزا بپردازد،۴ لیکن چنین چیزى بر او فرض نشده; گویى که حق نفقه نوعى تسهیل براى زنان است که عدم وضع آن باعث به سختى و دشوارى افتادن آنان مى شود.
دلایل: در منابع تشریع اسلامى، نوشتار بسیارى درباره وجوب نفقه زن وجود دارد. در قرآن کریم، آیات متعددى در این زمینه نازل شده; از جمله این آیات است:
(والوالدان یُرضعن اولادهنَّ حولین کاملَین لِمَن ارادَ أن یُتمَّ الرَّضاعه وعلى المولود له رزقهنَّ وکسوتُهُنَّ بالمعروف);۵
و مادران، دو سال کامل فرزندان خود را شیر دهند; آن کسى که مى خواهد فرزند را شیر تمام دهد. و به عهده صاحب فرزند [پدر] است که خوراک و پوشاک مادر را به حدّ متعارف و پسندیده بدهد.
(لِینفق ذو سعه مِن سعته و مَن قُدر علیه رزقه فلینفق مما آتیه الله لایُکلّفُ اللهُ نفساً إلاّ ما اتیها، سیجعل الله بعد عسر یسراً);۶
باید مرد دارا به اندازه وسعت و توانایى خود، نفقه زن شیرده را بدهد و آن که رزق و روزى او تنگ است از آنچه خدا به او داده انفاق کند که خدا هیچ کس را جز به مقدار آنچه توانایى داده، تکلیف نمى کند. و خدا به زودى بعد از هر سختى آسانى قرار مى دهد.
فرمت فایل: WORD
تعداد صفحات: 20
مطالب مرتبط