مقاله بررسی رابطه تغییرات اجزای صورت سود و زیان با تغییرات بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

دانلود مقاله بررسی رابطه تغییرات اجزای صورت سود و زیان با تغییرات بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

مقدمه:

اصولا سرمایه‌گذاران باید بررسی‌های وسیعی در مورد خرید یا فروش سهام عادی انجام دهند بعبارت دیگر آنها باید عوامل زیادی را در هنگام سرمایه‌گذاری مد نظر قرار دهند؛ زیرا آنها نقدترین دارایی خود را به سهام تبدیل می‌نمایند. اگر آنها بدون توجه به یکسری عوامل، اقدام به سرمایه‌گذاری نمایند، نتایج مطلوبی از سرمایه‌گذاری عاید آنها نخواهد شد. این موضوع بیشتر در کشورهایی مطرح است که بازار اوراق بهادار (بورس) کارایی ندارد. در کشورهایی که بورس اوراق بهادار کارایی دارند، احتیاج به بورس‌های وسیع در مورد اوراق بهادار نیست زیرا قیمت بازار سهام نزدیک به ارزش ذاتی (واقعی) آن است. به عبارت بهتر قیمت بازار اوراق بهادار شاخص مناسبی از ارزش واقعی اوراق بهادار است.۱

در کشورهای پیشرفته صنعتی تحقیقات بسیاری در مورد فرایند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در اوراق بهادار صورت گرفته است. در این کشورها به سرمایه‌گذار به عنوان یکی از اجزای مهم بورس نگریسته می‌شود. در کشورها نیز سرمایه‌گذاران نقش بسزایی در رونق بورس دارند. در راستای خصوصی سازی اقتصاد و واگذاری سهام شرکتهای دولتی؛ دست اندرکاران باید شناخت دقیقی نسبت به سرمایه‌گذاران داشته باشند. در اکثر بورسهای دنیا اوراق بهادار متنوعی برای سرمایه‌گذاری عرضه می‌گردد ولی در حال حاضر در بورس اوراق بهادار تهران فقط سهام عادی خرید و فروش می‌شود. بنابراین در اینجا طریقه انتخاب سهام عادی توسط سرمایه‌گذاران مدنظر است. در موقع انتخاب سهام، مهمترین موضوع برای فرد سرمایه‌گذار این است که چه مبلغی برای هر سهم عادی پرداخت نماید. تعیین دقیق مبلغ پرداختی برای هر سهم احتیاج به تجزیه و تحلیل‌های وسیعی دارد. هدف اصلی از تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری، محاسبه ارزش فعلی عایدات آتی هر سهم است. در بورسهای کارا، تعیین ارزش واقعی هر سهم (ارزش فعلی عایدات آتی) به راحتی امکان پذیر است. در بازار کالا، سرمایه، تمام اطلاعات مربوط به اوراق بهادار در قیمت بازار این اوراق منعکس است و هر اطلاعات جدیدی که به بازار می‌آید سریعاً قیمت اوراق بهادار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بازارها امکان دستیابی به بازده غیر عادی وجود ندارد و بازده سرمایه‌گذاری متناسب با ریسک مربوط به آن است. [۱]

انتخاب سهام در بازار کارا بسیار آسان است. زیرا قیمت سهام نوسان بسیار ناچیزی با ارزش ذاتی آن دارد. در این بازار با توجه به روحیات سرمایه‌گذار نسبت به ریسک‌پذیری آن، سهام انتخاب می‌گردد. سرمایه گذار این اطمینان خاطر را دارد که برای سهام خریداری شده بیشتر از قیمت واقعی آن مبلغی پرداخت ننموده است. بنابراین ضرورتی برای انجام تجزیه و تحلیل اساسی احساس نمی‌شود، قبول برخی از صاحبنظران، در بازار کارا بهترین شکل انتخاب سهام به صورت تصادفی است.

در کشورهایی همچون ایران که بازار سرمایه کارایی لازم را ندارد، قیمت بازار اوراق بهادار با قیمت واقعی آن تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد. بنابراین شخص سرمایه‌گذار باید تجزیه و تحلیل‌های وسیعی جهت خرید سهام مورد نظر خود انجام دهد. سرمایه‌گذار پس از انتخاب صنعت ( با صنایع با رشد بالا ) باید شرکت یا شرکتهایی را در صنعت انتخاب نماید که نسبت به دریافت سود سهام و افزایش قیمت سهام آن در آینده مطمئن باشند. برآورد کمیت و کیفیت سود آینده عامل مهمی در موفقیت یا عدم موفقیت سرمایه‌گذاری است.

سرمایه‌گذار باید موقعیت رقابتی شرکت را بررسی نماید، زیرا اولین متغیری که کمیت سود آینده را تحت تاثیر قرار می‌دهد موقعیت رقابتی شرکت است. موقعیت رقابتی شرکت با معیارهایی از قبیل میزان فروش، درآمد سالانه رشد فروش، ثبات درآمد فروش و تنوع محصولات سنجیده می‌شود. سرمایه‌گذار با انتخاب شرکتهای بزرگ و رهبر در صنعت می‌تواند ریسک تجاری (فعالیت) را به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد چون این شرکتها توانایی مقاومت در مقابل سیاستهای سایر شرکتهای رقیب را دارند.

اما فروش باید به گونه‌ای باشد که پس از کسر تمامی هزینه‌ها سود معمولی را نصیب شرکت سازد. در شرایط رقابتی، شرکتها برای افزایش سود نمی‌توانند قیمت فروش کالا را افزایش دهند. در این شرایط باید هزینه‌های شرکت کاهش یابد. لذا لازم است هزینه‌های شرکت مورد تجزیه و تحلیل قرار و گیرند. به عبارت دیگر وجود اهرمهای عملیاتی مالی باعث می‌گردد که درصد تغییر در سود با درصد تغییر در فروش متناوب باشند، بنابراین تجزیه و تحلیل دقیق صورت سود و زیان شرکت ضروری به نظر می‌رسد.

تاثیر بورس اوراق بهادار در توسعه اقتصادی یک کشور انکارناپذیر است. وظیفه اصلی این بازار سرمایه به حرکت انداختن موثر سرمایه‌ها و تخصیص بهینه این منابع می‌باشد به همین دلیل ضرورت وجود یک بازار کارآ احساس می‌شود. یکی از شرایط لازم برای چنین بازار این است که تمام اطلاعات موجود از جمله اطلاعات حسابداری دارای دو ویژگی مربوط بودن و قابل اتکاء می‌باشند. و می بایست بدون هزینه و بطور مساوی در دسترس تمام سرمایه‌گذاران و اعتبار دهندگان قرار گیرد تا برداشت نسبتاً یکسانی از اطلاعات داشته باشند.

با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق آقایان دکتر ایرج نوروش و عباس وفادار به منظور ارتقاء کار بورس اوراق بهادار تهران پیشنهادهایی به صورت زیر ارائه می‌شود:[۲]

۱)    تدوین و ارائه شاخص بورس که به طور کامل نشان دهنده بازده کل بازار بورس اوراق بهادار تهران باشد.

۲)  شروع به کار جامعه حسابداران رسمی: این جامعه نقشی مهمی را در کیفیت و قابل اتکاء بودن گزارشهای عالی ایفا خواهد نمود.

۳)    تدوین و تصویب استانداردهای حسابداری و حسابرسی:

بدون در نظر گرفتن اینکه سازمان بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یک دستگاه نظارتی بخواهد بخشی از اختیارات خود را در زمینه میزان و چگونگی افشای اطلاعات مالی به حرفه تعویض کند یا خیر، لذا ضروری است استانداردهای پذیرفته شده حسابداری و حسابرسی در ایران تدوین شود.

۴)    آشنا نمودن سرمایه گذاران با صورتهای مالی و روشهای تجزیه و تحلیل.

۵)    ایجاد سیستم اطلاع رسانی مناسب در بورس اوراق بهادار تهران:

تعداد اندکی از سرمایه‌گذاران نیز دارای تخصص لازم در زمینه امور مالی هستند اما به علت نبودن یک نظام اطلاعاتی منسجم در بورس اوراق بهادار قادر نیستند اطلاعات مورد نیاز برای انجام تجزیه و تحلیل‌های مالی را بدست آوردند. لذا پیشنهاد می‌شود سیستم اطلاع رسانی مناسب در بورس تهران ایجاد شود تا بدین وسیله اطلاعات مورد نیاز به آسانی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد.

۶)     تدوین مقررات جامع برای بازار بورس ایران از جمله در بعد نظارتی و گزارشگری مالی:

سازمان بورس اوراق بهادار تهران باید در قالب یک نظام مناسب گزارشگری مالی در بورس چهار نوع گزارش به شرح زیر از شرکتها دریافت نماید:

الف) خلاصه وضعیت شرکت (برای ورود به بورس) شامل خلاصه اطلاعات عمومی شرکت و … می‌باشد.

ب) گزارش سالانه که از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود:

۱)     صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای همراه.

۲)     گزارش حسابرسی مستقل و بازرس قانونی.

۳)     گزارش هیات مدیره

 در این مورد لازم است که صورتهای مالی براساس اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه شود.

–

فهرست مطالب

چکیده     ۱
فصل اول_ کلیات تحقیق :
مقدمه    ۲
بیان موضوع    ۳
هدف و دلایل انتخاب    ۴
اهمیت موضوع     ۵
فرضیه تحقیق     ۶
قلمرو تحقیق     ۸
متغیرهای تحقیق     ۹
جمع آوری اطلاعات     ۱۱
تعاریف و اصطلاحات    ۱۲
فصل دوم _ مبانی نظری تحقیق :
مقدمه     ۱۴
بخش اول _ مفهوم سود و اجزای صورت سود و زیان     ۱۸
سود حسابداری     ۱۸
نظریات پیرامون سود     ۱۹
سود تحققی و سود غیر تحققی     ۲۱
مفهوم سود در گزارشگری مالی     ۲۶
اهداف گزارشگری سود     ۲۸
نقاط قوت سود حسابداری     ۲۸
نقاط ضعف سود حسابداری     ۲۹
نقش صورتهای مالی در تحقق هدفهای حسابداری     ۳۰
صورت سود و زیان     ۳۱
ماهیت درآمد     ۳۱
اندازه گیری درآمد     ۳۲
تحقق درآمد     ۳۵
مقاطع زمانی شناسایی درآمد     ۳۵
ماهیت هزینه     ۳۷
اندازه گیری هزینه     ۳۸
زمان وقوع هزینه     ۳۹
بخش دوم – مفهوم بازده سهام و انواع بازده سهام
بازده سرمایه گذاری     ۴۱
عوامل مؤثر بر بازدهی     ۴۳
بازارهای اوراق بهادار     ۴۵
کارایی بازار     ۴۵
سطوح کارایی بازار     ۴۶
استفاده کنندگان از صورتهای مالی     ۴۸
بخش سوم –  تغییرات اجزای صورت سود و زیان با بازده سهام
سود بعنوان وسیله ای برای پیش بینی     ۴۹
بخش چهارم –  مروری بر تحقیقات قبلی     ۵۴
فصل سوم – روش تحقیق
مقدمه     ۶۳
اهداف تحقیق     ۶۳
روش تحقیق     ۶۴
فرضیه تحقیق     ۶۶
جامعه آماری     ۶۹
نمونه آماری     ۶۹
متغیرهای تحقیق     ۷۲
روش جمع آوری اطلاعات     ۷۲
روش آزمون فرضیات     ۷۳
محدودیتهای تحقیق     ۷۵
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه     ۷۶
روش تجزیه و تحلیل داده ها    ۷۶
فرضیه های تحقیق     ۷۷
نتایج آزمون فرضیه     ۷۹
فصل پنجم –  نتیجه گیری و پیشنهادات     ۹۳
مقدمه     ۹۳
پیشنهادات تحقیق     ۹۴
سایر پیشنهادات     ۹۶
فهرست منابع    ۹۹