دانلود مقاله اهمیت و ضرورت آموزش خانواده

دانلود مقاله اهمیت وضرورت آموزش خانواده

اهمیت آموزش خانواده
تشکیل خانواده به واسطه نیاز به پیوند روانی- عاطفی انسان ها که ریشه در خصوصیات فطری دارد . صورت می گیرد.یعنی شکل گیری نهاد مقدس خانوده با ازدواج شروع می شود و لازمه آن وجود آرامش و عدم اختلال است .به عبارت دیگر پیوند و ارتباط اعضای خانواده باید مناسب بوده نتیجه اش آرامش ورهیابی اعضای آن به سوی کمال باشد در غیر این صورت این بنیاد مقدس و جایگاه رفیع رو به تزلزل می گذارد و نتیجه آن نیز بجز نگرانی برای همه افراد خانواده چیز دیگری نخواهد بود.بنابراین تاثیر وسیع مثبت یا منفی خانواده بر مسائل مختلف اقتصادی، فرهنگی ، اجتماعی ‍‌ و غیره آشکار می گردد.

خانواده اولین جایگاه زندگی و تربیت و نیز اولین آموزشگاه فرزند پس از تولد است که اساس شخصیت او شکل می گیرد پس به لحاظ اهمیت تاثیرا ت خانوده بایستی برای تربیت و صحیح نوگلان زندگی مان محیط ورود ، محیط رشد و زندگی شان یعنی خانواده را از جهت مهیا و مناسب حالشان سازیم تا آنچه را که خواهیم در آینده داشته باشیم ، بپرورانیم .یعنی بدون برنامه و آمادگی لازم نمی توان انتظار داشت که کودک ، بسیار خوب تربیت شود .پس برای تربیت صحیح باید خود وخانوده را با این کار مجهز کنیم .شاعر گران قدر ، حافظ شیرین سخن این مطلب را بسایر خوب بیان نموده است:

مکن در این چمنم سرزنش به خودرویی
چنانچه پرورش می دهند می رویم
بدین ترتیب اهمیت و جایگاه خانواده در تربیت مشخص می شود اما آنچه در اینجا مطرح می گردد این است که چگونه می توان این نهاد مقدس رابه معنای حقیقی خود . آن طور که شایسته است برای فرزندان و سایر اعضای خانوده آماده ومجهز نمود ؟ در جواب باید اذعان داشت که بهترین را و ابزار در این امر ، آموزش به افراد خانواده، به خصوص والدین محترم است .

ضرورت آموزش خانواده
هنگامی که با ازدواج یک خانواده جدید تشکیل می شود ،تاثیر گذاری و تاثیر پذیری اعضای فعلی(زن ومرد)بر یکدیگر نیز آغاز می گردد.دامنه این تاثیرات با ورود افراد جدید به خانوده ، یعنی فرزندان و سایرین (بستگان زن ومرد) روز به روز بیشتر می شود که محصول آن شبکه ای از روابط بین اعضا است.اگر خانوده رابه یک مدرسه مدرسه کوچک تشبیه کنیم

زن ومرد یا پدر و مادر به عنوان مدیران خانواده در قبال آن مسؤلیت مشترک دار ند چرا که در خانوده ارزشها و آرمانهای فرزندان شکل می گیرد بنابر این پدر و مادر باید اطلاعات و تجربیات لازم را برای ایفای نقش مطلوب خود کسب کرده باشد .از طرفی ، مرد و زن جوان آگاهی و تجربه لازم را در این زمینه ندارند و طبیعتاً به شیوه مطلوب عمل نمی کنند .همچنین نمی دانند که چگونه و از چه طریق ، راه و روش زندگی و تربیت صحیح را بیاموزند در اینجاست که ضرورت آموزش خانواده خود نمایی می کند از طریق آموزش به اعضای خانواده و خصوصاً آموزش به والدین است که می توان خانواده را از سیر به سوی نابسامانی نجات داد.

از جانب دیگر در جهان امروز که علم ودانش وفن آوری لحظه به لحظه در حال تکامل است ، اطلاعات جدید به سرعت منتقل می شود و دنیا به یک دهکده جهانی تبدیل شده است .به دنبال این امر فرهنگها نیز در حال تغییرند ؛چرا که ارزش ها ، آداب و رسوم، رفتارهای خانوادگی و اجتماعی و به طور کلی فرهنگهای مختلف از اقصی نقاط جهان در قالب فیلم های مختلف با موضوعات علمی و هنری ، سرگرمی و گذراندن اوقات فراغت ، مهمانی ها و جشن ها و غیره در کمترین زمان بر بال تکنولوژی ارتباطات سوار شد در گستره دنیا در اختیار ساکنین هر منطقه قرار می گیرد و چه بسا که در این امر اهداف استعمارگرانه به شکل بسیار مرموز و خزنده نهفته است .به طور کلی محصول و نتیجه این است که خانواده در برابر خطر ها و آسیب های اجتماعی قرار گرفته و تحولات بسیاری درجوامع ایجاد شده است.

دامنه این تحولات اجتماعی و تاثیر جریان فرهنگی فوق به لحاظ خطر ها و آسیب های ناشی از آن برای سایر جوامع به قدری قابل اهمیت و نگران کننده بود که در جهت کاهش تاثیر آن سال ۱۹۹۴ میلادی از طرف سازمان علمی و فرهنگی ملل متحده (یونسکو) به عنوان سال جهانی خانواده اعلام شد.
بدین ترتیب به نظر می رسد که آن چه می تواند خانواده را از خطر ها و آسیب های اجتماعی قرن کنونی نجات دهد ، آموزش است ، آموزشی که متناسب با تغییرات لحظه به لحظه عصر حاضر ، بطور صحیح و مستمر به خانواده ها ارائه می شود.

جایگاه خانواده در تربیت آدمی و اهمیت آموزش اعضای آن:
یکی از نهادهای مهم وموثر در تکوین شخصیت و تربیت کودکان و نوجوانان ، نهاد خانواده است.
نهاد خانواده را از جمله عمومی ترین نهاد های اجتماعی می دانند که در تمام جوامع وجود دارد و مهمترین تکیه گاه . محور زندگی اجتماعی است.
این نهاد در همه جامع ها پذیرفته شده و توسعه یافته است . به عنوان مهمترین پایگاه انتقال عناصر فرهنگی ، عقاید ، آداب ، سخن ، دانش ها و مهارت ها …به نسل جدید معرفی شده است.

زیرا خانواده از یک سو زمینه ساز شکوفایی استعدادها و رشد جسمی، اخلاقی ، اجتماعی ، عاطفی و عقلانی کودکان و نوجوانان است و از سوی دیگر عامل موثری در ایجاد فرهنگ و تمدن بشری به شمار می آید.
لذا صاحب نظران تعلیم و تربیت نهاد خانواده را موثرترین نهاد برای آموزشی و پرورشی غیر رسمی و اولین فضای مساعد برای ایجاد عادات مناسب تربیتی می دانند .

اولین فردی که در خانواده نقش سازنده و اساسی دارد ، مادر است . مادر زمینه ساز جسم کودک و پایه گذار عواطف وی و بنیان گذار شخصیت کودک است .و همچنین مادر اولین آرامش دهنده روانی کودک و معلم اخلاق و آداب اجتماعی وی است.
دومین رکن خانواده پدر است .پدر درخواست کننده تشکیل خانواده ، پدر تامین کننده و سامان دهنده اقتصاد خانواده و پدر رهبر ومدیر نهایی خانواده و مسئول تحقق اهداف خانواده است.

وقت پدران واوقات فراغت آنان ،شغل پدران و میزان کار آنان ، نگرشها و ارزشها و اعتقادات پدران ،شیوه های مدیریت و هدایت آنان در خانه . چگونگی ارتباط پدر با اعضای درون و برون خانواده ،عزت نفس و اعتماد به نفس پدران ، محبت و عشق آنان به فرزندان ، سطح تحصیل و سواد و فرهنگ و نوع مطالعات پدران در تکوین شخصیت کودکان تاثیر بسزایی دارد .
بنابراین نقش پدران و مادران و تاثیر عمیق و گسترده آن در ایجاد وجود کودکان و نوجوانان ایجاب می کند که به صورت های مختلف آموزش ببینند و با جدیدترین اطلاعات و منابع مربوط به مدیریت خانواده و شیوه رفتار با فرزندان آشنا گردند که این لازمه آموزش پدران و مادران با استفاده از استادان آموزش خانواده می باشد.

برنامه ریزی آموزشی خانواده
امروزه با توجه به صنعتی شدن جامعه ،گسترش زندگی شهر نشینی ،پیچیده شدن نیاز و ادراک کودکان ، نوجوانان و جوانان، آموزش خانواده به یکی از مسائل بسیار مهم و قابل توجه کشور ها تبدیل شده است بسیاری از صاحب نظران تعلیم و تربیت کوشیده اند با اتخاذ تدابیر لازم ، کارایی و اثر بخشی دوره های آموزشی خانواده را بهبود بخشند اماآموزش خانواده به دلیل پیچیدگی تامل بسیار می طلبد.
آموزش مرکب از دو واژه ( آموزش ) و (خانواده) است .آموزش فرایند پیچیدهای است که طی آن فرد مهارت های مورد نیاز برای انجام دادن یک عمل یا وظیفه را کسب می کند.یا این مهارت ها در او بیشتر می شود.

در طی فرایند آموزش ، موجباتی فراهم می آید تا تجربه های یادگیری به وقوع بپیوند و باعث اثر بخشی و کار آیی بیشتر شود.
اما (خانواده) عبارت است از یک نوع اجتماع یا سازمان که در این سازمان افراد متفاوت ، وظایف مشترک . گوناگون ، حقوق متقابل ، روابط شخصی ، منافع مشترک ، اهداف معین و مناسبات رویارویی و پایداری دیده می شود.
در آموزش خانواده هدف این است که طی یک فرایند پیچیده اعضای خانواده (پدر و مادر ، فرزند) دانش و مهارت های لازم را بیاموزند تا بتوانند:
وظایف خودرا در خانواده بشناسند و به خوبی انجام دهند.

نقش های خود را در خانواده بشناسند و به خوبی اجرا نمایند.
حقوق خود و افراد خانواده را بشناسند . به آن احترام بگذارند.
ارتباط انسانی را بشناسند و ارتباط سالم برقرار نمایندو ……
این دانش ها و مهارت ها از جنبه نظری و کاربردی واقعاً دشوار است دلیل این دشواری عبارت از این است که : اولاً اجرا کردن نظریه در عمل فی نفسه کار دشواری است .ثانیاً : نیاز به تجربه اندوزی دارد ، و از آن جا که سر و کار مابا انسان است ، تجربه اندوزی از طریق آزمایش و خطا باید به کمترین حد برسد برای انجام این فرایند پیچیده لازم است آموزش خانواده با اصول علمی مدرن انجام گیرد.

فصل دوم

انجمن اولیاء و مربیان و نقش مدرسه و مدیران مدارس در آموزش خانواده

فهرست:

برنامه های سازمان مرکزی سازمان اولیاء و مربیان
اهمیت آموزش خانواده در مدارس
مدرسه و اهمیت آن در تربیت کودکان و نوجوانان
نقش مدیر مدرسه در آموزش خانواده
برنامه آموزش در مدارس

برنامه های سازمان مرکزی انجمن اولیا ومربیان در خصوص آموزش خانواده:
انجمن اولیاء و مربیان از بدو تاسیس تا کنون توجه خاصی به آموزشی پدران و مادران مبذول داشته است .واین امر رابه منزله راهبردی برای ایجاد کانون گرم خانوادگی ، پیشگیری از بروز ناهنجاری های رفتاری کودکان و نوجوانان و نیز آشنایی بیشتر اولیا با مسئولیت خطیری که بردوش دارند ، انتخاب کرده است.
در این راستا سازمان مرکزی انجمن اولیا و مربیا ن از سال ۱۳۶۸ دوره های آموزشی خانواده را به صورت کلاس های ۳۶ ساعته برای آموزش اولیای دانش آموزان سراسر کشور در نظر گرفت که در بیشتر مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان به اجرا در آمده و اکثر شرکت کنندگان این دوره ها والدینی بوده اند که فرزند آن ها در بکی از دوره های تحصیلی فوق به تحصیل اشتغال داشته است.

این دوره ها در بیشتر مناطق کشور برگزار شده تاکنون نیز ادامه دارد ، مورد توجه والدین قرار گرفته و تاثیرات بسیار مثبتی بر خانواده ها داشته است .
نتایجی که در این دوره های آموزشی برای شرکت کنندگان دارد:
۱- گرمتر شدن کانون خانواده :
والدین با به کار بردن مطالبی که در خصوص خانواده متعادل در کلاس های آموزش خانوده می آموزند ، می توانند با اعضای خانواده خود ارتباط مناسب تری برقرار کنندو در مقایسه با قبل ، کانون خانوده را گرمتر کنند.

۲-ایجاد و افزایش اعتماد به نفس در خود و فرزندان :
والدین با شرکت درکلاس های آموزش خانواده به آگاهی هاو اطلاعات خود در زمینه های علمی و روان شناختی می افزایند و در نتیجه بر اساس آموخته های خود می توانند علاوه برافزایش اعتماد به نفس در خود ، این خصیصه را در فرزندان بپرورانند.
۳-یادگیری روش های صحیح در تربیت مطابق با اصول و معیارهای علمی :
والدین شرکت کننده در کلاس های آموزش خانواده با روش های صحیح تربیتی مبتنی بر اصول علمی آشنا شده ، متوجه خطاهای تربیتی موجود می شوند و از آن پس آگاهانه به تربیت گل های زندگی خود اقدام می نمایند.

۴-شناسایی استعداد های کودکان و بارور کردن آن ها :
اولیای دانش آموزان با شرکت در کلاس های آموزش خانواده با علائم و نشانه های موجود در استعداد در فرزندان آشنا می شوند و نیز روش های ایجاد مناسب ، برقراری روابط برخورد صحیح برای بارور شدن استعدادهای فرزندان را می آموزند.
۵-پیشگری از مستقلات عاطفی و تحصیلی فرزندان :
والدین شرکت کننده در کلاس های آموزشی خانواده با یادگیری روش های صحیح و علمی رفتار با کودک و نوجوان و کاربرد و اجرای آن ها می توانند از ایجاد مستقلات مختلف عاطفی و تحصیل فرزندان نظیر: ترس ، یأس ،افت تحصیلی و غیره پیشگیری نمایند.

۶-حل مشکلات تحصیلی یا رفتاری فرزندان :
والدینی که در کلاس های آموزشی خانواده شرکت می جویند، طریقه صحیح روبه رو شدن با مشکلات تحصیلی ، عاطفی و رفتارهای فرزندان را می آموزند و در صورت نیاز به متخصصان امر مشاوره ، در این مورد راهنمایی می شود ، به گونه ای که در اکثر موارد با به کار بردن دستورالعمل های داده شده قادر به حل و یا کاهش مشکلات فرزندان خود خواهد بود.

۷-پیشرفت تحصیلی :
والدین با شرکت در این کلاس ها ، با اصول ایجاد انگیزه و احساس مسئولیت در کودکان و نوجوانان ، تشویق آنان به مطلاعه و ادامه تحصیل و نیز فراهم کردن محیط مناسب برای مطالعه فرزندان آشنا شده ، با بکاربردن این اطلاعات ، پیشرفت تحصیلی فرزندان خود را به ارمغان می آورند.
بطوری که می توان گفت : فرزندانی که والدین آن ها در کلاس های آموزش خانواده شرکت می کنند در امر تحصیل پیشرفت بیشتری داشته اند.

اهمیت آموزش خانواده در مدارس
در این کلاس ها که با حسن و سلیقه ، همت وتلاش پیگیر مدیرا ن محترم مدارس مختلف دوره های ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان تشکیل می گردد، مطالب آموزشی تدوین شده توسط مدرسان مجرب و دوره دیده آموزش خانواده تدبیر می گردد.و با توجه به تاثیر عمیقی که رفتار والدین در رشد شخصیت کودکان و نوجوانان و سلامت جسم و روان آنان دارد ، لازم است پدران و مادران و سایر اعضای خانواده به صورت های مختلف آموزش ببینند در دوره ها و کلاس های آموزشی ، مجالس سخنرانی و بحث آزاد شرکت نماید و سطح آگاهی و اطلاعات خود را در موارد متعدد از جمله موارد زیر افزایش دهند.
۱- اهداف ازدواج و تشکیل خانواده ها .

۲-حقوق و وظایف زن وشوهر نسبت به هم ونسبت به فرزندان.
۳-خانواده های متعادل و ویژگی های آن .
۴-مدیریت خانه و خانواده و روش مناسب اداره خانه.
۵-اخلاف در خانواده و روابط انسانی اعضای خانواده .
۶-اهداف و وظایف انجمن اولیاء و مربیان و راههای ارتباط و مشارکت با مدرسه.
۷-مراجع کمک کننده به کاهش مستقلات کودکان و نوجوان و نقش و وظایف آن ها.

آموزش والدین در مدارس می توانداز طریق مختلف قابل ارائه باشد:
الف)پرسش و پاسخ: در این شیوه مدرس آموزش خانواده فن ارائه توضیحات لازم برای اولیا سعی بر آن دارد که با طرح سوال از طرف خود یا اولیای گرامی ، نظریات و پاسسخ های والدین را در جلسه آموزشی جویا شود .بدین طریق مدرس ضمن فعال نمودن کلاس ، به یادگیری عمیق اولیا کمک می کند.
ب) ارائه شیوه های تربیت کاربردی : مدرس آموزش خانواده سعی می کند در جلسات آموزشی ، ضمن دریافت تجربیا ت ونظرات والدین در مورد مسائل مختلف تربیتی ، شیوه های عملی و کاربردی برای روبه رو شدن با مسائل را ، همراه با نمونه های لازم ارائه نمایند؛ به گونه ای که والدین بتوانند در موارد مختلف چگونه عمل کنند.

ج) بحث های گروهی : یکی از شیوه هایی که مدرس آموزش خانواده با توجه به شرایط و امکانات موجود در هر مدرسه بکار می برد، استفاده از بحث های گروهی اولیا در خصوص مسائل خانوادگی و تربیتی است.
در این شیوه از طرح موضوعات اصلی توسط ، مدرس والدین در گروه های چند نفره درباره موضوع مطرح شده به بحث و گفتگو می پردازند نتیجه را اعلام می نمایند.پس مدرسه با توجه به نظریات گروهها ، توضیحات ضروری و نتیجه بحث را همراه با رهنمودهای لازم عرضه می کند.

د) نمایش فیلم:مدرس کلاس های آموزشی خانواده برای تحمیق در یادگیری والدین از نمایش فیلم های مناسب استفاده می کند.فیلم های مورد استفاده از این جهت قابل اهمیت است که مسائل تربیتی، راههای رویارویی با آن ها را به طور عملی و تا حدی طبیعی نشان می دهد.
مدرسه و اهمیت آن در تربیت کودکان و نوجوانان
دومین سازمان موثر در تکوین شخصیت و رشد بدنی ، عطفی ، و اخلاقی آدمی مدرسه است.
مدرسه ، محلی قیمتی کردن و متعادل مردن ، برکشیدن و ایجاد عادات مطلوب در کودکان و نوجوانان است.

مدرسه ، محل انتقال فرهنگ وتجارب بشری به نسل تازه است.
مدرسه، فضای مساعد رشد فکری و پرورش استعدادهای متعدد آدمی است.
مدرسه، محل ارائه دانش ها ی متعدد و یافته های جدید علمی و فنی و حرفه ای است.
مدرسه،جایگاه کشف جهان هستی وارتباط علمی با طبیعت است .
مدرسه،محل تزکیه آدمی و محیط مساعد برای تهذیب نفس است.

مدرسه و به دنبال آن دانشگاه ، محل تربیت فیزیکدان و شیمیدان ،ریاضیدان ،ادیب ، شاعر ، هنرمند ، جامعه شناس،روان شناس، عالم مذهبی و مدیران و رهبران جامعه است .
مدرسه، کانون آموزش رسمی در جامعه و مرکز آماده شدن برای زیستن و زندگی است.
مدرسه، محل بکارگیری دستها و پرورش استعدادهای فنی و حر فه ای است.
مدرسه،آغازگر ورود به دنیای نوشته ها و اندیشه ها یبشری است.
مدرسه ، پیوند دهنده انسان با خالق هستی است.
مدرسه و موسسات آموزش عالی،زمینه ساز گسترش فرهنگ وتمدن جامعه هاست.

نظر به اهمیت ایجاد و گسترش مدارس و تاثیر آن در رشد شخصیت آدمی ، همه کشور های جهان از جمله ایرا ن به تاسیس مدارس مختلف تحصیلی از وظایف عمده دولت ها بر شمرده اند.