پژوهش آیا بین وزن کودک در هنگام تولد و سن مادر رابطه ای وجود دارد؟

پژوهش آیا بین وزن کودک در هنگام تولد و سن مادر رابطه ای وجود دارد؟

پیشگفتار:

آمار چیست؟

بیشتر مردم با کلمه آمار،به مفهومی که برای ثبت و نمایش اطلاعات عددی به کار می رود، آشنا هستند: تعداد بیکاران،قیمت روزانه بعضی از سهام در بازار بورس، تعداد افراد تلف شده در اثر

شیوع یک بیماری، مثالهایی از این مفهوم اند.ولی این مفهوم منطبق با موضوع اصلی مورد بحث آمار نیست.آمار،عمدتا”با وضعیتهایی سروکار دارد که در آنها وقوع یک پیشامد به طور حتمی قابل پیش بینی نیست.استتنتاجهای آماری غالبا”غیرحتمی اند، زیرامبتنی بر اطلاعات ناکامی هستند:تخمین نرخ جاری بیکاری در یک ناحیه بر مبنای مطالعه روزی چند هزار نفر از مردم، یا بررسی یک طرح جدید ترافیک برمبنای نظرخواهی از تعدادی از افراد یک منطقه،مثالهایی ازاین موضوع اند.موارد دیگری ازعدم حتمیت وقتی پیش می آید که مشاهدات مکرر برروی یک پدیده،نتایج متفاوتی به دست دهند،حتی اگر سعی کنیم عوامل مؤثر بر پدیده ای را که قرار است مشاهده شود کنترل کنیم.مثلا”،همه درختان کاج یکساله دارای بلندی یکسان نیستند،حتی اگر از یک نوع نهال باشند و تحت شرایط یکسان نور، هواوخاک قرارگیرند.آمار به عنوان یک موضوع علمی،امروزه شامل مفاهیم و روشهایی است که در تمام پژوهشهایی که مستلزم جمع آوری داده ها به وسیله یک فرایند آزمایش و مشاهده و انجام استنباط و نتیجه گیری بوسیله تجزیه و تحلیل این داده ها هستند،اهمیت بسیار دارند.

تعریف آمار:

آمار،مجموعه ای ازمفاهیم وروشهاست که درهرزمینه پژوهش،برای گردآوری وتعبیر اطلاعات مربوط به آن وانجام نتیجه گیریها، درشرایطی که عدم حتمیت و تغییر وجود دارد،به کارمی رود.معادل کلمه آمار در زبان انگلیسی «statistics» است که از لحاظ تاریخی، از کلمه لاتین « status» مشتق شده و یکی از معانی کلمه اخیر،« state» (دولت ) است.

نقش آمار در زندگی روزمره:

پی بردن به واقعیات امور ازطریق گردآوری و تعبیر داده ها،منحصر به پژوهشگران حرفه ای نیست.این امردرزندگی روزمره همه مردم که می کوشند،آگاهانه یا ناآگاهانه،مسائلی را درباره جامعه،شرایط زندگی،محیط زندگی خودوکل دنیا درک کنند،معمول است.برای کسب اطلاع ازوضع بیکاری،آلودگی ناشی ازضایعات صنعتی،اثر یک مسکن دررفع بیماری وسایرمسائل موردعلاقه  درزندگی روزمره؛اطلاعات وارقام راجمع آوری و آنها راتفسیر می نماییم یا کوشش می کنیم که تفسیرهای دیگران رابفهمیم. بنابراین،هرروز از طریق تجزیه و تحلیل ضمنی اطلاعات مبتنی بر واقعیات، عمل کسب آگاهی انجام می گیرد.

منابع اطلاعات مبتنی بر واقعیات می توانند تجربیات فردی،اخبار روز در رسانه های گروهی،گزارشهای دولتی،مقالات مجلات تخصصی،پیش بینیهای هواشناسی،گزارشهای مربوط به بازار،شاخصهای هزینه زندگی ونتایج حاصل ازافکار عمومی باشند. روشهای آماری به طور گسترده ای درتهیه این گونه گزارشها به کار می روند.گزارشهای متکی براستدلال آماری وتفسیردقیق نتایج،واقعا” روشنگرند؛ولی غالبا”استفاده غلط از روشهای آماری،که ممکن است عمدی یا ناشی ازسهل انگاری باشد،منجر  به نتیجه گیری غلط وتحریف واقعیت می شود.برای عامه مردم،که خوانندگان اصلی این گزارشها هستند،لازم است که تصوری از استدلال آماری در ذهن داشته باشند تا بتوانند داده ها را به طور صحیح تعبیر کنند و نتایج حاصل را ارزیابی نمایند.استدلال آماری ملاکهایی به دست می دهد که با استفاده ازآنها می توان معلوم کرد که آیا داده ها،واقعا”نتایج را تأیید می کنند یاخیر. البته درهر زمینه ای از تحقیق، اعتبار نتایج بستگی زیادی نیز به نوع استفاده از روشهای آماری در مرحله جمع آوری داده ها دارد.امروزه روشهای آماری درحکومتهای دموکراسی جدیدنقش مهمی دارند.مثلا”،اگر نمایندگان انتخابی مردم بتوانندتمایلات موکلانشان را با استفاده از روشهای نمونه گیری مناسب به طور سریع معلوم کنند، بهتر می توانند سیاست عمومی کشور را در جهت رعایت خواسته های مردم تنظیم کنند.

ارتباط متقابل آمار و سایر رشته ها:

وظیفه اولیه آمار،که صرفا” عبارت است از جمع آوری و نمایش داده ها بود،کاملا”تغییر کرده است و نقش جدید آن،فراهم آوردن ابزارهایی تحلیلی است که با استفاده از آنها بتوان داده ها را به طور مؤثر جمع آوری کرد و از آنها معانی لازم را بیرون کشیده و تفسیر نمود.با استفاده از مفاهیم و روشهای آماری می توان از روی نمونه،نتیجه گیریهای معتبری در مورد جامعه به عمل آورد.علم آمار در تمام آن دسته از فعالیتهای بشری که در آنها،اثبات ادعاها و طبقه بندی اطلاعات مبتنی بر شواهد تجربی است،حضور دارد.

کاربرد روشهای آماری در قلمروهای گوناگونی از علوم انسانی،علوم و مهندسی،رشته های علمی جدیدی پدید آورده است که در ارتباط متقابل با آمارهستند،نظیر آمارزیستی،روانسنجی،آمار مهندسی،آماربازرگانی، اقتصادسنجی وجمعیت شناسی.بعلاوه علم آمار در رشته های بسیار دیگری که هنوز از ترکیب آنها با آمار شاخه هایی با اسامی خاص پدید نیامده،از قبیل علوم سیاسی،هواشناسی و محیط شناسی،نقش عمده ای ایفا می کند.

مفاهیم اساسی و هسته اصلی روشهای آماری،در تمام قلمروهای گوناگون کاربرد آمار،تقریبا”یکی است:تفاوتی که وجود دارد آن است که در هر قلمروی، ممکن است تعدادی از روشها نسبت به روشهای دیگر مفید تر باشند و مورد تأکید بیشتری قرار گیرند.

عمل آماری

شامل برنامه‌ریزی و جمع‌بندی و تفسیر مشاهدات غیر قطعی است به‌شکلی که[۱] :

اعداد نمایندهٔ واقعی مشاهدات بوده، غیر واقعی یا غلط نباشند.

به‌نحو مفیدی تهیه و تنظیم شوند.

به‌نحو صحیح تحلیل شوند.

قابل نتیجه‌گیری صحیح باشند.

موضوع آمار در چند فصل اخیر به قدری در ایران مد شده است که از این جهت می توان آن را در ردیف قمر مصنوعی قرار داد. با این تفاوت بزرگ که همه کس معنی قمر مصنوعی را می داند, ولی کمتر کسی است که حقیقتاً بداند که آما ر, مخصوصاً علمی که به این نام خوانده می شود, چه اصول و معنایی دارد.

زنده یاد دکتر عباسعلی خواجه نوری, پدر آمار ایران

بیشتر مردم با کلمه آمار, به مفهومی که برای ثبت و نمایش اطلاعات عددی به کار می رود, آشنا هستند: تعداد بیکاران, قیمت روزانه سهام در بازار بورس, کارمزد حمل کالا در ۱۵ سال گذشته, جمعیت نواحی جنوب تهران, مثالهایی از این مفاهیم هستند. ولی این مفهوم منطبق با موضوع اصلی آمار نیست. آمار, عمدتاً با وضعیت هایی سر و کار دارد که در آنها وقوع یک پیشامد به طور حتمی قابل پیش بینی نیست.

استنتاجهای آماری غالباً غیر حتمی اند. تخمین نرخ جدید بیکاری بر مبنای مطالعه چند هزار نفر از مردان یا بررسی طرح جدید ترافیک تهران بر اساس نظر سنجی مثالهایی از این موضوع اند.

آمار مجموعه ای از مفاهیم و روش هاست که در هر زمینه پژوهش, برای گردآوری و تعبیر اطلاعات مربوط به آن و انجام نتیجه گیری ها, در شرایطی که عدم حتمیت د ر آن وجود دارد, به کار می رود.

نظریه و روش های جدید آماری, از حد ساختن جداول اعداد و نمودارها بسیار فراتر رفته است. آمار به عنوان یک موضوع علمی, امروزه شامل مفاهیم و روش هایی است که در تمام پژوهش های که مستلزم جمع آوری داده به وسیله یک فرایند آزمایش و مشاهده و انجام استنباط ونتیجه گیری بوسیله تجزیه و تحلیل داده ها هستند, اهمیت بسیار دارند. نمایش های عددی به صورت جنبه ای فرعی از آمار در آمده اند.

پرورش گیاهان, تشخیص بیماری ها, برنامه های تربیتی و آموزشی, تعلیمات اجتماعی- اقتصادی مثال هایی هستند که علم آمار می تواند مفید باشد.

 هدف ها ی  اصلی آمار عبارتند از:

الف) انجام استنباط درباره جامعه از طریق تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در داده های نمونه ای.

 ب) سنجش میزان عدم حتمیتی که در این استنباط ها وجود دارد. علمی که برای رسیدن به هدف های فوق اهمیت دارد, عبارتست از طرح ریزی فرایند و دامنه نمونه گیری به طور یکه مشاهدات مبنایی برای استخراج استنباط های معتبر تشکیل دهند.