شنبلیله و درمان دیابت با اثر چاقی
شنبلیله
مشخصات گیاه شنبلیله:
شنبلیله گیاهى است یکساله کوتاه که ارتفاع شنبلیله از ۵/ ۰ متر تجاوز نمىنماید. شنبلیله داراى برگهاى متناوب مرکب شامل ۳ برگچه که قسمت انتهایى هر برگچه دندانهدار است. رنگ تخم شنبلیله قهوهاى، بوى آن قوى معطر و طعمش تلخ است. شنبلیله بهطور کلى دو نوع است: یکى گونه زینتى و معطر است و دومى گونه خوردنى.
شنبلیله و درمان دیابت با اثر چاقیشنبلیله این گیاه از سبزیجات بسیار مفید است. در طب دانه شنبلیله جهت بازسازى بدن و رفع لاغرى، براى رفع کم خونى در سل ریوى و در رفع لاغرى مفرط فوقالعاده سودبخش است.
برگهای شنبلیله بهطور تازه و خشک در قورمه سبزى و غیره به کار مىرود، زیرا بوى مخصوصى دارد و مقوى است. دانههاى شنبلیله محرک، مقوى، محلل و تقویت دهنده قوه باه مىباشد، بهعلاوه در ضعف قواى روحى و بدنى، کم خونى، نقرس و مرض قند به کار مىرود. پودر تخم شنبلیله در موارد نقرس، مرض قند(دیابت)، نرمى استخوان، کم خونى و لنفاتیسم اثرات مفیدى دارد.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
علیکم بالحلبه و لو یعلم امتى ما لها فى الحلبه لتداووا بها و لو بوزنها ذهبا.
«بر شما باد شنبلیله، اگر امت من مىدانستند در شنبلیله چه هست هرآینه با آن مداوا مىکردند اگر چه در وزن طلا بود».
روایت دعائم نیز با همین مضمون صادر شده است.
شنبلیله در علم روز:
شنبلیله بیشتر در معالجه لاغرى مصرف مىشود. یعنى اشخاص لاغر آن را مىخورند تا چاق شوند.
در تونس پودر یک قاشق تخم شنبلیله را با سه قاشق سوپخورى روغن زیتون و دو قاشق شکر مخلوط نموده هر روز صبح ناشتا یک قاشق مىخورند.
تخم شنبلیله داراى فسفاتهاى آلى، لستین، نوکلئوا و آلبومین است. مصرف آن در موارد نقرس، دیابت، خنازیر، لنفانتیسم و لاغرى است، که باید در آب جوشانده و میل کرد، چون تهوعآور است، بهتر است با گیاهان معطر مخلوط گردد.
در قدیم شنبلیله را داروى همه دردها مىدانستند. بقراط براى بیماران ریوى تجویز مىکرد. براى دفع کردن، باز شدن قاعدگى، رشد موها و درد دندان مصرف مىشد.
شنبلیله در تب و صرع تجویز مىشود. براى احمقان و کمعقلان دستور خوردن دادهاند. برگهاى تازه و خشک شنبلیله براى خوشبو کردن غذا به کار مىرود و مقوّى است.
امروزه به اثر شنبلیله روى مخاط تنفس پى برده و براى آنکه به خوبى اثر کند ۱۵۰- ۶۰ گرم آن را در شیر یا آبگوشت سرد ریخته مىخورند. عصاره آن در بیماریهاى پوست تجویز مىشود. کسانى که موى سرشان در اثر حصبه و غیره ریخته باشد اگر همه روزه سر خود را با محلول زیر ماساژ دهند بسیار مفید است. عصاره شنبلیله صد گرم، الکل ۹۰ درجه صد گرم، اسانس ژرانیوم ده قطره.
دانه شنبلیله محرّک روحى، بدنى و نافع لنفانتیسم، قوّه باه، راشیتیسم، کم خونى، دیابت و نقرس است. گرد کرده تخم شنبلیله را به مقدار یک قاشق قهوه خورى با مربا یا کمپوت قبل از غذا باید خورد. داراى مواد ازته موسیلاژ، رزین، فسفر، فتین، تانن، لسیتین، الکالوئید، ترى گوتلین و مواد معدنى مىباشد. جوشانده آن براى نجات از تورم مجراى ادرار تجویز مىشود، چون دانهاش داراى فسفاتهاى آلى، لستین، نوکلئوا و آلبومینهااست. بعضى شنبلیله را جانشین روغن ماهى مرو مىدانند و براى جلوگیرى از لاغر شدن بیماران مرض قند و سل نیز تجویز مىشود.
برگ شنبلیله را با سبزى و اسفناج پخته مىخورند. برگ و تخم هر دو بهطور دوا استعمال مىشود، به حیوانها هم بهطور قوت مىدهند. برگش زرد، تخم آن زرد مایل به سرخى، ذائقهاش بى مزه، تخم شنبلیله تلخ، مزاج گرم دو درجه خشک دو درجه با رطوبت فضلیه، تخمش از ۳ گرم تا ۵ گرم خورده مىشود و در تمام جاهاى دنیا به وجود مىآید.
شنبلیله محلل است و ورمها را دور مىکند، براى ورم شنبلیله را خمیر کرده مىمالند. اگر زن معجون کرده بر پستان بمالد شیر قطع مىشود و نیز تخمها را ساییده بر اورام، براى لکه سیاه و جاهاى دیگر مىمالند لکهها را دور مىکند.
اگر تخم شنبلیله را با آب بسایند و بر موها بمالند موها سیاه مىشود. ریختن مو را جلوگیرى مىکند و لکن خوردنى آن مدر بول و حیض و شیرافزا مىباشد. بادشکن و مقوى اعصاب است، بیماریهاى سرد مثل درد کمر، بزرگى طحال، اسهال، نفخ، پیچى شکم و اسهال و در ضعف باه خیلى مفید است.
تخمهاى شنبلیله ریه را قوت مىدهد، مصفى امعاء است، بواسیر و درد و زخم سینه را فایده مىدهد، آواز را صاف مىکند، سستى سینه را مىبرد، با انجیر بر دمل گذاشته اورام را تحلیل مىکند.
شنبلیله را براى بزرگى طحال استعمال مىکنند و نیز در مرض هیضه و سل فایده مىبخشد و بعضى نسخهها با مغز چلغوزه (میوه صنوبر) درست کرده در زکام و تنگى نفس و سرفه استعمال کردهاند و نیز در نسخههاى اعصاب و مقوى عام استعمال مىشود.
اگر تخم شنبلیله را آرد نموده یک قاشق قهوهخورى در یک فنجان آب جوشانیده مصرف شود، علاج کم خونى را مىنماید.
تخم شنبلیله براى نقرس و روماتیسم مفید است و اگر با گیاهان خوشبو مخلوط نموده مصرف نمایند ادرارآور است. یک قاشق قهوهخورى تخم شنبلیله را در یک لیوان آب جوش جوشانیده مصرف نمایند.
تخم شنبلیله غده لوز المعده را تقویت و اختلالات حاصله از کم غذایى را درمان مىکند.
آرد تخم شنبلیله براى ضماد روى دمل و زخمهاى دیگر مفید است. در معالجه لاغرى مفید است.
آرد تخم شنبلیله به مقدار یک قاشق قهوهخورى در یک فنجان آب جوشانیده با گیاهان معطر دیگر مخلوط نموده جهت خنازیر مصرف شود.
دوشاب و شنبلیله:
دوشاب را از عصاره فشرده انگور با خرماتوت مىگیرند و مطلق آن منظور دوشاب انگور و خرما مىباشد. براى گرفتن و تهیه دوشاب انگورى با روش خانگى و محلى ایران، آب انگور رسیده و شیرین را گرفته صاف نموده و مىپزند تا سه چهارم آن برود و یک چهارم بماند، پس از آن خاک مخصوصى که نوعى خاک رس است به آن مىزنند و مىگذارند که ته نشین و شیرین شود. دوشاب مثلث طبى خونساز و مقوى هاضمه است و براى اشخاص مبتلا به آبله، سرخجه، ذات الجنب و ذات الصدر مفید است و مقوى باه در سرد مزاجان مىباشد.
ترکیبات شیمیایى شنبلیله:
از نظر ترکیب مواد مؤثر، تخم شنبلیله داراى الکالوئیدى به نام ترى گونلین و کولین و اسانس روغنى و ماده ساپونین و پرولامین است. آلکالوئید ترى گونلین اثر توکسیک قوى روى نورومو سکولار پرپاریشن دارغ و بعلاوه، شامل روغن ثابت و اسانس فرار و مقدارى زیاد لعاب و مواد نشاستهاى مىباشد.
خواص- کاربرد شنبلیله:
از نظر خواص میوهاى شنبلیله، معتقدند که برگ آن ملین و منضج است یعنى اعتدال سرفههاى سرد، استسقاء، ورم طحال و کبد، درد کمر، برودت مثانه و قطره قطره ادرار کردن مفید است.
خواص دارویى شنبلیله:
شنبلیله محرک و مقوى، براى تقویت اعصاب و قواى دماغى بسیار مفید و موثر است. براى مبتلایان به نقرس، کم خونى، لنفاوییزم، راشىتیزم، آثار ناشیه از سکونت در اماکن مرطوب و همچنین اختلالات ناشى از کم غذایى، ضعف و غیره فوق العاده خوردن شنبلیله مفید است. گیاه شنبلیله مقوى ریه بوده و به علت داشتن املاح فسفر و ازت براى رفع و معالجه بسیارى از امراض مفید است.
منبع:
-معارف گیاهى
-راز گیاهان شفابخش
-گلها و گیاهان شفابخش
-طب سنتى در میان کردها
-گیاهان دارویى، دکتر على زرگرى
مطالب مرتبط