چیرگى اخلاط چهارگانه

چیرگى اخلاط چهارگانه در بدن
اخلاط خون , بلغم , صفرا و سودا که عامل بسیاری از مشکلات بدن چیرگی اخلاط چهارگانه است
دانستن علایم اخلاط چهارگانه بسیار مهم است

چیرگى خلط خون در بدن:
اگر علائم امتلاى آوندها از خلط پدید آید و خون، خلط پرکننده آوند باشد سنگینى زیادى به بدن عارض مى‏ شود و بویژه بیخ چشم‏ ها و سر و دو گیجگاه شخص سنگینى مى‏ کنند؛ تمطط (از هم کشیدگى) و خمیازه به شخص دست مى ‏دهد؛ خواب گران و دیرپا بیمار را فرامى ‏گیرد، و تیرگى به حواس وى و کندى به فکرش راه مى ‏یابد. بدن شخص بدون رنج کشیدن و کار کردن قبلى خسته مى‏ شود؛ در دهانش طعم شیرین غیر عادى احساس مى‏ کند و زبانش سرخ مى ‏گردد. ممکن است دمل‏هائى در بدن و جوش‏هائى در دهان بیمار ظاهر شود؛ خون بسهولت در مواضع مختلف بدن وى (از مقعد، بینى و لثه) جریان مى‏ یابد. علائم این چیرگى خون را مى‏ توان از کیفیت مزاج و علائم سابق الذکر و نوع مسکن و عمر و روش شخصى و دور افتادن از رگ زدن اعتیادى دریافت. همچنین کسى که به این علت‏ مبتلا باشد، خواب‏هاى متناسب با علت را مى‏ بیند، مثلا کسى که در خواب چیزهاى سرخرنگ مى‏ بیند، به خونریزى زیاد مبتلا مى ‏شود و خونش غلیظ مى‏ گردد و چنان مى‏ شود که ذکر کردیم.
چیرگى خلط بلغم:
علائم چیرگى بلغم عبارتند از: رنگ شخص بسیار سفید مى ‏شود؛ فروهشتگى رخ مى‏ دهد؛ محل لمس در بدن نرم مى‏ گردد؛ سردى بر بدن وارد مى‏ آید؛ آب دهان زیاد و چسبنده مى‏ گردد و تشنگى کم مى‏ شود. همه این حالات علائم چیرگى بلغم است مگر در حالتى که بلغم چیره شده (بویژه در هنگام پیرى) شور طعم باشد.
همچنین هضم شخص ضعیف و جشاء وى (مایعى که بر اثر بهم خوردن دل به دهان مى‏ آید) شور و ادرارش سفید مى‏ گردد؛ خواب بیمار زیاد مى‏ شود و بر اعصاب وى سستى و تنبلى بر ذهنش کندى روى مى ‏آورد و نبض وى آهسته و نامرتب مى‏ زند. علائم این عارضه را نیز باید از عمر و عادات و حرفه و مسکن و نشانه ‏هاى مذکور در بالا جست.
این نوع بیماران در خواب آب‏ها، رودخانه‏ ها، برف، باران و سرماى لرزه‏ آور مى‏ بینند.

چیرگى خلط صفرا:
اگر خلط پرکننده آوند، صفرا باشد پوست و چشم‏ هاى بیمار زرد مى ‏شود؛ دهنش تلخ و زبانش زبر و خشک مى‏ گردد؛ در بینى احساس خشکى مى ‏کند؛ از نسیم سرد لذت مى ‏برد؛ بسیار تشنه مى ‏شود؛ حرکات تنفسى ‏اش تند مى‏ گردد؛ علاقه‏اش به طعام کم مى ‏گردد؛ دلش بهم مى‏ خورد و استفراغ زرد و سبز بیرون مى ‏دهد. این بیمار حالات سوزنده مطبوع بر پوست و حالت فراشا (قشعریره) مانند فرو کردن سوزن در بدن احساس مى ‏کند. درباره این بیمار باید تدابیر ذکرشده سابق، عمر و مزاج و عادت و مسکن و زمان و حرفه شخصى بررسى شود. چنین بیمارى در خواب، آتش و نوارهاى زرد مى‏ بیند؛ چیزهائى که اصولا زردرنگ نیستند در نظر وى زرد مى‏ نمایند. همچنین در رؤیا، التهاب و گرماى حمام و یا تابش خورشید را احساس مى‏ کند.

چیرگى خلط سوداء:
در بیمارى که سودا چیره مى‏ شود، پوست وى خشک و پژمرده و خونش سیاه و غلیظ مى‏ شود؛ وسوسه و خیالاتش زیاد مى‏ گردد؛ دهانه معده‏اش مى ‏سوزد و اشتهاى کاذب بوى دست مى ‏دهد. ادرار او بدرنگ و سیاه و سرخ و غلیظ مى‏ گردد. بدن‏هاى سیاه و پرموى‏ بیشتر و بدن سفید و کم‏ موى کمتر بدان مبتلا مى‏ گردد. همچنین به بیمار سودائى به ک‏سیاه و دمل‏هاى بد روى مى ‏آورند. علائم این بیمارى را نیز باید از حالت طحال، عمر، مزاج، عادت، مسکن، حرفه و زمان و از خواب‏هاى هولناک، دیدن پرتگاه و یا دیدن چیزهاى سیاه در خواب، ترس و از روى تمام راهنمائى‏ هاى سابق الذکر استنباط کرد.

مصرف عدس زیاد باعث افزایش خلط سودا و در نتیجه به بیماری های زیادی از جمله سرطان , جذام , افسردگی, ناراحتی های اعصاب دچار می شود

منبع:
ابن سینا، حسین بن عبد الله – مترجم: شرفکندى، عبد الرحمن، قانون (ترجمه شرفکندى)، ۸جلد، سروش – تهران، چاپ: دهم، ۱۳۸۹ ه.ش.