مقاله درباره شفاعت از دیدگاه قرآن

در این تحقیق به موضوع شفاعت پرداخته شده و از جهات مختلف، این موضوع را از دیدگاه قرآن کریم مورد بررسی قرار داده خواهد شد.

مقدمه
بدون شک مجازات‌های الهی در قیامت، خواه زودگذر باشد یا طولانی و ابدی،خواه جنبه جسمانی داشته باشد یا روحانی، خواه آنها را اثر طبیعی اعمال بدانیم یا قراردادی، به هر حال جنبه انتقامی ندارد،و همه آنها در مسیر تربیت انسان و ضامن اجرای قوانین الهی است که برای ترقّی و کمال انسان‌ها تعیین شده است.به همین دلیل در عین اینکه عذاب قیامت در قرآن مجید بسیار شدید توصیف گردیده،راه‌های نجات از هر سو به روی انسان گشوده شده،و به گنهکاران فرصت داده می‌شود که از راه خطا بازگردند و خویش را اصلاح کنند و به سوی خدا راه یابند.

شفاعت یکی از این راه‌هاست، زیرا شفاعت به مفهوم صحیح کلمه به افراد آلوده هشدار می‌دهد که تمام پل‌های پشت سر خود را ویران نکنند، و تمام خطوط ارتباطی را با اولیاء اللّه قطع ننمایند.و اگر آلوده گناهانی شدند مأیوس نشوند، و در هر جا هستند بازگشت را شروع کنند و به استقبال رحمت واسعه الهی بشتابند.

بحث شفاعت،با تمام ریزه‌کاری‌ها و نکات جالب تربیتی آن که در آیات فراوانی از قرآن مجید مطرح شده در همین راستا است.بهتر این است که به همین اشاره بسنده کرده و برای درک حقیقت و مفهوم شفاعت و پاسخ به تمام مسائل مربوط به آن به خود قرآن بازگردیم.آیات شفاعت به چند گروه تقسیم می‌شوند:

گروه اول:آیاتی که شفاعت را به کلی نفی می‌کند،مانند آیه 48 سوره مدثر:

«فما تنفعهم شفاعة الشافعین؛شفاعت شفاعت کنندگان به حال آنها سودی نمی‌بخشد»،و نیز آیات 48 و 254 از سوره بقره.

گروه دوم:آیاتی که شفاعت را مخصوص خدا می شمرد.مانند:
«و ما لکم من دونه من ولی و لا شفیع؛هیچ ولی و شفاعت کننده‌ای برای شما جز او نیست».(سوره سجده،آیه 4) و نیز آیه 44 از سوره زمر.

گروه سوم:آیاتی که شفاعت را منوط به اذن خداوند می کند و در حقیقت مکمل آیات گروه دوم است.مانند:«من ذالّذی یشفع عنده الاّ باذنه؛کیست که در نزد او جز به فرمان او شفاعت کند؟»(سوره بقره،آیه 255) و نیز آیات 109 سوره طه، 3 سوره یونس و 26 سوره نجم.

گروه چهارم:آیاتی که برای شفاعت کننده یا شفاعت شونده شرایطی ذکر می‌کند.مانند«و لا یملک الّذین یدعون من دونه الشفاعة الاّ من شهد بالحقّ و هم یعلمون؛آنها را که غیر از او می‌خوانید قادر به شفاعت نیستند،مگر کسانی که شهادت حق داده‌اند و به خوبی آگاهند».(سوره زخرف،آیه 86) و نیز آیات 28 سوره انبیاء و 87 سوره مریم به این نکته اشاره کرده‌اند.

اگر کسی واجد شرایط نباشد مورد شفاعت قرار نمی‌گیرد؛هر چندکه همسر پیامبر(ص) باشد. یا کسی دیگرچنانکه همسر نوح و لوط(ع) به علت فسق مشمول شفاعت نمی‌شوند.

گروه پنجم:این گروه از آیات ناظر به این مطلب است که بعضی از افراد به خاطر اعمالی که مرتکب شده‌‌اند شایسته شفاعت نیستند و مفهوم آن این است که شفاعت،گروه‌های دیگری را شامل‌می‌شود‌مانند:«ما للظالمین من حمیم ولا‌شفیع یطاع؛برای ستمکاران دوستی وجود ندارد ونه شفاعت کننده‌ای که شفاعتش پذیرفته شود».(سوره مؤمن،آیه 18)

فهرست مطالب
مقدمه
مفهوم شفاعت
شفیعان روز قیامت
فلسفه شفاعت
آيات دسته اول
الف – عرب جاهليت
ب – اهل كتاب
آيات دسته دوم
1- آيه استغفار ملائكة
2- آيه تهجّد
3- آيه رضايت
4- آيه استغفار پيامبر اكرم(ص)
شفاعت از ديدگاه روايات
شرایط شفاعت شوندگان
1- مورد رضايت الهى باشد
2- ايمان به خدا داشته باشد
3- ستمكار و ظالم نباشد
4- تارك ضروريات دين نباشد
5- ايمان راسخ به ولايت ائمه معصومين(ع) داشته باشد
انواع شفاعت
1- شفاعت فضلى
2- شفاعت رهبرى
نتیجه گیری