مقاله درباره فرضیه ها و نظریه های انقلاب اسلامی

این تحقیق در مورد انقلاب اسلامی ایران می باشد و به طور کامل ، فرضیه ها و نظریه های مرتبط با آن را مورد بررسی قرار خواهد داد.

مقدمه
درباره ی انقلاب، نظریات متفاوت و گاه متضادی بیان شده است. نویسندگان زیادی به کالبد شکافی انقلاب‌ها پرداخته اند و هر کدام از منظر خاصی انقلاب‌ها را بررسی نموده اند. پیرامون انقلاب اسلامی ایران نیز کتاب های زیادی نوشته شده است. نویسندگان – اعم از خودی و بیگانه – نظریه های متفاوتی در باره چرایی و چگونگی رخداد آن بیان نموده اند. ما در این پژوهش از بررسی نظریه های انقلاب صرف نظر نموده و فقط به بررسی نظریه های که در تبیین انقلاب اسلامی ایران کار برد دارد، می پردازیم.

برخی از نظریه‌ها و فرضیه های که در باره ی انقلاب اسلامی ایران مطرح است، قرار ذیل است:

فرضیه توطئه
نظریه اقتصاد
نظریه مدرنیزاسیون
نظریه استبداد
نظریه مذهب

بیان اول : سیاست اسلام زدایی، عامل اصلی سقوط رژیم شاه.
بیان دوم : نظریه‌ی دولت تحصیلدار و اسلام شیعی.
بیان سوم : مدرنیزاسیون و رهبری مذهبی.
بیان چهارم : مذهب (فر هنگ و تاریخ شیعه) عامل فروپاشی و پیروزی انقلاب اسلامی.

1-فرضیه‌ی توطئه:
فرضیه‌ی توطئه براین باور است که انقلاب اسلامی در حقیقت یک توطئه ی از قبل طرح ریزی شده توسط قدرتهای خارجی برای ساقط نمودن شاه بود. شخص شاه، اعضای خانواده سلطنتی و بیشتر مقامات ارشد رژیم پیشین، در حد توان تلاش نموده اند که این فرضیه را علت اصلی سرنگونی خود قلمداد نمایند . متهم اصلی این فرضیه آمریکا، انگلیس و بعضاَ اسرائیل و شوروی سابق می باشند. البته طرفداران این فرضیه احتمالات گوناگونی را مطرح کرده اند :

عده ای براین باورند که غرب می خواست شاه را به سبب نقش کلیدی اش در افزایش قیمت نفت اوپک در نیمه اول دهه 1350 مجازات کند.
تعدادی دیگر، انگیزه ی غرب برای سقوط شاه را در توان نظامی ایران و هراس غرب از طرح های بلند پروازانه شاه جست و جو می کنند.
برخی دیگر عقیده دارند که انگلیس می خواست از شاه به خاطر نزدیک شدنش به آمریکا- از مرداد سال 1332 به بعد- انتقام بگیرد.

گروهی دیگر پای اسرائیل را به میان کشیده و می گویند ارتش ایران درزمان شاه نزدیک بود که به عنوان پنجمین نیروی بزرگ در دنیا مطرح شود و چنین نیروی نظامی خطر بالقوه ای برای اسرائیل به حساب می آمد، زیرا ممکن بود بر اثر کودتا و یا دگرگونی افراد مخالف اسرائیل زمام چنین قدرتی را بدست گیرند که در آن صورت کار اسرائیل ساخته بود. بنابراین اسرائیل با به وجود آوردن انقلاب اسلامی و سپس ایجاد جنگ تحمیلی، دو نیروی عمده ی نظامی منطقه را عملاَ خنثی نموده است.

البته همان طور که یاد آور شدیم طرفداران فرضیه توطئه احتمالات زیادی را مطرح کرده اند که ما تعداد از آن را ذکر نمودیم.

فهرست مطالب
مقدمه
1-فرضیه‌ی توطئه
2- نظریه اقتصاد
3- نظریه‌ی مدرنیزاسیون
4- نظریه استبداد
5- نظریه مذهب
1-5- بیان اول؛ سیاست اسلام زدایی، عامل اصلی سقوط رژیم شاه
1-1-5- اشکالات
2-1-5- ارزیابی اشکالات
2-5- بیان دوم: نظریه ی دولت تحصیلدار و اسلام شیعی
3-5- بیان سوم؛ نظریه ی مدرنیزاسیون و رهبری مذهبی
4-5- بیان چهارم؛ مذهب (فرهنگ و تاریخ شیعه) عامل فروپاشی رژیم و پیروزی انقلاب
نتیجه گیری
منابع