مقاله کاربرد سلاحهای هسته ای از دیدگاه حقوق بین الملل
تاریخچه
در طول تاریخ، جنگ یکی از جنبه های حیات و زندگی بشر را تشکیل می داده است و تاریخ هر قوم و ملتی، مشحون از داستانهای پیروزی و شکست است. تکامل دانش و اطلاعات بشری نیز از جمله در اختیار این قسمت از زندگی انسان قرار گرفت و به تکامل ابزار جنگی منجر شد. اگر زمانی پیروزی مدیون زور بازو و جنگاوری و شوالیه گری می دانستند، با تکامل تسلیحات و اختراع ابزارهای جنگی جدید، این امکان فراهم شد که از فواصل دور اقدام به حمله نمایند و به تدریج نیز اخلاق حاکم بر رزمندگان تغییر نمود. اوج این تکامل، اختراع سلاح هسته ای است.
قدرت تخریبی بسیار زیاد و اثرات جانبی این سلاح که گاه تا سالین دراز باقی می ماند، بسیاری از اندیشمندان، حقوقدانان و دولتها را بر آن داشت تا برای ممنوعیت استفاده و نابودی این سلاح دست به کوشش زنند. از سوی دیگر، تئوری بازدارندگی هسته ای، اساس سیستم دفاعی قدرتهای هسته ای را – به ویژه در جریان جنگ سرد – تشکیل می داد و بسیاری از دولتهای غیر هسته ای نیز زیر چتر هسته ای یکی از دو بلوک سیاسی قرار داشتند.
به این ترتیب، در جریان نیم قرنی که از استفاده از سلاح هسته ای می گذرد، حقوق بین الملل با دو گرایش مواجه بوده است. از یک سو دولتهای دارای سلاح هسته ای می کوشیدند تا با استناد به برخی از اصول حقوق بین الملل و همچنین ادعای وجود خلاء حقوقی، مشروعیت کاربرد سلاح هسته ای را توجیه نمایند و از سوی دیگر، برخی دولتها سعی داشتند تا با استناد به دیگر قواعد بین الملل، استفاده از آن را مغایر این حقوق نشان دهند. خاتمه جنگ سرد و فروپاشی بلوک شرق، این امکان را فراهم آورد تا دولتهای موافق ممنوعیت استفاده از سلاح هسته ای، این مساله را به رکن قضایی سازمان ملل متحد ارجاع کنند و خواستار نظریه حقوقی این رکن شوند.
به این ترتیب این امکان فراهم آمد تا در مرجعی بین المللی، با دیدگاهی حقوقی به این مساله نگریسته شود. دولتهای بسیاری برای دفاع از موضع خود در دیوان گرد آمدند و سرانجام دیوان بین‌المللی دادگستری در هشتم ژوئیه ۱۹۹۶ اقدام به صدور نظریه مشورتی نمود. در این مقاله خواهیم کوشید تا کوشش های ۵۰ ساله دولتها و نظریه مشورتی فوق را مورد بررسی قرار دهیم.
بخش نخست
جامعه بین المللی و سلاحهای هسته ای
در طول نیم قرنی که از اختراع سلاح هسته ای می گذرد، برخی دولتها در پی کسب این سلاح برآمدند و در عین حال در جهت تکامل و هرچه قدرتمند تر و مؤثرتر نمودن این سلاح نیز گام برداشته اند. به موازات این اقدامات، کوششهایی نیز در جهت محدودیت و ممنوعیت این سلاح به عمل آمد و برخی دولتها سعی کردند تا از طریق انعقاد معاهدات و یا ایجاد عرفی در این زمینه، مانع از کاربرد مجدد این سلاح شوند.
در این گفتار، به مجموع این تلاشها نظر خواهیم افکند و بدین منظور در بخش نخست، به ساخت سلاح هسته ای، انواع آن و آثار مخرب این سلاح می پردازیم و خواهیم دید که این سلاح به چه نحوی مسیر تکاملی خود را طی کرد. همچنین به کوششهای به عمل آمده در جهت ممنوعیت این سلاح خواهیم پرداخت و طی آن بررسی معاهدات دو و چند جانبه، قطعنامه های مجمع عمومی و عرف و توسل به دیوان بین المللی دادگستری خواهیم پرداخت. در بخش دوم سعی بر آن آمده است که موضوع ایران در برابر سلاحهای هسته ای و تحولات روز مورد بررسی قرار گیرد.
فصل اول
انواع سلاحهای هسته ای و اثرات آن
مبحث اول:
ساختمان اتم و شکافت هسته آن
در سال ۱۹۱۳، دانشمندی دانمارکی به نام نیلزبور، مدلی برای ساختمان اتم پیشنهاد نمود که به علت سادگی آن، امروزه نیز برای شرح ساختمان اتم به زبان ساده به کار می رود.
بر اساس این مدل، هر اتم از یک هسته و الکترونهایی تشکیل می شود که در اطراف هسته و به دور آن، در گردش می باشند. هسته تنها فضای اتم را اشغال می کند، هرچند که اکثریت وزن اتم در همین هسته می باشد. در داخل هسته، پروتونها و نوترونها جای دارند. بار الکتریکی پروتون مثبت است و نوترونها فاقد بار الکتریکی می باشند.
وزن پروتونها و نوترونها تقریباً برابر است. الکترون دارای بار منفی است و تنها پروتون وزن دارد. از آنجا که در هر اتم، تعداد الکترونها و پروتونها با یکدیگر برابر است، همدیگر را از نظر بار الکتریکی خنثی نموده و بنابراین بار الکتریکی هر اتم خنثی است.
در نگاه نخست به نظر می رسد که پروتونها که دارای بار مثبت می باشند، باید به علت دافعه ناشی از یکسان بودن بارهای خود، یکدیگر را دفع کنند و هسته متلاشی شود، ولی به علت وجود نوترونها در هسته، پروتونها درکنار یکدیگر باقی می مانند و در حقیقت، نوترونها به عنوان سیمان در هسته اتم عمل می کنند.
با این حال، به تدریج که تعداد پروتونها افزایش می یابد، دافعه بین آنها نیز زیادتر می شود و در کنار هم باقی ماندن پروتونها مشکل تر می گردد. اورانیوم چنین حالتی دارد. اتم اورانیوم به دو صورت در طبیعت موجود است و از این روی اصطلاحاً گفته می شود که دارای دو ایزوتوپ می باشد. یکی از ایزوتوپهای اورانیوم، ۱۴۶ نوترون دارد. این ایزوتوپ دیگر اورانیوم، ۳ پروتون کمتر دارد و اورانیوم – ۲۳۵ نام دارد. این ایزوتوپ تنها ۷/۰% از اورانیوم طبیعی را تشکیل می دهد و بقیه اورانیوم طبیعی، اورانیوم – ۲۳۸ است. علت محدودیت اورانیوم – ۲۳۵ در طبیعت، ناپایداری هسته این ایزوتوپ می باشد.
سنگ معدن اورانیوم از معادن سطحی و یا زیرزمینی استخراج می شود. ایالات متحده امریکا، افریقای جنوبی، شوروی سابق و استرالیا دارای معادن غنی اورانیوم می باشند. پس از استخراج، سنگ معدن اورانیوم در آسیابهای مخصوصی خرد می شود و به صورت ماسه در می آید. سپس، سنگ معدن خرد شده را در حلالهای شیمیایی مخصوصی حل می کنند و اکسید اورانیوم به دست می آورند.
این ترکیب که اصطلاحاً کیک زرد نامیده می شود، ۸۵% اورانیوم دارد. علاوه بر کیک زرد، ماسه اضافی نیز باقی می ماند که سمی و حاوی مواد رادیو اکتیو است. از یک معدن اورانیوم، هر ساله بطور متوسط ۱۰۰۰ تن اورانیوم به دست می آید که این خود مستلزم استخراج ۲۵۰٫۰۰۰ تن سنگ معدن اورانیوم می باشد. سپس از اورانیوم به دست آمده که ۳/۹۹% آن را اورانیوم – ۲۳۸ تشکیل می دهد، اورانیوم – ۲۳۵ را که در ساختن سلاح اتمی به کار می رود، جدا می کنند. این عمل، تغلیظ اورانیوم نامیده می شود.
همان طور که گفته شد، اورانیوم – ۲۳۵ نسبت به اورانیوم – ۲۳۸ ناپایدار تر است. اگر یک نوترون آزاد به هسته اتم اورانیوم – ۲۳۵ برخورد کند، اورانیوم – ۲۳۶ به وجود می آید. این اورانیوم بسیار ناپایدار است و به سرعت شکسته می شود.
این فرایند شکافت هسته (فیسیون) نامیده می شود و در نتیجه آن، انرژی بسیار عظیمی آزاد می شود که اصطلاحاً انرژی هسته ای نامیده می شود. در نتیجه شکافت هسته اورانیوم، دو ماده دیگر به وجود می آید، یکی با ۳۸ پروتون و ۵۲ نوترون که “استرونتیم” نامیده می شود و ۳ نوترون آزاد نیز تولید می گردد.
مبحث دوم
ساختمان سلاحهای هسته ای و انواع آن
تا پیش از ارائه فرضیه اینشتین، تنها ۵ نوع عمده انرژی برای بشر شناخته شده بود که عبارت بودند از: انرژی مکانیکی، انرژی گرمایی، انرژی نوری، انرژی الکتریکی و انرژی شیمیایی. تا این هنگام بشر دریافته بود که انرژی موجود از بین نمی رود و نمی توان انرژی جدیدی را نیز به وجود آورد، بلکه انرژی شیمیایی موجود در این ماده به انرژی گرمایی و نوری تبدیل می شود و یا در لامپ، انرژی الکتریکی به انرژی نوری و گرمایی مبدل می گردد.
اینشتین با ارائه فرضیه خود، راه را برای کشف انرژی ششم گشود: انرژی هسته ای. او معتقد بود که بین ماده و انرژی در جهان تعادلی وجود دارد، انرژی و ماده قابل تبدیل به یکدیگر هستند و هیچ کدام در جهان از بین نمی روند. اگر از کل مواد، مقداری ماده کم شود به انرژی تبدیل می گردد و همین امر در خصوص عکس آن نیز صادق است. وی همچنین معتقد بود که مقدار بسیار کمی ماده می تواند انرژی بسیار عظیمی تولید نماید. این فرضیه، مورد انتقاد بسیاری از دانشمندان واقع شد و حتی گروهی نیز که آن را پذیرفتند، اثبات عملی آن را غیر ممکن می دانستند.
دانشمندان و محققان بسیاری انرژی و توان خود را صرف اثبات و یا رد این فرضیه نمودند و سرانجام، فیزیکدانی ایتالیایی به نام انریکو فرمی، دستگاهی ساخت و به کمک آن، فرضیه اینشتین را اثبات نمود. این دستگاه “راکتور هسته ای” نام دارد.
مبحث سوم:
انواع سلاح های هسته ای
گفتار اول: شکافت هسته ای و اولین نسل از سلاحهای هسته ای
اگر اورانیوم – ۲۳۵ به مقدار کافی در اختیار باشد و در یکی از هسته ها شکافت رخ دهد، نوترون حاصله به هسته دیگری برخورد می کند و باعث ایجاد شکافت در آن هسته می گردد و مجدداً نوترون حاصله به هسته دیگری برخورد می کند و این چرخه همچنان ادامه می یابد.
به این زنجیره اصطلاحاً “عکس العمل زنجیره ای” گفته می شود. واکنش در هر هسته اتم تنها ثانیه طول می کشد. در ۱۶ ژوئن ۱۹۴۵ در صحرایی در نیومکزیکو ، اولین انفجار هسته ای با رمز “تری نیتی” انجام شد و سه هفته بعد، اولین بمب اتمی ساخته شده از اورانیوم – ۲۳۵، هیروشیما را با خاک یکسان کرد. قدرت این بمب معادل ۱۳ کیلوتن تی.ان.تی بود و به این ترتیب، اولین نسل از سلاحهای هسته ای به وجود آمد که به “سلاح اتمی” معروف شد.
اورانیوم – ۲۳۵ تنها ماده ای نیست که از آن در ساخت سلاح اتمی استفاده می شود. اگر نوترونی به هسته اورانیوم – ۲۳۸ برخورد کند، هسته ای با یک نوترون اضافی تشکیل می شود و این هسته از خود، اشعه بتا صادر می کند و با این عمل، تبدیل به پلوتونیم – ۲۳۹ می شود.
حال اگر نوترونی به پلوتونیم – ۲۳۹ برخورد کند، زنجیره واکنشهایی همانند آنچه در اورانیوم – ۲۳۵ رخ داد، به وقوع می پیوندد که منجر به انفجار هسته ای می شود. در روز ۹ اوت ۱۹۴۵، بمب اتمی ساخته شده از پلوتونیم – ۲۳۹ بر روی ناگازاکی پرتاب شد. که قدرتی تقریباً معادل ۲۲ کیلو تن تی.ان.تی داشت. قدرت سلاحهای هسته ای نسل اول، معمولاً بین ۱۰ تا ۱۰۰ کیلوتن تی.ان.تی. می باشد. ولی شکافت هسته تنها شیوه ای نیست که از آن برای آزاد کردن انرژی هسته ای استفاده می شود. دانشمندان با کوشش بسیار شیوه دیگری را نیز ابداع نمودند: جوش هسته ای.
گفتار دوم: جوش هسته ای و دومین نسل از سلاحهای هسته ای
در جوش هسته ای، دو هسته از عناصر سبک با یکدیگر برخورد می کنند و هسته عنصر سنگین تری را به وجود می آورند. در نتیجه این فرایند، مقدار زیادی انرژی، اشعه گاما، نوترون و یا پروتون اضافی به دست می آید. این پدیده در درون خورشید رخ می دهد، بدین صورت که به علت گرمای بسیار زیاد، اتمهای هیدروژن با سرعت بسیار زیادی حرکت کرده و با یکدیگر برخورد می کنند و از این برخورد، هلیم و مقدار عظیمی انرژی به دست می آید. این همان انرژی و گرمایی است که ما از خورشید به دست می آوریم.
برای ساخت بمبی که براساس جوش هسته ای عمل نماید، دانشمندان به گرمای بسیار زیادی احتیاج دارند که باعث ایجاد سرعت زیاد در هیدروژنها و برخورد آنها به یکدیگر شود. برای رسیدن به چنین گرمایی، دانشمندان به بمب اتمی متوسل شدند. برای این کار، بمب اتمی را با موادی که حاوی هیدروژن سنگین است، می پوشانند.
پس از وقوع انفجار در بمب اتمی (براساس شکافت هسته)، گرمای زیادی ایجاد می شود و گرمای حاصل، باعث حرکت سریع هیدروژنهای سنگین و برخورد آنها به یکدیگر می شود و از برخورد هر دو هسته اتم هیدروژن، یک هسته هلیم، نوترون، اشعه گاما و انرژی عظیمی آزاد می شود و این زنجیره تا تبدیل شدن تمام هیدروژنهای سنگین به هلیم، ادامه می یابد.
در نوع کاملتر این بمب، بمب اتمی با هیدروژن معمولی احاطه می شود و خود این هیدروژن ها در اورانیوم احاطه شده اند. با انفجار هسته ای بر اساس شکافت هسته ای، گرما و نوترون آزاد می شود. نوترونهای حاصله به اورانیوم لایه خارجی برخورد می کنند و باعث انفجار هسته ای دیگری بر اساس شکافت هسته در اورانیوم لایه خارجی می شوند و به این ترتیب بر میزان گرما افزوده می شود. هیدروژنهای موجود بین دو لایه، در اثر شدن گرمای حاصله به یکدیگر برخورد می کنند و انرژی بسیار عظیمی حاصل می شود.
مشهور این است که آمریکایی ها اولین بمب هیدروژنی را ساختند، ولی باید گفت که انفجار ۱ نوامبر ۱۹۵۲ در جزایر مارشال، انفجار تجهیزاتی بود به وزن تقریبی ۶۰ تن. بنابراین هرچند که اولین انفجار فیسیونی – فوسیونی متعلق به آمریکا است، ولی اولین بمب ساخته شده بر این اساس در ۱۲ اوت ۱۹۵۳ توسط روسها آزمایش شد. این بمب که بمب حرارتی – هسته ای یا به عبارت معروف تر بمب هیدروژنی نامیده می شود، دومین نسل از سلاحهای هسته ای را به وجود آورد. ایالات متحده امریکا اولین بمب حرارتی – هسته ای خود را در ۱ مارس ۱۹۵۴ در جزایر بی‌کینی آزمایش کرد. متخصصین امریکایی انفجاری با قدرت ۷ میلیون تن تی.ان.تی را پیش‌بینی می‌کردند، ولی عملاً انفجاری با قدرت ۱۵ میلیون تن تی.ان.تی. (۱۵ مگاتن) رخ داد.
تا پیش از سال ۱۹۴۵، پرقدرت ترین بمب تنها ۲۰ تن تی.ان.تی. قدرت داشت. بمب اتمی که در سال ۱۹۴۵ در ناکازاکی منفجر شد، تقریباً ۲۲٫۰۰۰ تن (۲۲ کیلوتن) تی.ان.تی. قدرت داشت و بمب هیدروژنی سال ۱۹۵۴ تقریباً ۱۵ مگاتن (۱۵ میلیون تن) تی.ان.تی قدرت داشت. پرقدرت ترین بمب هیدروژنی که ساخته شده، ۵۸ مگاتن تی.ان.تی. قدرت دارد، ولی معمولاً این سلاحها را به گونه ای طراحی می کنند که بین ۳/۰ تا ۱ مگاتن تی.ان.تی. قدرت داشته باشد.
بنابراین می توان دید همانگونه که ساخت بمب اتمی تحولی عظیم نسبت به بمب های قبلی محسوب می شد و ۱۰۰۰ بار از آنها قدرتمند تر بود، بمب هیدروژنی نیز تحولی عظیم نسبت به بمب اتمی محسوب می گردد، چرا که بیش از ۱۰۰۰ بار از بمب اتمی قدرتمند تر می باشد. با این حال، باید به علت خصوصیات مشترک این دو بمب، قدرت فوق العاده آنها نسبت به سلاحهای متعارف و تولید اشعه های رادیواکتیو در هر دو، آنها را از سلاحهای متعارف جدا نماییم و هر دو را در دسته سلاحهای غیر متعارف جای دهیم.
کمیسیون انرژی اتمی ایالات متحده امریکا در تفکیک بین سلاحهای متعارف و هسته ای اظهار داشته است:
“بمب هسته ای سلاحی جدید با قدرت تخریبی بسیار زیاد است. این بمب از آنجا که قدرت انفجاری اش نتیجه آزادسازی مقادیر عظیمی انرژی در مکانی نسبتاً کوچک می باشد، مشابه سلاحهای متعارف است ولی از ۳ جهت با سایر بمبها تفاوت دارد. نخست آنکه، میزان انرژی آزاد شده توسط سلاح هسته ای، هزاربار و یا بیشتر، قدرتمند تر از نیرومندترین بمبهای حاوی تی.ان.تی. می باشد.
دوم آنکه انفجار بمب همراه با تولید اشعه های قدرتمند نامرئی، حرارت و نور زیاد است و سوم اینکه موادی که پس از انفجار باقی می مانند، رادیواکتیو هستند که آثار مضری در ارگانیسم زنده برجای می گذارد… پیش از کشف اینکه چطور از انرژی اتمی می توان برای مقاصد تخریبی استفاده نمود، ماده انفجاری در بمب های که اکنون بمبهای متعارف محسوب می شوند، اکثراً تی.ان.تی. (تری نیتروتولوئن) یا یک ماده شیمیایی مشابه بود.
این مواد منفجره در طبیعت بی ثبات هستند و انفجار آنها به آزادسازی مقداری انرژی که بیشتر گرمایی است، منجر می شود. از انفجار سلاحهای متعارف، نیتروژن، اکسید کربن و بخار آب پدید می آید … بنابراین موادی که از انفجار به دست می آیند، خطری برای بشر ندارند، مگر منواکسید کربن که آن هم در گازهای ناشی از استفاده از اتومبیل و هواپیما وجود دارد…
ولی کوشش دانشمندان به همین جا ختم نشد و با ادامه کار بر روی سلاحهای هسته ای، سرانجام شومین نسل این سلاحها نیز پای به میدان گذارد.
گفتار سوم: بمب نوترونی: سومین نسل سلاحهای هسته ای
سومین نسل از سلاحهای هسته ای، از نظر نحوه عملکرد در یکی از دو دسته سلاح هسته ای پیشین و به خصوص بمب حرارتی – هسته ای جای می گیرد، با این تفاوت که در نسل سوم، هدف تولید انرژی عظیم تر نیست، بلکه برعکس قدرت این دسته از سلاحها تقریباً معادل ۱ کیلوتن تی.ان.تی. می باشد. در مقابل، میزان پرتوهای رادیواکتیو و به ویژه نوترون و اشعه گامای حاصله در سطح بسیار بالاتری از دو نسل قبلی است. بدین ترتیب، این سلاح بدون آنکه خرابی عظیمی به بار آورد، باعث مرگ انسانها می شود و تجهیزات و تاُسیسات دشمن را در اختیار نیروهای طرف مقابل قرار می دهد.
هدف اولیه از ساخت نسل سوم سلاحهای هسته ای، افزایش کارایی نیروهای ناتو در دفع تهاجم احتمالی واحد های تانک و زره پوش نیروهای پیمان ورشو بود. پرتوهای رادیواکتیو حاصله از انفجار بمب نوترونی به تانک و زره پوش آسیبی نمی رساند، بلکه تنها باعث مرگ و یا از کار افتادگی سرنشینان آنها می گردد.
گفتار چهارم: نسل جدید سلاح های هسته ای و استراتژی امنیت ملی آمریکا
ایالات متحده آمریکا در حال طراحی نسل جدیدی از تسلیحات هسته ای است که از قدرت تخریبی کمتر از ۵ کیلو تن برخوردار هستند. این نوع سلاح قادر است قبل از انفجار به زیر زمین برود و انبارها و زرداخانه هایی را که در زیرزمین قرار دارد، منهدم کنند. ر صورت تحقق این برنامه، احتمال آن وجود دارد که دولت آمریکا این نسل از تسلیحات هسته ای را جایگزین نسل سابق آن که توانایی ایجاد ۱۵ کیلو تن داشتند، کند.
نظامیان آمریکا معتقدند هدف از تولید این نسل از بمب های هسته ای که به آنان بمب هسته ای کوچک (mininuke) گفته می شود، ایجاد بازدارندگی در مقابل دولتهایی است که منافع این کشور را تهدید می کنند و آمریکاییان در ادبیات سیاسی خود از آنان تحت عنوان دولت های سرکش نام می برند.
اگر چه مقامات پنتاگون در ابتدا اعلام کردند ساخت این نوع از سلاح یک برنامه بلند مدت است، اما اقدامات روزهای اخیر در حوزه تسلیحات هسته ای نشان از عملی شدن این اقدام دارد. در کنار این نوع سلاح، پنتاگون در صدد توسعه بمب نوترونی است. این بمب قادر است تا موجودات زنده را با ایجاد سطح بالایی از اشعه از بین ببرد، بدون آنکه هیچ گونه خرابی و ویرانی بر جای گذارد. هدف از تولید این بمب، دستیابی به نقاط حساس یک نظام سیاسی بدون تخریب آن است. بنابراین در طول یک سال اخیر، آمریکا حداقل دو اقدام عمده را در سطح امنیت بین المللی انجام داده است:
۱- نقض فصل هفتم منشور ملل متحد در باب منع کاربرد زور در روابط بین الملل، مگر با مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد
۲- نقض تدریجی تعهدات بین المللی در باب منع گسترش و آزمایشهای هسته ای.
فهرست مطالب
تاریخچه مختصر ۷
بخش نخست ۸
جامعه بین المللی و سلاحهای هسته ای ۸
فصل اول – انواع سلاحهای هسته ای و اثرات آن ۹
مبحث اول: ساختمان اتم و شکافت هسته آن ۹
مبحث دوم – ساختمان سلاحهای هسته ای و انواع آن ۱۰
مبحث سوم: انواع سلاح های هسته ای ۱۰
گفتار اول: شکافت هسته ای و اولین نسل از سلاحهای هسته ای ۱۰
گفتار دوم: جوش هسته ای و دومین نسل از سلاحهای هسته ای ۱۱
گفتار سوم: بمب نوترونی: سومین نسل سلاحهای هسته ای ۱۴
گفتار چهارم: نسل جدید سلاح های هسته ای و استراتژی امنیت ملی آمریکا ۱۴
فصل دوم -اثرات سلاحهای هسته ای ۱۶
مبحث اول: هیروشیما و ناگازاکی و ویرانی دو شهر ۱۶
مبحث دوم: آثار بمب هیدروژنی و وقوع جنگ جهانی سوم ۱۹
مبحث سوم: پیامد های مخرب چرنوبیل ۲۱
مبحث چهارم: سلاح های کشتار جمعی، انرژی اتمی و چالش های جهان امروز ۲۴
شناسایی و کشف انرژی ۲۴
آژانس بین المللی انرژی ۲۵
انرژی هسته ای نیاز نسل های آینده ۲۵
پزشکی هسته ای ۲۶
سال ۱۳۸۴ پایان استهلاک ۲۵ ساله ۲۷
سلاح هسته ای اورانیوم غنی شده ۲۸
یک معمای پرچالش ۲۸
مبحث پنجم: رژیم های کنترل تسلیحات کشتار جمعی و تکامل آن در نظام بین المللی ۳۰
ب) ابزارهای تکامل قراردادهای خلع سلاح و کنترل تسلیحات ۳۰
کنفرانس های بازنگری ۳۱
الف) بازنگری براساس درخواست ۳۲
ب) بازنگری های ادواری ۳۲
۱-شرط اصلاحیه ۳۳
۱-تعهد به ادامه مذاکرات ۳۴
۱-انسجام سازمانی ۳۵
۱-نظرات کارشناسی ۳۶
۱-اجرا، نظارت و تایید ۳۶
۱-شرط تفسیر ۳۷
۱-اعمال تحفظ نسبت به تفسیر ۳۸
۱-اجرای مقررات ۳۸
۱-ختم قراردادها ۳۸
۱-حل و فصل اختلافات ۳۹
۱-وجود مقررات چندگانه در خصوص موضوع واحد ۴۰
خ) نقش عرف در تکامل رژیم های بین المللی سلاح های کشتار جمعی ۴۱
۱-حقوق قابل اجرا ۴۱
۱-ممنوعیت عرفی سلاح های کشتار جمعی ۴۱
۱-آثار آتی عرف ۴۳
د) نتیجه گیری و ارزیابی ۴۳
فصل سوم- اقدامات جامعه بین المللی در محدودیت و ممنوعیت سلاحهای هسته ای ۴۴
مبحث اول: آژانس بین المللی انرژی اتمی ۴۴
مبحث دوم -معاهدات منعقده در زمینه سلاحهای هسته ای ۴۷
فصل چهارم: معاهدات دو جانبه درباره کاهش و محدودیت سلاحهای هسته ای ۴۷
مبحث اول: سالت ۱ (مذاکرات محدودیت تسلیحات استراتژیک) ۴۷
مبحث دوم: سالت ۲ ۵۰
مبحث سوم: معاهده امحای موشکهای میان برد و برد کوتاه ۵۰
مبحث چهارم: استارت ۱ (مذاکرات کاهش تسلیحات استراتژیک) ۵۱
مبحث پنجم: استارت ۲ ۵۳
فصل پنجم: معاهدات چند جانبه در خصوص سلاحهای هسته ای ۵۴
مبحث اول: معاهدات مربوط به عدم گسترش سلاحهای هسته ای ۵۴
الف- معاهدات مربوط به منع آزمایشات هسته ای ۵۴
ب- معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای ۵۶
فصل ششم : مقوله ای درباره سلاح هسته ای در کره شمالی و واکنش های دیپلماتیک ۵۹
مبحث اول: لیبی ۶۱
افشاگری های لیبی ۶۲
مبحث دوم: نگرانی آمریکا و گزینه نظامی برای مقابله با برنامه اتمی کره شمالی ۶۳
فصل هفتم: معاهدات مربوط به منع استقرار سلاحهای هسته ای در مناطقی که تحت حاکمیت هیچ دولتی نیست. ۷۱
مبحث اول: معاهده قطب جنوب ۷۱
مبحث دوم: معاهدات مربوط به فضای ماورای جو ۷۲
مبحث سوم: معاهده ممنوعیت استقرار سلاحهای هسته ای در بستر دریا، کف و زیر اقیانوس ۷۳
مبحث چهارم: معاهدات مربوط به منع استقرار سلاحهای هسته ای در سایر مناطق ۷۴
فصل هشتم: سایر اقدامات جامعه بین المللی ۷۷
مبحث اول: قطعنامه های مجمع عمومی و عرف بین المللی ۷۷
مبحث دوم: درخواست نظر مشورتی توسط سازمان بهداشت جهانی از دیوان بین‌المللی دادگستری ۷۹
مبحث سوم: درخواست نظر مشورتی توسط مجمع عمومی ملل متحد از دیوان بین المللی دادگستری ۸۲
مبحث چهارم: تضمین های امنیتی قدرت های هسته ای از منظر حقوق بین الملل ۸۴
اعطای تضمین های منفی از طریق اعلامیه های یک جانبه ۸۴
پ- تضمین های امنیتی مفنی در چارچوب معاهده عدم گسترش ۸۵
ث- تضمین منفی به وسیله ایجاد مناطق عاری از سلاح هسته ای ۸۷
بند دوم : تضمین های امنیتی در فراسوی حقوق بین الملل قرارداد ۹۰
۱-تأثیر رای مشورتی دیوان بین المللی دادگستری بر تضمین های امنیتی ۹۰
۱-پیشبرد نسبی تضمین های امنیتی در چارچوب کنفرانس خلع سلاح ۹۱
بند سوم: ماهیت تضمین های امنیتی در نظم حقوق بین المللی ۹۲
۱-دلایل حقوقی الزام آور بودن تضمین های یک جانبه ۹۲
الف- بیانیه های تضمین امنیتی و تعهد سازی اقدامات یک جانبه ۹۲
ب- ماهیت شبه معاهده ای بیانیه های تضمین امنیتی در پرتو تقابل اقدامات یک جانبه ۹۴
۱-التزام حقوقی به تضمین های امنیتی در پرتو حقوق قراردادی و عرفی ۹۵
۱-چالش های فراروی ماهیت حقوقی تضمین های امنیتی ۹۷
نتیجه گیری ۹۸
بخش دوم : ایران و چالش های هسته ای ۱۰۰
الف- جستجوها برای دسترسی به سلاح اتمی ۱۰۱
ب- تلاش برای دستیابی به تکنولوژی هسته ای ۱۰۲
ج) پایان دادن به تمامی فعالیت ها ۱۰۲
الف- پیش از اجلاس (این نوشته پیش از اجلاس آماده شده بود). ۱۰۳
ب- پس از اجلاس ۱۰۴
فصل اول: پایبندی به قوانین، اصرار بر کسب حق مشروع ۱۰۴
مبحث اول: ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی ۱۰۹
مبحث دوم: پیشنهاد تازه ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی ۱۱۶
مخالف آپارتاید هسته ای هستیم. ۱۱۷
احتمال مذاکره بیشتر با اروپا ۱۱۷
مروری بر تحولات پرونده هسته ای ۱۱۸
تغییر مواضع فرانسه ۱۱۹
لغو نشست اضطراری ۶ سپتامبر ۱۱۹
احتمال همه پرسی هسته ای برای منافع ملی ۱۲۰
مذاکرات سازنده ۱۲۱
مبحث سوم: امنیت جمهوری اسلامی ایران در برابر آزمایشات هسته‌ای هند و پاکستان ۱۲۱
افزایش امنیت ملی ج. ا. ایران ۱۲۴
معاهدات بین المللی ایران ۱۲۵
جمهوری اسلامی ایران و تعهدات بین الملل ۱۲۶
مبحث چهارم: تحلیلی در خصوص اسرائیل و دارا بودن سلاح اتمی و خطر بالقوه در خاورمیانه ۱۲۷
فصل دوم : کاربرد سلاح هسته‌ای در شرایط حاد دفاع مشروع: ۱۳۴
مبحث اول : دفاع مشروع و اصل ضرورت و تناسب ۱۳۶
مبحث دوم: انرژی هسته ای و جایگاه آن در ایران ۱۳۸
مبحث سوم: آمریکا، ایران و تحلیل وضعیت موجود ۱۴۱
مبحث چهارم : پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی ۱۴۵
ماده ۱ ۱۴۶
ماده ۲ ۱۴۶
ماده ۳ ۱۴۸
ماده ۴ ۱۴۹
ماده ۵ ۱۵۰
ماده ۶ ۱۵۰
ماده ۷ ۱۵۱
ماده ۸ ۱۵۱
ماده ۹ ۱۵۱
ماده ۱۰ ۱۵۲
ماده ۱۱ ۱۵۲
ماده ۱۲ ۱۵۲
ماده ۱۳ ۱۵۳
ماده ۱۴ ۱۵۳
ماده ۱۵ ۱۵۳
ماده ۱۶ ۱۵۴
ماده ۱۷ ۱۵۴
ماده ۱۸ ۱۵۴
مبحث پنجم : متن کامل پیمان منع گسترش سلاحهای هسته ای ۱۵۶
نتیجه گیری ۱۶۱
فهرست منابع ۱۶۴
فرمت فایل: WORD
تعداد صفحات: 164
مطالب مرتبط