مقاله در مورد بازی های بومی محلی گیلان

در این تحقیق به معرفی بازی های بومی محلی استان گیلان پرداخته می شود.

مقدمه
گیلان، سرشار از آداب و رسوم و خرده فرهنگ هایی است که بیانگر فرهنگ غنی و اصیل مردمان این دیار است، بازی های بومی و محلی، بخشی از این آداب و آیین هاست که سرمایه فرهنگی این استان محسوب می شود.

پیت بازی
پیت بازی یک بازی پسرانه است و وسایل آن از پیت و پیت چو تشکیل می شود.
«پیت چو pitĉau» چوبی است به ضخامت 1 تا 4 سانتیمتر و به طول 50 تا 70 سانتیمتر که کاملاً صاف و پوست کنده و خوش دست است. پیت «pit» چوبی است به قطر 1 تا 3 سانتیمتر به طول یک وجب، صاف و پوست کنده و خوش دست، دو سر پیت بایستی به طور اُریب نسبت به طول با راس قلم شده باشد.

جهت قلم ها بایستی در جهت متضاد هم باشند تا وقتی که روی زمین افتاده است با زدن ضربه «پیت چو» به آسانی به هوا بپرد. مکان بازی زمین صاف و بدون علف که معمولاً داخل حیاط یا محل بازی کودکان و نوجوانان محل می باشد. تعداد شرکت کنندگان حداقل دو نفر و حداکثر تا شش نفر هم می رسد و ترتیب شروع بازی نفر اولی الی آخر به شرح زیر است:

بازیکنان یک یک پیت را در دست چپ و پیت چو را در دست راست می گیرند. بازیکن پیت را اندکی به هوا پرتاب می کند و در هوا با پیت چو به آن ضربه می زند و تعداد ضربات زده شده را هم می شمارد. این عمل تا افتادن پیت به زمین ادامه می یابد. و این کار گلا گلا خوانده می شود. بازیکن وقتی پیت و پیت چو را در دست می گیرد می گوید گلا- گلاچن گلا؟ ناظرین به صحنه و تمسخر می گویند: هیچ- یک- دور بسه گلا. بازیکن ضربات را می زند و همراه دیگران می شمارد ده نفر اول کسی است که بیشترین ضربه را زده است پس از تعیین شدن نفر اول و دوم و سوم و الی آخر محل بازی تعیین می شود.

دو خط موازی روی زمین کشیده می شود و این خط ها با داس یا تکه ای سنگ یا سفال و یا  ذغال و گچ رسم می شوند. فاصله دو خط موازی از هم از 4 متر تا 8 متر است. یکی از خط ها نقطه شروع بازی و خط دیگر محوطه ادامه بازی است که بایستی نسبتاً باز باشد. نفر اول در نقطه شروع می ایستد و پیت را به آن سوی خط مقابلش پرت می کند. افتادن پیت به این سوی خط و یا مماس با خط به مقوله سوختن بازیکن است و نوبت به دیگری می رسد.

پس از پرتاب پیت و استقرارش روی زمین بازیکن پیت چو را نیز پرت می کند تا به پیت اصابت کند که در صورت عدم اصابت سوخته است. در صورت اصابت نیز پیت چو را بر می دارد. و با نوک آن به آرامی ضربه ای به یکی از دو سر پیت می زند تا از روی زمین به هوا بلند شود و در همین لحظه با پیت چو ضربه ای محکم به پیت معلق در هوا می زند و آن را به جلو می راند. ضربه زدن به پیت و پراندن آن از زمین و نیز ضربه به محله بعدی و جلو راندن آن جمعاً سه بار تکرار می شود. آخرین نقطه ای که پیت سقوط می کند به عنوان مبدأ حساب می شود و از آنجا به طول پیت چو شروع به اندازه گیری مسافت طی شده تا اولین نقطه شروع بازی و مشخصاً اولین خط از دو خط موازی می کند.

عدد حاصله نتیجه بازی بازیکن، اعلام می شود و همگان نیز شاهد و ناظر بازی و حافظ شماره های اعلام شده هستند. پس از نفر اول دیگران به ترتیب نوبت بازی را ادامه می دهند. میزان مسافت طی شده پیت بر اساس طول پیت چو در ابتدای بازی تعیین می شود و معمولاً مضربی از پنجاه است، مثلاً ئی پنجا- دو پنجا- سه پنجا، هر کس حد نصاب اعلام شده را در نوبت های خودش طی کند به عنوان برنده اول شناخته شده و کناری می ایستد و دیگران به بازی ادامه می دهند. آخرین نفر که توفیق رسیدن به عدد تعیین شده را نداشته بازنده نهایی محسوب می شود.

مجازات بازنده زو «zu» کشیدن است و در صورت کم آوردن نفس، کولی دادن است. نفر اول برنده در حضور همگان در محوطه بازی گلا گلا می زند یعنی ضربه زدن به پیت در هوا بوسیله پیت چو و شمارش ضربات زده شده تا لحظه سقوط پیت به زمین . فرض کنیم نفر اول سه ضربه زده است برنده پیت را به هوا پرت می کند و با پیت ضربه ای محکم به قسمت جلو آن می زند ضربه دوم و سوم را نیز در نقطه فرود ضربه اول و ضربه دوم به پیت می زند . از محل اولین ضربه تا نقطه ی فرود ضربه سوم مسافتی است که بازنده، باید این مسافت را یک نفس زو بکشد، هر جا که نفس بازنده کم آمد از آنجا به برنده کولی می دهد تا مسافت کامل پرش پیت در سه ضربه طی شود.

فهرست مطالب
مقدمه
پیت بازی
خر بیست
مورغانه جنگ
هفت سنگ
ﻫشتک
الگی پادشا
لافند بازی
آغوزبازى
آونخوتى (aw-nazutey) ( لاهیجان )
بَرِموم‌بازى
جوجو یک‌منه (jow-jow yek mane) ( لاهیجان )
خرس‌بانى (گیلان )
هَکِش‌هَکشى
دُم‌کشى (رودسر )