دانلود مقاله تعریف انواع بورس
تعریف بورس:
بورس ها(اعم از اوراق بهادار یا کالا) بازارهای متشکل و سازمان یافته ای هستند که نظام مبادله را سامان داده و شبکه سنتی داد و ستد را به شبکه های سازمان یافته و با ساز و کار مشخص در راستای رفع مشکلات مربوط به نوسانات قیمتی و ریسک های تولیدی و محدودیت های نقدینگی تبدیل می کنند.
انواع بورس: در یک طبقه بندی کلی بورس شامل دو نوع است:
۱- بورس اوراق بهادار
۲- بورس کالایی
در ایران علاوه بر بورس اوراق بهادار، بورس فلزات و محصولات صنعتی و بورس محصولات کشاورزی که از انواع بورس های کالایی به شمار می روند در حال حاضر فعال بوده و بورس نفت نیز قرار است در آینده ایجاد شود.
بورس کالا چیست؟
تشکیل بورس کالا، به لحاظ نظری مبتنی بر مزایای یک بازار رقابتی است که در آن تعداد زیادی خریدار و فروشنده، محصول مشابهی را معامله می کنند و به دلیل تعدد تعداد خریداران و فروشندگان، هیچ یک نمی توانند بر قیمت بازار اثر گذارند.
ماهیت کارکرد بالقوه بورس کالایی با بازارهای رقابتی سازگاری و همخوانی دارد.
روش داد و ستد در بورس کالا و شرایط لازم برای تحقق معاملات:
عمده ترین شیوه داد و ستد در بورس کالا استفاده از قرارداد های آتی است، از مزایای اصلی این قرارداد ها مصونیت در برابر خطرات ناشی از نوسان قیمت با کسب سود به سبب تغییر قیمت است.
عمده قرارداد های آتی که در بورس کالا رد و بدل می شوند، قرارداد خرید یا فروش مقدار کالای خاص با کیفیت مشخص برای تحویل در تاریخ معینی در آینده با قیمت ثابت می باشد.
برخی از شرایط ضروری برای تحقق معاملات قرارداد آتی عبارتند از :
۱- وجود نوسان در قیمت کالای مورد داد و ستد به طوری که انگیزه برای انجام قرار داد آتی را توجیه کند.
۲- وجود واحد ها و بنگاه های اقتصادی در بازار کالا.
۳- قابلیت درجه بندی استاندارد کالا و امکان رتبه بندی.
۴- قابلیت ذخیره شدن کالا و همچنین حمل و تحویل به خریداران.
۵- وجود سرمایه لازم و تسهیلات مالی برای پرداخت ودیعه و تسویه قرارداد.
۶- وجود تسهیلات زیربنایی از قبیل شبکه های ارتباطی، قانونی و مالی.
منافع بالقوه بورس کالا:
۱- شفافیت بازار
۲- تسهیل رقابت
۳- افزایش کیفیت کالا و استاندارد شدن آنها
۴- افزایش کارایی بازار
شرایط مؤثر بر رونق بورس کالا:
۱- وسعت بازار
۲- استاندارد کالا
۳- بازار رقابتی و آزاد کالا
۴- تسهیلات زیر بنایی
۵- حمایت های مالی و حقوقی
ویژگی های کالاهای قابل داد و ستد در بورس کالا:
۱- باید استاندارد بوده و کالاهای کشاورزی و صنعتی نیز حالت اولیه خام و فرآوری نشده داشته باشند.
۲- کالاهای فاسد شدنی باید عمر کافی داشته باشند تا تحویل آنها در آینده با مشکل مواجهه نشود.
۳- قیمت معاملات نقدی نباید آنقدر نوسان داشته باشد که موجب بی اعتمادی در خصوص خطر کاهش سود بالقوه شود.
۴- ساختار بازار، رقابتی و پتانسیل بروز رفتارهای ضد رقابتی در آن کم باشد.
انواع بورس کالایی:
در شرایط فعلی دو بورس کالایی در کشور وجود دارد
۱- بورس محصولات کشاورزی
۲- بورس فلزات
بورس کالاهای کشاورزی، بازار سازمان یافته و متشکلی است که محصولات کشاورزی به صورت نقدی یا امانی در آن داد و ستد می شوند.
اهداف راه اندازی بورس کالاهای کشاورزی:
الف) اهداف بلند مدت
-۱کاهش هزینه معاملات و سازماندهی مناسب تر بازار محصولات کشاورزی
-۲افزایش سرعت انتقال اطلاعات بازار به تولید کننده و مصرف کننده
-۳توسعه صادرات محصولات کشاورزی
-۴بهبود الگوی کشت بر اساس تعاملات بازار
ب) اهداف کوتاه مدت
-۱اصلاح بازار سنتی
-۲جلوگیری از نوسانات شدی قیمتی
-۳کاهش ریسک قیمت و معاملات
-۴بهبود کیفیت محصولات کشاورزی از طریق استاندارد کردن تولیدات
-۵ تأمین مالی کشاورزان
-۶ کاهش هزینه های شناسایی منابع تولید و مصرف بازار
بورس کالاهای کشاورزی حداقل با دو محصول راه اندازی می شود. بورس کالاهای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ تأسیس گردید، در حال حاضر محصولات مختلف از جمله پسته، جوی دامی، ذرت دامی، کنجاله، سویا، برنج و … در بورس کالاهای کشاورزی موجود می باشد.
بورس فلزات:
بورس فلزات در تاریخ ۱۳۸۶/۶/۲۵ رسماً افتتاح شد.
کالاهای پذیرفته شده در بورس فلزات تهران شامل، مس، آلومینیوم، فولاد و روی است. بورس فلزات تهران اولین بورس در سطح جهانی می باشد که محصولات فلزی در آن داد و ستد می شود این در حالیست که در دیگر بورس های رسمی فلزی چنین معاملاتی مرسوم نیست دلیل اصلی آن هم ناهمگن بودن و استاندارد پذیر نبودن این کالاها می باشد.
اهمیت و نقش دولت در سیاستگذاری بورس کالایی:
از عوامل مؤثر و تأثیر گذار در رونق و شکوفایی بورس می توان به سیاستگذاری های دولت بر بورس اشاره داشت
این سیاست ها عبارتند از:
سیاست های حمایتی
سیاست های پولی
سیاست های مالی
سیاست های تنظیم بازار ( جلوگیری از انحصار کالا از نظر تولید، توزیع، تقاضا)
سیاست های تجاری( جلوگیری از ورود یا خروج غیر قانونی کالا به کشور)
معرفی ابزارهای مالی بورس
۱- قرارداد فیوچرز(آتی) Futures Contracts
قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می کنند که در یک تاریخ مشخص(تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) و با یک قیمت مشخص (تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) یک کالا با کیفیت مشخص(تعیین شده طبق ضوابط بازار رسمی بورس) را مبادله نمایند. در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل نمایند. خریدار معمولاً نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت یا پایین بیاید. این قرارداد ها در بازارهای رسمی یا بورس انجام می گیرند و به نوعی نوسان های شدید قیمت کالا در آینده را کاهش می دهند. در این نوع قرارداد، پول کالای مورد معامله تا زمان تحویل پرداخت نمی شود ولی هر دو طرف معامله جهت حسن انجام معامله هنگام عقد قرارداد ودیعه ای به اتاق پایاپای به عنوان وجه تضمین حسن انجام قرارداد می سپارند . برخی از قراردادهای آتی قابل معامله و واگذاری به دیگران در بورس (بازار دست دوم) هستند. لذا این نوع قراردادها به عنوان ابزارهای سفته بازی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
۲- قرارداد فوروارد Forward Contracts
قراردادی است که در آن دو طرف تعهد می کنند که در یک تاریخ مشخص(توافقی است طبق ضوابط بازار غیر رسمی بورس) یا یک قیمت مشخص (توافقی است طبق ضوابط بازار غیر رسمی بورس) یک کالا با کیفیت مشخص( توافقی است طبق ضوابط بازار غیررسمی) را مبادله نمایند.
در این قرارداد دو طرف متعهد هستند که طبق ضوابط قرارداد عمل نمایند و خریدار معمولاً نگران است که قیمت کالا در آینده بالا رود و فروشنده نگران است که قیمت کالا ثابت مانده یا پایین بیاید.
این قرارداد ها در بازارهای غیررسمی یا خارج از بورس صورت می گیرند و معمولاً به علت اعتبار بالای دو طرف معامله کل مبلغ در زمان تحویل کالا در سررسید پرداخت می شود. و………..
انواع بورس
بطور کلی در حال حاضر تالارهای بورس به سه دسته تقسیم می شوند:
۱- بورس کالا:
بازار منظمی است که در آن کالاهای معینی مورد معامله قرار می گیرد.مانندبورس طلای نیویورک یا بورس پشم استرالیا.
۲- بورس اسعار:
در این بازار پول کشورهای مختلف (ارز)مورد معامله قرار می گیرد. معاملات ارزی بر اساس نوسانات بهای پولهای مختلف در مقابل یکدیگر صورت می گیرد.
۳- بورس اوراق بهادار:
در این بازار اورق بهادار مورد معامله واقع می شود.
روش برگزاری و تشکیل بورس اوراق بهادار
به سه طریق بورس های بهادارممکن است تشکیل شوند:
۱- روش آزاد
از ویژگیهای این روش این است که افراد درتشکیل بورس آزادندخودشان مقررات مربوط به خرید وفروش را تنظیم نمایندودولت نیزدرکارآنان مداخله نمی کند.این روش درصورتی که تشکیل دهندگان بورس از اخلاق قوی برخوردارنباشند ممکن است تقلب و خدعه و نیرنگ را در معاملات بورس رواج دهد. نظر باینکه این روش در انگلستان پیاده شده است،آنرا طریقه انگلیسی تشکیل تالارهای بورس نیز می نامند. در بورس انگلستان که پایگاه آن در لندن می باشد، افرادی که قصد عضویت دارند براحتی نمی توانند وارد تشکیلات بورس لندن شوندمگر اینکه مورد بررسی و تحقیق دقیق قرار گیرند. به همین دلیل بورس لندن در رعایت امانت درمعاملات و پایداری در اصول خود مشهور است.
فرمت فایل: WORD
تعداد صفحات: 29
مطالب مرتبط