مقاله بررسی جنبه های مختلف استان گیلان از لحاظ مردم شناسی

دانلود مقاله بررسی جنبه های مختلف استان گیلان از لحاظ مردم شناسی

مشخصات جغرافیایی استان گیلان :

استان گیلان درحدود ۱۴۷۰۹ کیلومترمربع مساحت دارد

استان گیلان از شمال به قسمتی از مرز کشورجمهوری آذربایجان و به دریای مازندران واز مشرق به استان مازندران واز جنوب به استان های قزوین وزنجان وازمغرب به استان آذربایجان شرقی محدود می باشد.

مرکزاستان گیلان شهررشت وشهرستانهای تابعه آن عبارتند از:

رشت – بندرانزلی – لاهیجان – رودسر- طوالش – فومن – لنگرود – صومعه سرا – آستارا – ورودبار – املش – آستانه اشرقیه ودیگرشهرها از جمله ماسوله – کلاچای – چابکسروغیره می باشد.

درگیلان بادهای مرطوب درزمستان از شمال غربی دربهار از شرق ودرتابستان وپائیز از مغرب می وزد بههمین جهت گیلان مرطوبترین منطقه سواحل جنوبی بحرخزراست وجمع باران سالانه آن به حداکثر ۲۰۸۹ میلیمتر می رسد.

درگیلان حدود سی وهشت رودخانه بزرگ وکوچک وجود دارد که مهمترین آن عبارتند از : سفید رود – پلرود – شلمان رود – ماسال – گرگانرود – وشفا رود است.

محصولات کشاورزی استان گیلان عبارتند از: ۱- غلات ( گندم – جو – برنج – ارزن – ذرت ) ۲- حبوبات ( لوبیا – نخود – لپه – عدس – ماش – باقلا و…)

 ۳- گیاهان صنعتی ( توتون – تنباکو – آفتابگردان – کرچک – کنجد – بادام زمینی – شاهدانه و….) ۴- محصولات جالیزی ( هندوانه – خربزه – خیار…)

۵- سبزیجات ( سیب زمینی – پیاز – گوجه فرنگی – جعفری – تره – کلم – شلغم- هویج – کاهو ….) ۶- گیاهان علوفه ای  ۷- میوه ها ( مرکبات – انجیر- انگور – انار – گردو – زیتون – چای – توت – شاه توت – فندق ) از مهمترین محصولات : برنج – چای – مرکبات می باشد.

انواع ماهی : سفید – سوف – ماش – کفال – سیس – کپور – اسپلا – اردک ماهی- ماهی سیم – ماهی لای – آزاد – کیلکا – کلمه – فیل ماهی – تاسماهی و…

صنایع دستی گیلان :

اغلب صنعتگران کشاورزان هستند که عبارتند از: نازک کاری چوب – قلابدوزی وبامبو – محصولات دستی چوبی بصورت ظروف سالاد خوری – گلدان – نمک پاش – سینی – کاسه وبشقاب – مجسمه – جاسیگاری و… ساخته می شود که بیشتراز چوبهای راش – شمشاد – افرا – گردو – زیتون – توسگا – وانجیر مورد استفاده قرارمی گیرد.

زبان : گیلکی را زبان شناسان جزو گروه زبانهای شما غربی ایرانی یا گروه زبانهای ایرانی – لهجه های مرکزی ایران وبخشی از لهجه های فارسی وارموری ( افغانستان وپاکستان ) و پراچی ( درتاجیکستان وافغانستان وهندوستان )

لهجه (گویش) گیلانیان امروز گیلکی است این گویش درغرب وشرق وحوزه های مرکزی گیلان متفاوت است وبا هم اختلاف دارد. بنحویکه حتی فهمش برای ساکنان شهرستانی نزدیک وهمجوار خالی از دشواری نیست بسیاری از واژه های مستعمل امروز براثر اختلاط وآمیزش با واژه های فارسی تغییریافته سبب متروک شدن واژه های قدیمی شده است.

ضرب المثل های زبان گیلکی درمردم همچنان رایج است که دراینجا به چند نمونه ازآن می پردازیم :

۱- خواب بالش نوانه وشنای خورش

۲- همسایه کرک شال برنه ، همساده دیگه زرنگ بونه

۳- دس دسه شورنه، هردو دست دیم شورنه

۴- خدا خراشناسه ورشاخ نده (آن دو شاخ گاو اگرشاخ داشتی – آدمی را از زمین برداشتی )

۵- کاه تی نیه ، کا دان تی شه

۶- مهمان اگریه روز بو وره گاو کوشنن

۷- سلام روستایی بی طمع نیه

۸- خر خره حریف نیه وپالان گازگیره

۹- بز بز بینه پلهم چرنه

لهجه طالشی نیز یکی از لهجه های متداول اما مختص ساکنان غرب وشمال غرب وجنوب غربی است گیلان است ( لهجه گالشی که اختصاص به مردم کوهپایه دارد – لهجه کرمانجی که مخصوص عمارلولی هاست – لهجه تاتی که معمول به مردم رودباراست ).

بازارهای گیلان :

که بصورت هفتگی هرروز دریکی ازشهرهای استان تشکیل می گردد ومعمولا جهت عرضه وفروش محصولات محلی برپا می شود از جمله عناوین این بازارها شبیه بازارجمعه بازارودیگر روزهای هفته درشهرهای مختلف استان گیلان برگزارمی شود.

ازدیدگاه مردم شناسی که دراینجا به جنبه اقتصادی ان می پردازیم بطوریکه مطلعید کاراکتر مردم گیلان کشاورزی – ماهیگیری – دامپروری می باشد زن ومرد درانجام کارمشارکت دارند وبرای امرارمعاش تلاش می کنند ومشارکت زنان دراین منطقه بصورت سنتی بوده وریشه درویژگی جسمانی واقتصادی انها دارد بطوریکه زنان بطور آزادانه درکنار مرد علاوه برکارهای زنانه برنج درو می کند چای می چیند – سبزی می کارد – مرکبات می چیند وخیلی ازکارهای دیگررا انجام می دهد وفقط دربعضی از موارد ازجمله ماهیگیری کمتردخالت دارد ضمنا اکثر فروشندگان دربازارهای روز زنان هستند که نقش مهمی درمسائل اقتصادی خانواده دارند واین امر باعث شده کارکرد هایی ازجمله روابط خانوادگی – زن وشوهری بسیار مستحکم شده واحترام وجایگاه ومنزلت زن با مشارکت وفعالیت اقتصادی که دارد دراجتماع از ارزش وجایگاه خاص برخوردارشد و نوعی پیوستگی وروحیه جمعی را بوجود آورد. درادامه یادآورمی شود درتحقیق وجستجو خانواده گیلانی که کارکشاورزی دارند مواردی بوده که زن درخانه درجهت تامین معاش خانواده حرف اول را زده وهمین امرسبب شده سایر روابط دیگرازجمله اجتماعی فرهنگی مذهبی وغیره تحت تاثیر وافکار او قرارگیرد پس ازدیدگاه مردم شناسی نتیجه می گیریم زن درکنارمردم در مراحل مختلف تولید توزیع ومصرف نقش اساسی دارد

فهرست مطالب

وسعت

جمعیت

همسایگان

آب وهوا

انواع محصولات کشاورزی – صنایع دستی

زبان ولهجه وضرب المثل ها

بازارهای گیلان وکارکردهای مردم شناسی آن

تاریخ قومی ونژادی مردم استان گیلان

سوابق نژادی

گیلان بعدازاسلام ودرقرون وسطی

گیلان درروزگار مغولان وتیموریان

آمدن قزاق به گیلان

گیلان پس ازصفویه

گیلان درعهد قاجار

مردم گیلان ازنظر جسمانی

آداب ورسوم مردم استان گیلان

نتیجه گیری

منبع