مقاله درباره تأخیر در ازدواج

این تحقیق با موضوع تأخیر در ازدواج بوده و پس از بررسی و بیان دلایل تأخیر در ازدواج و موانع موجود بر سر راه ازدواج ، به بیان بیان راهکارهایی جهت رفع این پدیده می پردازد. این تحقیق به دانشجویان رشته های علوم اجتماعی، علوم تربیتی و دیگر رشته های مرتبط پیشنهاد می گردد.

مقدمه
ازدواج یکی از بهترین نیازهای آدمی است که دین مقدس اسلام به آن اهمیت فراوانی داده است و آن را از بهترین سنت های دینی شمرده که مایه برکات بی شماری است. از نظر قرآن، ازدواج مایه آرامش روح و روان آدمی است، که این خود از نشانه های رحمت و بزرگی خداوند است. تشویق اسلام به ازدواج خصوصاً در سن جوانی، و کراهتِ اسلام از تجرّد و رهبانیت، در بسیاری از سخنان معصومین آمده است. آثاری چون بزرگداشت سنت پیامبر، قرار گرفتن در ولایت و حمایت خداوند، به خشم آوردن شیطان، کامل شدن ایمان جوانان، زیاد شدن روزی، و مانند آن از برکات ازدواج، در کلام معصومین شمرده شده است.

همچنین تأخیر در امر ازدواج در بعضی روایات مردود دانسته شده و تأکید شده است، هیچ چیز نباید باعث تأخیر انسان در ازدواج شود، حتی اگر فقر باشد. در روایتی مردان بدون همسر را سرزنش می کند و تجرد را سبب شرور شدن می داند و در روایت دیگر به کسانی که صاحب دخترند سفارش می کند در ازدواج دخترانشان تعجیل کنند، که در این جا متن کامل روایت را برای خوانندگان محترم عرضه می داریم:

قال الرضا علیه السلام: نَزَلَ جَبْرَئیل عَلَی النَّبِی صَلَی اللّه عَلَیْهِ وَآله فَقالَ: یا مُحَمَّد اِنَّ رَبَّکَ یُقْرِئُکَ السَّلامَ و یَقول: اِنَّ الاَبْکارَ مِنَ النِساء بِمَنْزِلَةِ الثَّمَرِ عَلَی الشَّجَرِ فَاِذا اَیْنَعَ الثَّمَرُ فَلا دَواءَ لَهُ اِلاَّ اجْتِنابِهُ وَ اِلاّ اَفْسَدَتْهُ الشّمْس وَ غَیَّرَتْهُ الرّیحُ وَ اِنَّ الاَبْکارَ اِذا اَدْرَکْنَ ما تُدْرِکُ النِّساءَ فَلا دَواءَ لَهُنَّ اُلاّ الْبَعُولَ، وَ اِلاّ لَمْ یُؤْمِنَ عَلَیْهِنَّ الْفِتْنَةُ، فَصَعِدَ رَسُولَ اللّهِ صَلَی اللّه عَلَیْهِ وَآله الْمِنْبَرَ فَجَمِعَ النّاسَ ثُمَّ اَعْلَمَهُمْ ما اَمَرَ اللّه عَزَّوَجَلَّ بِهِ.

امام رضا (علیه السلام) فرمود: جبرئیل امین بر پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نازل شد و عرض کرد: ای محمد (صلی الله علیه وآله وسلم) پروردگارت به تو سلام می رساند و می فرماید: دختران و زنان باکره مانند میوه درختان هستند و همان طور که میوه وقتی می رسد، چاره ای جز چیدن ندارد، و الا تابش خورشید و وزش باد آن را فاسد می کند، دختران و زنان باکره هم (وقتی به سن بلوغ و ازدواج می رسند) ، چاره ای جز ازدواج ندارند، و الا از گرفتار شدن به فتنه و انحراف، در امان نیستند. پس رسول خدا مردم را جمع کرد و به منبر رفت و پیام پروردگار عزیز و بلندمرتبه را به آنان ابلاغ کرد.

بنابراین از نظر اسلام تأخیر ازدواج امر نکوهیده ای است که مورد رضایت خدا نیست.

افزایش سن ازدواج
وقتی سن بلوغ و ازدواج به عنوان مقوله ای اجتماعی و فرهنگی نگریسته می شود، گوئی کلافی به هم پیچیده و در هم تنیده را می کاویم که تارها و رشته های متعدد آن به هم پیچیده شده اند. دشواری این نوع مطالعات و تحقیقات، از آن جا ناشی می شود که موضوع مورد مطالعه، انسان است با تمام پیچیدگی های رفتاری و روانی او متغیرها و اسباب و علل تأثیرگذار متنوع و پیچیده است؛ نتایج تحقیق، به دشواری قابل تعمیم است؛ و اثبات خلاف آن و اراده مصادیق و شواهد، مخالف آن است.

به همین دلیل است که در قلمرو علوم اجتماعی، کمتر از قوانین و قواعد ثابت و لایتغیر سخن گفته می شود. همه چیز سیال است و وابسته به ده ها شرط و علت و کشف رابطه علی و معلولی، سبب و مسببی و تأثیر و تأثّری بین پدیدهها بسیار دشوار است. مقوله مورد بحث ما نیز در زمره مقولات اجتماعی قرار می گیرد و اگر از این زاویه به آن نگریسته شود نکات و مطالب فراوانی قابل کشف و مطالعه است.

اشکال اساسی که از منظر اجتماعی به سن قانونی بلوغ وارد است و ضرورت بازنگری در آن را ایجاب می کند، غیر واقعی بودن سن تعیین شده است. توضیح آن که، در جامعه امروزی ایران، آمارها حکایت از آن دارد که ازدواج دختران به مراتب بالاتر از سن قانونی صورت می گیرد و تعداد محدودی از ازدواج ها که در سنین پایین 9 تا 14 سال صورت می گیرد، به صورت استثنائی و در شرایط غیر عادی و استعلاجی و به دلائل خاص صورت می گیرد.

سن واقعی ازدواج سنی است که دختر قوه و توانایی کافی برای مسئولیت پذیری، اداره خانواده، تربیت فرزند، قدرت فکری در امور اقتصادی و اجتماعی و توجه به سود و زیان در معاملات و مواظبت در حفظ و نگه داری از اتلاف اموال و صرف آن به صورت عقلائی داشته باشد. (21) این تصور اجتماعی از بلوغ که در حقوق، رشد نامیده می شود در مباینت آشکار با حکم قانونی مندرج در ماده 1043 قانون مدنی می باشد.

مگر نه این است که قواعد حقوقی برای تنظیم روابط افراد در یک جامعه وضع می شوند و مگر نه این است که حقوق در پی استقرار نظمی است که در سایه آن، روابط افراد سامان یابد؟ در پاسخ به این انتظارات است که قانون گذار در وضع قواعد حقوقی باید به واقعیات اجتماعی توجه داشته باشد؟ قاعده ای وضع نماید که حداقل با بنای عقلا و رسوم جاری و گرایش های غالب مردم هم سو باشد.

قانون گذاری که دنیایی از سوابق و تجارب و آداب و رسوم را پیش رو دارد در وضع قانون، مبسوط الیه نیست. که اگر چنین باشد قوانینی وضع خواهد کرد که با عدم اقبال و یا تخطی و گریز مردم مواجه خواهد شد. سابقه وضع قوانین مخالف با واقعیات اجتماعی و مباین با گرایش غالب مردم تنها در مجموعه های قوانین جا خوش کرده و از مباحث واقعی فرهنگی و اجتماعی کاربردی در آن خبری نیست.

در مقوله مورد بحث، انتظار این می رود که حکم قانون برای افراد کوچه و بازار، تعجب آور و پرسش برانگیز نباشد و یا حداقل این که چنین حکمی را غیر قابل پذیرش ندانند. در حالی که جامعه رو به رشد ما جذابیت ها و فرصت هایی از این قبیل تحصیل، اشتغال، هنر آموزی و غیره را پیش روی دختران قرار داده است. آیا می توان تصور کرد که دختری قلم و دفتر خود را در دبستان بر زمین گذاشته و دل از بازی های کودکانه رها ساخته و روانه خانه شوهر شود و مسئولیت سنگین خانه داری، شوهر داری و تربیت فرزندان را بر عهده گیرد.

اگر حداقلی از چنین ازدواج هایی شاهد مثال برای حکم عقلا آورده شود تصورشان این خواهد بود که چنین ازدواج هایی در خانواده های نابسامان با والدینی بی مسئولیت و در مواردی برای حفظ آبرو و حیثیت خانواده و از سر استعلاج صورت گرفته است. چنان که جامعه به زنان کم سن و سالی که کودکی نیز در آغوش دارند با دیده ترحم و شفقت نگاه می کنند. جامعه انتظار دارد که عقلا و حاکمان دینی برای مصلحت و حمایت از دختران کم سن و سال حداقل سن ازدواج را افزایش داده و حکم خلاف واقع خود را اصلاح نمایند.

فهرست مطالب
مقدمه
افزایش سن ازدواج
میانگین سن ازدواج
عوامل افزایش سن ازدواج
الف) عوامل اجتماعی
1ـ افزایش جرایم و آسب های اجتماعی
2ـ تحصیلات دانشگاهی
3ـ عدم توازن جمعیت پسران و دختران آماده ازدواج در ایران
4ـ به هم خوردن توازن دختر و پسر در روستاها
ب) عوامل اقتصادی
ج) عوامل فرهنگی
1ـ منسوخ شدن ارزش های معنوی
2ـ آرمان گرا بودن جوانان
بهترین و مناسبترین سن برای ازدواج چه زمانی است؟
ازدواج در سنین پایین
بهترین سن ازدواج
شرایط لازم برای ازدواج
بلوع فکری و عقلانی
بلوغ عاطفی
بلوغ جنسی
مشکلات ازدواج در سنین پایین
ناتوانی در مدیریت زندگی زناشویی
نرسیدن به بلوغ فکری
افزایش احتمال مرگ حین زایمان
ازدواج در سنین بالا
سن مناسب برای ازدواج مردان
سن مناسب برای ازدواج زنان
فاصله ی سنی دختر و پسر
سن بالاتر دختر
تفاوت سنی پیامبر(ص) و خدیجه(س)
ترس از ازدواج
عوامل و راهبرهای کاهش سن ازدواج
الف) راهبردهای فرهنگی
1ـ ارزش دانستن تأهل
2ـ درجه بندی ملاک های انتخاب همسر
3ـ گسترش فرهنگ حجاب
4ـ گسترش فرهنگ قناعت و ساده زیستی
5 ـ ازدواج در خلال تحصیل
ب) راهبرهای اقتصادی
1ـ کاستن از هزینه های اضافی
2ـ همیاری در هزینه های ازدواج
3ـ پرداخت وام های قرض الحسنه برای ازدواج
4ـ ایجاد شغل های پاره وقت در دوران تحصیل و مانند آن
5ـ تشویق به زندگی در کنار خانواده یکی از زوجین
ج) راهبردهای اجتماعی
1ـ فراهم کردن شرایط ازدواج آسان
2ـ گسترش مراکز مشاوره ازدواج
3ـ کنترل مهاجرت روستاییان به شهرها
4ـ جلوگیری از بی بند وباری و ابتذال و فساد اخلاقی
نتیجه گیری
منابع