مقاله آزمون و کالیبراسیون و اندازه گیری

دانلود مقاله آزمون و کالیبراسیون و اندازه گیری

پیشگفتار

استاندارد «الزامات عمومی برای احراز صلاحیت آزمایشگاه‎های آزمون و کالیبراسیون» که توسط کمیسیون فنی مربوطه تهیه و تدوین شده و در ششمین جلسه کمیته ملی استاندارد مدیریت کیفیت مورخ ۲۳/۷/۸۱ مورد تأیید قرار گرفته است، اینک به استناد بند یک ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه ۱۳۷۱ به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می‎شود.

برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت‎های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدیدنظر خواهد شد و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استاندارد ارائه شود،‌ در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوطه مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ملی ایران باید همواره از آخرین تجدیدنظر آنها استفاده کرد.

این استاندارد ملی بر مبنای استاندارد بین‎المللی زیر تدوین شده است و معادل آن به زبان فارسی می‎باشد:

ISO/IEC 17025: 1999: General requirements for the competence of testing and calibration laboratories

–

مقدمه

استاندارد بین‎المللی ‎ISO/IEC 17025  که در نتیجه تجربیات وسیع حاصل از اجرای ‎ISO/IEC Guide 25 و استاندارد اروپایی ‎EN 45001 تهیه گردیده است، اکنون جایگزین هر دو آن‎ها شده است. استاندارد ایران‎- ایزو‎- آی‎ای‎سی ۱۷۰۲۵ که براساس استاندارد بین‎المللی فوق تدوین شده است، شامل کلیه الزاماتی است که آزمایشگاه‎های آزمون و کالیبراسیون باید آن‎ها را برآورده سازند تا بتوانند اثبات کنند که یک سیستم کیفیت را به کار گرفته و برقرار نگه می‎دارند و از نظر فنی صلاحیت داشته و نیز قادر به فراهم کردن نتایج فنی معتبر می‎باشند.

مراجع تأیید صلاحیت که صلاحیت آزمایشگاه‎های آزمون و کالیبراسیون را به رسمیت می‎شناسند بایستی[۱] این استاندارد را به عنوان مبنای تأیید صلاحیت به کار برند. در بند ۴ الزامات مربوط به مدیریت صحیح و در بند ۵ الزامات مربوط به احراز صلاحیت فنی جهت نوع آزمون‎ها و یا کالیبراسیون‎هایی که آزمایشگاه به عهده می‎گیرد، مشخص می‎شود.

به کارگیری روزافزون سیستم‎های کیفیت عموماً باعث افزایش نیاز به حصول اطمینان از این امر شده است که ‌آزمایشگاه‎هایی که بخشی از یک سازمان بزرگتر می‎باشند یا خدمات دیگری هم ارائه می‎نمایند، قادر به اجرای سیستم کیفیتی هستند که با استانداردهای ایران‎-ایزو ۹۰۰۱ یا ایران‎-ایزو ۹۰۰۲ و نیز با این استاندارد منطبق می‎باشد. بنابراین سعی شده است که تمامی آن دسته از الزامات استانداردهای ایران‎-ایزو ۹۰۰۱ و ایران‎-ایزو  ۹۰۰۲ مرتبط با دامنه شمول خدمات آزمون و کالیبراسیون که در سیستم کیفیت آزمایشگاه منظور شده است، در این استاندارد در نظر گرفته شود.

آزمایشگاه‎های آزمون و کالیبراسیونی که الزامات این استاندارد را برآورده نمایند الزامات استانداردهای ایران‎-ایزو ۹۰۰۱ و ایران‎- ایزو ۹۰۰۲ را نیز برآورده خواهند نمود.

گواهی انطباق با استانداردهای ایران‎- ایزو ۹۰۰۱ و ایران‎-ایزو ۹۰۰۲ فی نفسه حاکی از صلاحیت آزمایشگاه در فراهم کردن و ارائه داده‎ها و نتایج فنی معتبر نخواهد بود.

در صورتی که آزمایشگاه‎ها الزامات این استاندارد را برآورده نمایند و توسط مراجعی تأیید صلاحیت شوند که دارای موافقت‎نامه شناسایی متقابل با مراجع هم‎تراز خود در سایر کشورهای استفاده‎کننده از این استاندارد باشند، پذیرش نتایج آزمون و کالیبراسیون کشورها تسهیل می‎گردد.

به کارگیری این استاندارد همکاری میان آزمایشگاه‎ها و سایر سازمان‎ها را تسهیل و به تبادل اطلاعات و تجارب و نیز به هماهنگ کردن استانداردها و روش‎های اجرایی کمک می‎کند.

–

فهرست

پیشگفتار. ۱

مقدمه. ۲

الزامات عمومی برای احراز صلاحیت آزمایشگاه‎های آزمون و کالیبراسیون. ۴

۱- هدف و دامنه کاربرد. ۴

۲- مراجع الزامی.. ۶

۳- اصطلاحات و تعاریف… ۷

۴- الزامات مدیریتی.. ۸

۴-۱- سازماندهی.. ۸

۴-۱-۵- آزمایشگاه باید: ۹

۴-۲- سیستم کیفیت… ۱۱

۴-۳- کنترل مدارک…. ۱۳

۴-۳-۱- کلیات… ۱۳

۴-۳-۲- تصویب و صدور مدارک…. ۱۴

۴-۳-۳- تغییرات در مدارک…. ۱۵

۴-۴- بازنگری درخواست‎ها، پیشنهادها و قراردادها ۱۶

۴-۵- واگذاری آزمون و کالیبراسیون به پیمانکار نوعی.. ۱۹

۴-۶- خرید خدمات و ملزومات… ۱۹

۴-۷- ارائه خدمت به مشتری.. ۲۱

۴-۸- شکایات… ۲۲

۴-۹- کنترل کار نامنطبق آزمون و/یا کالیبراسیون. ۲۲

۴-۱۰- اقدام اصلاحی.. ۲۴

۴-۱۰-۱- کلیات… ۲۴

۴-۱۰-۲- تحلیل علل.. ۲۴

۴-۱۰-۳- انتخاب و اجرای اقدامات اصلاحی.. ۲۵

۴-۱۰-۴- پایش اقدامات اصلاحی.. ۲۵

۴-۱۰-۵- ممیزی‎های تکمیلی.. ۲۵

۴-۱۱- اقدام پیشگیرانه. ۲۶

۴-۱۲- کنترل سوابق.. ۲۷

۴-۱۲-۱- کلیات… ۲۷

۴-۱۲-۲- سوابق فنی.. ۲۸

۴-۱۳- ممیزی‎های داخلی.. ۲۹

۴-۱۴- بازنگری‎های مدیریت… ۳۰

۵- الزامات فنی.. ۳۲

۵-۱- کلیات… ۳۲

۵-۲- کارکنان. ۳۳

۵-۳- جایگاه و شرایط محیطی.. ۳۶

۵-۴- روش‎های آزمون و کالیبراسیون و صحه‎گذاری روش‎ها ۳۷

۵-۴-۱- کلیات… ۳۷

۵-۴-۲- انتخاب روش آزمون و کالیبراسیون. ۳۸

۵-۴-۳- روش‎های ابداع شده به وسیله آزمایشگاه. ۴۰

۵-۴-۴- روش‎های استاندارد نشده. ۴۰

۵-۴-۵- صحه‎گذاری روش‎ها ۴۱

۵-۴-۶- تخمین عدم قطعیت اندازه‎گیری.. ۴۴

۵-۴-۷- کنترل داده‎ها ۴۶

۵-۵- تجهیزات… ۴۷

۵-۶- قابلیت ردیابی اندازه‎گیری.. ۵۱

۵-۶-۱- کلیات… ۵۱

۵-۶-۲- الزامات خاص…. ۵۱

۵-۶-۲-۱- کالیبراسیون. ۵۱

۵-۶-۲-۲- آزمون. ۵۵

۵ –۶-۳- استانداردهای اندازه‎گیری مرجع و مواد مرجع. ۵۶

۵-۶-۳-۱- استانداردهای اندازه‎گیری مرجع. ۵۶

۵-۶-۳-۲- مواد مرجع. ۵۶

۵-۶-۳-۳- بررسی‎های میان دوره‎ای.. ۵۶

۵-۶-۳-۴- حمل و نقل و انبارش… ۵۷

۵-۷- نمونه‎برداری.. ۵۷

۵-۸- جابجایی اقلام مورد آزمون و کالیبراسیون. ۵۹

۵-۹- تضمین کیفیت نتایج آزمون و کالیبراسیون. ۶۱

۵-۱۰-۲- گزارش‎های آزمون و گواهینامه‎های کالیبراسیون. ۶۳

۵-۱۰-۳- گزارش‎های آزمون. ۶۵

۵-۱۰-۴- گواهینامه‎های کالیبراسیون. ۶۶

۵-۱۰-۵- اظهارنظرها و تفسیرها ۶۸

۵-۱۰-۷- انتقال الکترونیکی نتایج.. ۶۹

۵-۱۰-۸- شکل ارائه گزارش‎ها و گواهینامه‎ها ۶۹

۵-۱۰-۹- اصلاحیه‎های مربوط به گزارش‎های آزمون و گواهینامه‎های کالیبراسیون. ۶۹

پیوست… ۷۱

منابع ‎ ۷۴