مقاله اشخاص حقیقی و حقوقی

دانلود مقاله اشخاص حقیقی و حقوقی

اشخاص‎ ‎حقیقى‎ ‎
اشخاص‎ ‎حقیقى‎ ‎یا‎ ‎طبیعى‎ ‎در‎ ‎حقیقت‎ ‎همان‎ ‎انسانها‎ ‎مىباشند‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎متولد‎ ‎شدن‎ ‎داراى‎ ‎حقوقى‎ ‎مىگردند‎ ‎و‎ ‎تا‎ ‎در‎ ‎قید‎ ‎حیات‎ ‎هستند‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎دارا‎ ‎مىباشند‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎آن‎ ‎اهلیت‎ ‎نیز‎ ‎مى‏گویند‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎قانون‎ ‎مدنى‎ ‎موادى‎ ‎در‎ ‎خصوص‎ ‎اهلیت‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎همچنانکه‎ ‎ماده‎ ‎‏۹۵۶‏‎ ‎قانون‎ ‎مدنى‎ ‎مىگوید‎: ‎اهلیت‎ ‎براى‎ ‎دارا‎ ‎بودن‎ ‎حقوق‎ ‎با‎ ‎زنده‎ ‎متولد‎ ‎شدن‎ ‎انسان‎ ‎شروع‎ ‎و‎ ‎با‎ ‎مرگ‎ ‎او‎ ‎تمام‎ ‎مىگردد‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎ماده‎ ‎‏۹۵۷‏‎ ‎در‎ ‎مورد‎ ‎اهلیت‎ ‎حمل‎ ‎چنین‎ ‎مىگوید‎: ‎حمل‎ ‎از‎ ‎حقوق‎ ‎مدنى‎ ‎متمتع‎ ‎مىگردد‎ ‎مشروط‎ ‎بر‎ ‎اینکه‎ ‎زنده‎ ‎متولد‎ ‎شود‎ ‎بنابراین‎ ‎لازمه‎ ‎بهوجود‎ ‎آمدن،‎ ‎زندگى‎ ‎کردن،‎ ‎داشتن‎ ‎حقوق‎ ‎و‎ ‎تکالیفى‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎قانون‎ ‎آن‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎رسمیّت‎ ‎شناخته‎ ‎و‎ ‎اعمال‎ ‎و‎ ‎اجراء‎ ‎حقوق‎ ‎مزبور‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎قانون‎ ‎مدنى‎ ‎به‎ ‎داشتن‎ ‎اهلیت‎ ‎مدنى‎ ‎یعنى‎ ‎اهلیت‎ ‎تمتع‎ ‎و‎ ‎استیفاء‎ ‎تعبیر‎ ‎نمودهاند‎ ‎که‎ ‎اقتضاء‎ ‎دارد‎ ‎درباره‎ ‎هر‎ ‎یک‎ ‎توضیحات‎ ‎مختصرى‎ ‎داده‎ ‎شود‎

. ‎
اهلیت‎ ‎تمتع‎ ‎
عبارت‎ ‎است‎ ‎از‎ ‎قابلیت‎ ‎و‎ ‎صلاحیتى‎ ‎در‎ ‎شخص‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎اعتبار‎ ‎آن‎ ‎مىتواند‎ ‎داراى‎ ‎حق‎ ‎یا‎ ‎حقوقى‎ ‎باشد‎ ‎خواه‎ ‎نوزاد‎ ‎باشد‎ ‎خواه‎ ‎جوان،‎ ‎یا‎ ‎پیر،‎ ‎یا‎ ‎مرد‎ ‎یا‎ ‎زن،‎ ‎یا‎ ‎سفیه‎ ‎یا‎ ‎مجنون‎ ‎از‎ ‎این‎ ‎حقوق‎ ‎بهرهمند‎ ‎مىباشد‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎آن‎ ‎برخوردارى‎ ‎از‎ ‎حقوق‎ ‎مىگویند‎ ‎و‎ ‎کلیه‎ ‎افراد‎ ‎زنده‎ ‎حتى‎ ‎حمل‎ ‎داراى‎ ‎چنین‎ ‎قابلیتى‎ ‎هستند‎

. ‎
اهلیت‎ ‎استیفاء‎ ‎
عبارت‎ ‎است‎ ‎از‎ ‎قابلیتى‎ ‎که‎ ‎قانون‎ ‎براى‎ ‎افراد‎ ‎جامعه‎ ‎شناخته‎ ‎تا‎ ‎به‎ ‎اتکاء‎ ‎آن‎ ‎بتوانند‎ ‎حقوق‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎اجراء‎ ‎نمایند‎ ‎که‎ ‎براى‎ ‎بهرهمندى‎ ‎از‎ ‎اهلیت‎ ‎تمتع‎ ‎زنده‎ ‎بودن‎ ‎کافى‎ ‎است‎ ‎ولى‎ ‎براى‎ ‎اینکه‎ ‎شخصى‎ ‎داراى‎ ‎اهلیت‎ ‎استیفاء‎ ‎باشد‎ ‎و‎ ‎بتواند‎ ‎حقوق‎ ‎و‎ ‎تکالیف‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎شخصاً‎ ‎اعمال‎ ‎نماید‎ ‎باید‎ ‎عاقل‎ ‎و‎ ‎بالغ‎ ‎و‎ ‎رشید‎ ‎باشد‎ ‎یا‎ ‎به‎ ‎بیان‎ ‎دیگر‎ ‎در‎ ‎شمار‎ ‎محجورترین‎ ‎نباشد‎ ‎و‎ ‎محجورترین‎ ‎همانطورىکه‎ ‎در‎ ‎ماده‎ ‎‏۱۲۰۷‏‎ ‎قانون‎ ‎مدنى‎ ‎تصریح‎ ‎گردیده‎ ‎است‎ ‎عبارتند‎ ‎از‎: ‎
‏۱‏‎. ‎صفار‎ ‎
‏۲‏‎. ‎اشخاص‎ ‎غیر‎ ‎رشید‎ ‎
‏۳‏‎. ‎مجانین‎ ‎
بنابراین‎ ‎همه‎ ‎افراد‎ ‎جامعه‎ ‎داراى‎ ‎اهلیت‎ ‎تمتع‎ ‎مىباشند‎ ‎و‎ ‎همه‎ ‎افراد‎ ‎اجتماع‎ ‎به‎ ‎استثناء‎ ‎محجورین‎ ‎داراى‎ ‎اهلیت‎ ‎استیفاء‎ ‎هستند‎ ‎و‎ ‎لذا‎ ‎به‎ ‎جز‎ ‎ایام‎ ‎تاریک‎ ‎و‎ ‎دوره‎ ‎مشخصى‎ ‎از‎ ‎تاریخ‎ ‎گذشته‎ ‎که‎ ‎بردگان‎ ‎را‎ ‎فاقد‎ ‎حقوق‎ ‎مدنى‎ ‎مىدانسته‎ ‎و‎ ‎با‎ ‎آنان‎ ‎مانند‎ ‎ابزار‎ ‎تولید‎ ‎و‎ ‎اموال‎ ‎و‎ ‎اشیاء‎ ‎رفتار‎ ‎مىنمودند‎. ‎در‎ ‎تمامى‎ ‎ادوار‎ ‎تاریخ‎ ‎کلیه‎ ‎افراد‎ ‎بشر‎ ‎داراى‎ ‎اهلیت‎ ‎مدنى‎ ‎بودهاند‎. ‎حتى‎ ‎صفار‎ ‎و‎ ‎مجانین‎ ‎و‎ ‎افراد‎ ‎غیر‎ ‎رشید‎ ‎که‎ ‎داراى‎ ‎اهلیت‎ ‎تمتع‎ ‎هستند‎ ‎لیکن‎ ‎اهلیت‎ ‎استیفاء‎ ‎از‎ ‎حقوق‎ ‎را‎ ‎نداشته‎ ‎و‎ ‎ندارند‎. ‎و‎ ‎لذا‎ ‎اشخاص‎ ‎حقیقى‎ ‎به‎ ‎دلیل‎ ‎اینکه‎ ‎حقوق‎ ‎و‎ ‎شخصیت‎ ‎مدنى‎ ‎آنها‎ ‎با‎ ‎وجود‎ ‎و‎ ‎زندگى‎ ‎انسان‎ ‎ملازمه‎ ‎دارد‎ ‎نمىتوانند‎ ‎اهلیت‎ ‎مدنى‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎خود‎ ‎سلب‎ ‎نمایند‎ ‎همچنانکه‎ ‎ماده‎ ‎‏۹۵۹‏‎ ‎قانون‎ ‎مدنى‎ ‎مىگوید‎ ‎هیچکس‎ ‎نمىتواند‎ ‎بهطور‎ ‎کلى‎ ‎حق‎ ‎تمتع‎ ‎و‎ ‎یا‎ ‎حق‎ ‎اجراء‎ ‎تمام‎ ‎یا‎ ‎قسمتى‎ ‎از‎ ‎حقوق‎ ‎مدنى‎ ‎را‎ ‎از‎ ‎خود‎ ‎سلب‎ ‎کند‎

. ‎
سایر‎ ‎حقوق‎ ‎مربوط‎ ‎به‎ ‎اهلیت‎ ‎
علاوه‎ ‎بر‎ ‎داشتن‎ ‎اهلیت‎ ‎مدنى‎ ‎انسان‎ ‎داراى‎ ‎شخصیت‎ ‎و‎ ‎قدرت‎ ‎دفاع‎ ‎از‎ ‎حقوق‎ ‎فردى‎ ‎و‎ ‎اجتماعى‎ ‎خود‎ ‎مىباشد‎. ‎حق‎ ‎فرد‎ ‎در‎ ‎دفاع‎ ‎از‎ ‎شخصیت‎ ‎مدنی،‎ ‎از‎ ‎حیثیت‎ ‎مدنی،‎ ‎از‎ ‎ضرر‎ ‎و‎ ‎زیان‎ ‎وارده‎ ‎و‎ ‎ناشى‎ ‎از‎ ‎جرم‎ ‎و‎ ‎احوال‎ ‎شخصیه،‎ ‎از‎ ‎حقوق‎ ‎شخصی،‎ ‎مالى‎ ‎و‎ ‎سیاسى‎ ‎خود‎ ‎حقى‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎قانون‎ ‎به‎ ‎او‎ ‎اعطاء‎ ‎نموده‎ ‎و‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎حمایت‎ ‎مىنماید‎ ‎و‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎جهت‎ ‎محترم‎ ‎مىباشد‎. ‎
از‎ ‎دیگر‎ ‎آثار‎ ‎حیات‎ ‎افراد‎ ‎طبیعى‎ ‎حق‎ ‎داشتن‎ ‎تابعیت‎ ‎مشخص‎ ‎و‎ ‎مسلمى‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎تا‎ ‎سلب‎ ‎تابعیت‎ ‎یا‎ ‎ترک‎ ‎تابعیت‎ ‎نشود‎ ‎داراى‎ ‎آثار‎ ‎و‎ ‎احکامى‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎برابر‎ ‎قوانین‎ ‎و‎ ‎مقررات‎ ‎مربوط،‎ ‎معین‎ ‎و‎ ‎مشخص‎ ‎و‎ ‎محترم‎ ‎مىباشد‎ ‎از‎ ‎جمله‎ ‎حقوق‎ ‎شخص‎ ‎حقیقى‎ ‎تحت‎ ‎عنوان‎ ‎ممیزات‎ ‎اشخاص‎ ‎یعنى‎ ‎معلوم‎ ‎نمودن‎ ‎مشخصات‎ ‎کامل‎ ‎هر‎ ‎فردى‎ ‎مىباشد‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎سند‎ ‎رسمى‎ ‎یعنى‎ ‎شناسنامه‎ ‎درج‎ ‎مىگردد‎ ‎و‎ ‎معرف‎ ‎هویت‎ ‎و‎ ‎شناسائى‎ ‎وى‎ ‎بوده‎ ‎و‎ ‎بهوسیله‎ ‎آن‎ ‎مىتواند‎ ‎حقوق‎ ‎حقه‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎اعمال‎ ‎نماید‎ ‎و‎ ‎این‎ ‎مسائل‎ ‎در‎ ‎قانون‎ ‎مدنى‎ ‎و‎ ‎قانون‎ ‎ثبت‎ ‎احوال‎ ‎معین‎ ‎گردیده‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎موضوع‎ ‎بحث‎ ‎ما‎ ‎خارج‎ ‎است‎. ‎
لیکن‎ ‎ذکر‎ ‎این‎ ‎نکته‎ ‎لازم‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎اشخاص‎ ‎حقیقى‎ ‎علاوه‎ ‎بر‎ ‎تابعیت‎ ‎داراى‎ ‎اقامتگاهى‎ ‎هستند‎ ‎که‎ ‎مرکز‎ ‎اصلى‎ ‎امور‎ ‎آنان‎ ‎بوده‎ ‎و‎ ‎قانوناً‎ ‎باید‎ ‎مشخص‎ ‎باشد‎ ‎همچنانکه‎ ‎در‎ ‎ماده‎ ‎‏۱۰۰۲قانون‎ ‎مزبور‎ ‎چنین‎ ‎آمده‎ ‎است‎ ‎اقامتگاه‎ ‎هر‎ ‎شخص‎ ‎عبارت‎ ‎است‎ ‎از‎ ‎محلى‎ ‎که‎ ‎شخص‎ ‎در‎ ‎آنجا‎ ‎سکونت‎ ‎داشته‎ ‎و‎ ‎مرکز‎ ‎مهم‎ ‎امور‎ ‎او‎ ‎نیز‎ ‎در‎ ‎آنجا‎ ‎باشد،‎ ‎اگر‎ ‎محل‎ ‎سکونت‎ ‎شخصى‎ ‎غیر‎ ‎از‎ ‎مرکز‎ ‎مهم‎ ‎امور‎ ‎او‎ ‎باشد‎ ‎مرکز‎ ‎امور‎ ‎او‎ ‎اقامتگاه‎ ‎محسوب‎ ‎مىشود‎ ‎که‎ ‎به‏طور‎ ‎کلى‎ ‎براى‎ ‎افراد‎ ‎حقیقى‎ ‎اقامتگاه‎ ‎حقیقی،‎ ‎انتخابى‎ ‎یا‎ ‎قراردادى‎ ‎و‎ ‎اجبارى‎ ‎پیشبینى‎ ‎گردیده‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎قانون‎ ‎مدنى‎ ‎مورد‎ ‎توجه‎ ‎قرار‎ ‎گرفته‎ ‎است‎. ‎نتیجه‎ ‎اینکه‎ ‎شخص‎ ‎حقیقى‎ ‎تا‎ ‎در‎ ‎قید‎ ‎حیات‎ ‎است‎ ‎داراى‎ ‎شخصیت‎ ‎حقوقى‎ ‎بوده‎ ‎و‎ ‎مىتواند‎ ‎حقوق‎ ‎و‎ ‎تکالیف‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎انجام‎ ‎دهد‎ ‎و‎ ‎از‎ ‎اهلیت‎ ‎تمتع‎ ‎و‎ ‎استیفاء‎ ‎بهرهمند‎ ‎گردد‎ ‎مگر‎ ‎اینکه‎ ‎جزو‎ ‎محجورترین‎ ‎باشد‎ ‎ولى‎ ‎با‎ ‎فوت‎ ‎انسان‎ ‎پرونده‎ ‎زندگى‎ ‎او‎ ‎بسته‎ ‎مىشود‎ ‎و‎ ‎شخصیت‎ ‎حقوقى‎ ‎او‎ ‎منتفى‎ ‎مى‏گردد‎. ‎

فهرست مطالب ‏
عنوان ‏صفحه
اشخاص‎ ‎حقیقى ‎ ‎‏ ۱ ‏
اهلیت‎ ‎تمتع ‎ ‎‏ ۱‏
اهلیت‎ ‎استیفاء ‎ ‎‏ ۱‏
سایر‎ ‎حقوق‎ ‎مربوط‎ ‎به‎ ‎اهلیت ‎ ‎‏ ۲ ‏
قواعد‎ ‎حاکم‎ ‎بر‎ ‎تعهد‎ ‎تجاری‎ ‎در‎ ‎حقوق‎ ‎ایران ‏ ‏ ۴‏
اجرای‎ ‎تعهد‎ ‎تجاری‎ ‎ ‏ ۱۱‏
مقررات‎ ‎خاص‎ ‎دعاوی‎ ‎تجاری ‏ ‏۱۱‏
تعهدات‎ ‎براتی ‏ ‏ ۱۲‏
محو‎ ‎تعهد‎ ‎تجاری ‏ ‏ ۱۳‏
مهلت‎ ‎های‎ ‎تجاری ‏ ‏ ۱۴‏
اشخاص حقوقى ‏ ‏ ۱۸‏
تابعیت شخص حقوقى ‏ ‏ ۲۰‏
اقامتگاه شخص حقوقى ‏ ‏۲۰‏
انواع اشخاص حقوقى ‏ ‏ ۲۲‏
اشخاص حقوقى عمومى ‏ ‏ ۲۳‏
اعمال حاکمیت ‏ ‏ ۲۴‏
اعمال تصدى ‏ ‏ ۲۵‏
حقوق و وظایف و اقامتگاه و تابعیت شخص حقوقى ‏ ‏ ۲۵‏
منابع ‏ ‏۲۸