شناخت مزاج افراد چاق و لاغر
شناخت مزاج افراد از روی فرم بدنی چاق و لاغر یکی از اصلی ترین روش های شناخت مزاج است
تن هاى مردم بعضى چاق است و بعضى لاغر و بهره معتدل میان این و آن و بهره اندامهاى آگنده تر است و گوشت آن سخت تر و بهره هست که بآن سختى و آگندگى نیست.
تعریف مزاج و روش تشخیص مزاجاما چاقی دو گونه باشد یکى از بسیارى گوشت و دیگر از بسیارى پیه و آنچه از بسیارى گوشت باشد مزاج او گرم و تر باشد و آنچه از بسیارى پیه باشد مزاج او سرد و تر باشد؛
و لاغرى هم دو گونه است یکى از کم گوشتى باشد و دیگر از کم پیه ى اما آن را که گوشت کمتر باشد سردى و خشکى بر مزاج او غلبه دارد و آن را که پیه کمتر باشد گرمى و خشکى غلبه دارد
و چاقی که مادرزادى باشد سردى و ترى بر مزاج او غلبه دارد و رگها اندر تن او باریکتر باشد و خون اندر تن وى اندک باشد و بدین سبب بر گرسنگى صبر نتواند کرد و همچنین کسى که مزاج او گرم باشد پیه بر تن او کمتر باشد و رگهاى او فراختر باشد و خون اندر تن وى بسیار باشد و بر گرسنگى صبر تواند کرد از بهر آنکه چربى خون او بسبب گرمى مزاج غذاى او گردد و چون غذا همىیابد اگر طعام کمتر یابد صبر تواند کردن و کسى که از غم یا از رنج پیه او گداخته شده باشد و رگهاى او باریک مانده و خون او اندک باشد بر گرسنگى صبر نتواند کرد و تنى که اندامهاى او آگنده باشد و گوشت او سخت باشد مزاج او بسردى میل دارد یا بخشکى یا بهر دو و کسى که گوشت او نرم باشد و سخت آگنده نباشد یا گرمى بر مزاج او غلبه دارد یا ترى یا هر دو و تن هاى معتدل را گوشت بیش از پیه باشد و گوشت اندام این قوم اندر سختى و نرمى معتدل باشد و اللّه اعلم.
تهیه و تنظیم از گروه بوعلی باب سلامتی
منبع: جرجانى، اسماعیل بن حسن، اصول و مبانى نظرى طب سنتى، ۱جلد، دانشگاه علوم پزشکى ایران – تهران، چاپ: اول، ۱۳۸۳ ه.ش.
مطالب مرتبط