تحقیق در مورد هنر در تمدن اسلامی

این تحقیق در مورد هنر در تمدن اسلامی می باشد که انواع هنر را در تمدن اسلام مورد بررسی قرار می دهد. این تحقیق به دانشجویان رشته های معماری ،هنر، عمران – ساختمان و دیگر رشته های مرتبط با آن پیشنهاد می گردد.

مقدمه
جایگاه هنر در جهان اسلام و تمدن اسلامی، با جایگاه آن در تفکر غربی تفاوت دارد. تلقی ما از هنر در عالم اسلام نیز خلاف تلقی غربیان است. در حقیقت، با تفکر غربی مفهوم خاصی از هنر پدیدار می شود که با خلق اثر هنری همراه است. در این تفکر، هنرمند به کسی گفته می شود که نحوه حضور و نسبت بی واسطه ای دارد و او این نسبت بی واسطه را در اثر هنری خود به ظهور می رساند.

در تمدن اسلامی اگر قرار بر حضور کسی است، این حضور از نوع حضور دینی و معنویت عرفانی است و اگر آن شخص اهل حضور نیست و اهل ساختن و پرداختن و حرفه و پیشه و صنعتگری است، این نیز در زمره متحرفه و پیشه وران و صنعتگران قرار می گیرد. بنابراین چنین تلقی در جهان اسلام وجود نداشته است که کسی در عین ساختن و پرداختن یک اثر هنری، حضوری غیردینی را در آن اثر به ظهور برساند.

این یک تلقی آتنی و یونانی است. از این رو لفظی که ما در جهان اسلام برای هنر به کار برده ایم، کمتر معنای ساختن و پرداختن دارد. معنایی که از این لفظ برمی آید، بیشتر به نیکی و فضیلت باز می گردد؛ چنان که هنر برگرفته از «هونره» زبان پهلوی است.

در این زبان «هو» به معنای نیکی و «نره» به معنای مرد دلیر و شجاع است. یعنی در تمدن اسلامی، هنر و هنرمندی بعد از کسب مقام نیکی و دلاوری و شجاعت است. دلیری و شجاعت نیز وقتی است که شخص از مرتبه اضطراب و ترس و دودلی به در می آید و به مرتبه امنیت و قرار و اطمینان می رسد.

به این ترتیب باید گفت که هنر در تمدن اسلامی، بیشتر یک معنا و فضیلت درونی است؛ فضیلتی که مربوط به قلب و دل آدمی است. این تلقی از هنر با تلقی مبتنی بر تخنه و ساختن و پرداختن که بیشتر در عالم غربی رواج دارد، متفاوت است. از این رو ما در میان علوم اسلامی، علم مستقلی را که به تفکیک وارد مباحث نظری شده باشد، نمی یابیم. به بیان دیگر، علمی که در غرب تحت عنوان استتیک و زیبایی شناسی مطرح می شود، در تمدن اسلامی نمونه و مصداق ندارد.

بنابراین اگر قصد کنیم مباحث مربوط به هنر و زیبایی را در تمدن اسلامی جمع آوری کنیم، باید این مطلب را از لابه لای کتاب های فلسفی و خصوصاً عرفانی استخراج کنیم. در تمدن اسلامی هیچ گاه نظر استقلالی به هنر نکرده اند. زیرا اگر هنر از مقوله قلب و دل است، به عرفان مربوط می شود و از آن جدا نیست تا در رشته جداگانه ای به آن پرداخته شود.

فهرست مطالب
مقدمه
کارکرد مسجد
تنوع شیوه معماری
مساجد کهن بر جای معابد کهن
هماهنگی هنری
روح واحد هنری ‌
تنوع هنری
خوشنویسی ‌
ظرافت، مهارت و لطافت
موسیقی
قالی بافی
سفالگری و کاشی‌کاری
مجسمه سازی
سفالگری در دوران عباسیان
عراق، ایران و مصر در دوره عباسیان
نقاشی در دوره امویان
معماری در دوره امویان
صدر اسلام و خلفای راشدین
مغرب و اسپانیای اسلامی
آسیای مرکزی و آسیای صغیر در دوران سلجوقیان و خوارزمشاهیان
ایران و آسیای مرکزی در دوران ایلخانیان
ایران و آسیای مرکزی در دوران تیموریان
ایران در دوران صفوی
نتیجه گیری
منابع