مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره انعطاف پذیری کنشی

مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره انعطاف پذیری کنشی
دارای منابع کامل (فارسی و انگلیسی)
دارای رفرنس دهی استاندارد

انعطاف پذیری کنشی
تاریخچه مطالعه انعطاف پذیری کنشی
مطالعه علمی انعطاف پذیری کنشی در حدود سال 1970 پدیدار شد وقتی که یک گروهی از محققان پیشرو به پدیده ساز گاری مثبت در میان گروهی از کودکان در معرض خطر توجه نمودند(ماستن، 2012).

پژوهش های پیش گام در مورد انعطاف پذیری کنشی به یک انقلاب در زمینه فکر کردن در مورد ریشه و درمان آسیب شناسی روانی منجر شد. تلاش های تحقیقاتی مستقیما به سوی درک آسیب شناسی یا نقایص بود تا بر روی اینکه چطور مشکلات آشکار می شوند(رایت، ماستن و نارایان، 2013).

از نظر تاریخی، مطالعه انعطاف پذیری کنشی، سه موج را به همراه داشته است (ریچاردسون، 2002) :

موج اول بررسی انعطاف پذیری کنشی، در پاسخ به این سوال بود، «چه ویژگی‌هایی افرادی را در مواجهه با عوامل خطر زا یا شرایط ناگوار موفق بیرون می‌آیند، به عنوان نقطه مقابل افرادی که در برابر این عوامل تسلیم می‌شوند، مشخص می‌کند؟»، بیشتر ادبیات و منابع موجود انعطاف پذیری کنشی، جستجویی برای توصیف کیفیت‌های تاب آورانه درونی و بیرونی است که به افراد کمک می‌کند تا در پی بروز شرایط پر خطر و یا پس از عقب نشینی، بتواند سازگار شده و یا کارکرد قبلی خود را بازیابند. کیفیت‌های تاب آور بودن، پیامدهای نخستین موج بررسی انعطاف پذیری کنشی را بازنمایی می‌کنند.

موج دوم بررسی انعطاف پذیری کنشی، تلاشی برای پاسخ به این سوال بود، کیفیت‌های انعطاف پذیری کنشی، چگونه کسب می‌شوند؟ فلچ[1] (1977، 1988) اظهار نمود، کیفیت‌های تاب آور بودن از طریق قانون تخریب و انسجام مجدد[2] کسب شده‌اند. یک فرایند مفصل‌تر کسب کیفیت‌های انعطاف پذیری کنشی به عنوان کارکردی از انتخاب هشیار یا ناهشیار به وسیله ریچاردسون و همکاران (1990) مطرح گردید. برای اهداف آموزشی و مشاوره با مراجعان، انعطاف پذیری کنشی به عنوان مدل خطی ساده‌ای[3]است که بر اساس آن فرد یا گروه از میان مراحل تعادل زیستی – روانی – معنوی[4]، تعامل با فوریت‌های زندگی[5]، تخریب‌ها[6]، آمادگی برای انسجام مجدد[7] و انتخاب برای انسجام مجدد به صورتی تاب آورانه[8]، برگشت به تعادل یا فقدان[9] عبور می‌کند.

موج سوم بررسی انعطاف پذیری کنشی، منجر به مفهوم تاب آور بودن شد. موج سوم آشکار ساخت که در فرایند انسجام مجدد از تخریب در زندگی برخی اشکال انرژی انگیزشی[10] مورد نیاز است. انسجام مجدد تاب آورانه به انرژی فزاینده ای برای رشد نیاز دارد، و مطابق نظریه انعطاف پذیری کنشی این منبع انرژی، یک منبع معنوی یا تاب آور بودن فطری است (ریچاردسون، 2002 ).

2-1-2 تعاریف انعطاف پذیری کنشی
انعطاف پذیری کنشی معادل واژه Resilience است. در فرهنگ لغت، این کلمه، خاصیت کشسانی، بازگشت پذیری و ارتجالی معنا شده است، ولی در متون بهداشت روانی انعطاف پذیری کنشی معادل گویاتری است.
گارمزی و ماستن (2006) انعطاف پذیری کنشی را «یک فرایند توانایی، یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز علی رغم شرایط تهدید کننده» تعریف نموده اند که نقش مهمی در مقابله با تنیدگی‌ها و تهدیدهای زندگی و آثار نامطلوب آن دارد.
والر (2001) بیان می‌کند که انعطاف پذیری کنشی سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است (به نقل از حسام پور، 1388).
کامپفر (1999) معتقد است که انعطاف پذیری کنشی نقش مهمی در بازگشت به تعادل اولیه یا رسیدن به تعادل سطح بالاتر دارد و از این رو، سازگاری مثبت و موفق را در زندگی فراهم می‌کند (به نقل از کیخاونی و همکاران، 1391).
انعطاف پذیری کنشی صرف مقاومت منفعل در برابر آسیب‌ها یا شرایط تهدید کننده نیست، بلکه فرد تاب آور، مشارکت کننده فعال و سازنده محیطی پیرامونی خود است. انعطاف پذیری کنشی قابلیت فرد در برقراری تعادل زیستی- روانی- روحی، در مقابل شرایط مخاطره آمیز می‌باشد (کانر و دیویدسون، 2003)؛ نوعی ترمیم خود که با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی همراه است (گارمزی، 1991؛ ماستن، 2001؛ راتر، 1999). از این رو نمی‌توان آن را معادل بهبودی دانست چون در بهبودی فرد پیامدهای منفی و مشکلات هیجانی و عاطفی را تجربه می‌کند (به نقل از با نانو ، 2004).
راتر (1985) در یک تعریف نسبتاً جامع و مقبول، انعطاف پذیری کنشی را به عنوان فرایندی پویا توصیف کرده است که شامل تعامل میان عوامل خطر زا و عوامل محافظتی درونی و بیرونی، برای بهبود نشانه‌های رویدادهای ناگوار زندگی می‌باشد (به نقل از حسام پور، 1388).
جانستون و همکاران (2014) در پژوهشی به بررسی بیماری جسمانی و انعطاف پذیری کنشی پرداختند. هدف آنها از انجام این پژوهش این بود که دامنه‌ای از تعاریف انعطاف پذیری کنشی بیماری جسمانی را ارائه دهند. آنها چند تعریف از انعطاف پذیری کنشی که در اکثر مطالعات مشترک بود را ارائه دادند:
1. یک سختی می‌بایست به منظور نشان دادن انعطاف پذیری کنشی تجربه شود.
2. انعطاف پذیری کنشی توانایی حفظ سطح سالم عملکرد در طول زمان با وجود سختی است یا برگشتن به عملکرد طبیعی بعد سختی است.
3. انعطاف پذیری کنشی یک مفهوم پویا است نه یک ویژگی ثابت شخصیتی.