مقاله جاسوسی و فعالیت علیه نظام

این مقاله برای درس حقوق جزای اختصاصی 4 می‌ باشد و به تحلیل جاسوسی و فعالیت‌ های علیه نظام می‌ پردازد. شامل تعاریف جاسوسی، امنیت ملی، خیانت به وطن و تبیین مصادیق مربوطه است.

مقدمه

حفظ استقلال و تمامیت ارضی هر کشوری وظیفۀ اصلی و اولیه هر رژیم سیاسی حاکم بر آن کشور است و این هدف مورد توجه تمامی رژیم های سیاسی حاکم بر کشور، صرف نظر از نوع و ماهیت آن ها است اعم از این که با دیگر اهداف و برنامه های رژیم سیاسی حاکم قبلی موافق باشند یا کاملاً مخالف. چون آن چه که مورد حمایت است سرزمینی است که رژیم سیاسی می خواهد حاکمیت خود را در آن جا اعمال کند.

برای این منظور همۀ حکومت ها نیروی نظامی تشکیل می دهند و قسمت عمده ای از بودجۀ مملکتی را صرف این نیرو می کنند، چون نوعاٌ قوام مملکت و دوام حکومت و کشورداری منوط به وجود چنین نیرویی است. نیروی نظامی هر دولتی نیز پشتیبان سیاست های امنیت ملی، آن دسته از » . سیاست های امنیت ملی آن دولت به شمار می رود سیاست هایی است که دولت ها برای حفظ یا بسط ارزش های حیاتی ملی در برابر ( کاسیوروسکی، 1379 . ص. 304 ) «. تهدیدات دشمنان بالفعل یا بالقوه در پیش می گیرند تعارض منافع بین دولت ها و نابرابری توان نظامی آن ها از لحاظ امکانات و توانایی های مادی و معنوی زمینۀ رقابت بین آن ها را ایجاد می کند و هر دولتی برای کسب قدرت بیشتر تلاش می کند.

برای این منظور هر دولتی تلاش می کند اطلاعاتی را که دولت رقیب در اختیار دارد و بر اساس اطلاعات مزبور برنامه های امنیت ملی خود را تنظیم می کند، به نحوی از چنگ وی خارج کند. در این راستا افرادی را اجیر می کند که اطلاعات را از افراد دارنده اطلاعات اخذ کنند که چنین افرادی در اصطلاح حقوقی و سیاسی جاسوس نامیده می شوند.

هرچند با توجه به پیشرفت هایی که تکنولوژی در دهه های اخیر در اختیار جامعۀ بشری قرار داده است امکان اخذ اطلاعات بدون نیاز به مخاطب انسانی را فراهم نموده و جاسوسان می توانند با ردیابی الکترونیکی کامپیوترهای حاوی اطلاعات، اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورند، ولی به پیروی از سنت معمول ، تحصیل اطلاعات حساس معمولاً به مخاطب انسانی نیاز دارد، مخاطبی که نوعاٌ تابع دولت صاحب اطلاعات است.

جاسوسان برای تحصیل اطلاعات با توسل به شگردهای مختلف، افراد دارندة اطلاعات را شناسایی می کنند و نهایتاً به طرق مختلف از جمله تطمیع و تهدید و یا با سوء استفاده از عدم مهارت و سادگی و بی احتیاطی برخی مأموران، اطلاعات را از آنان اخذ می کنند. چنین مأمورانی، در صورتی که عمداً اطلاعات کشور خود را در اختیار بیگانگان قرار دهند خائن به وطن نامیده می شوند.

مفهوم امنیت ملی

امنیت ملی از دو عبارت امنیت و ملی ترکیب یافته است. مفهوم مخالف این عبارت ترکیبی دلالت بر آن دارد که در مقابل مفهوم امنیت ملی، مفهوم امنیت جهانی وجود دارد. ولی، در درجۀ اول برای هر دولتی مفهوم امنیت ملی از اهمیت به سزایی برخوردار است. به عبارت دیگر، دولت ها تنها زمانی می توانند نگران امنیت جهانی باشند که ابتدا امنیت داخلی و ملی خود را تأمین کرده باشند و عوامل مخل امنیت جهانی بر امنیت ملی آنان اثر منفی داشته باشد.

مشکلی که در مورد امنیت ملی وجود دارد بحث مفهومی در بارة دامنۀ امنیت ملی » است که در این زمینه عده ای مواضع سخت گیرانه و افراطی دارند. این دسته با توجه به محدودة فکری محدود، سنتی، و آموزش های ویژة خود استدلال می کنند که امنیت ملی باید به دفاع نظامی در مقابل حملات خارجی محدود باشد، در حالی که عده ای دیگر با عنایت به تهدیدات مشترک و در حال گسترش جهانی، می خواهند ایدة امنیت ملی را آن قدر توسعه بدهند که شامل همۀ گرایش های نامطلوب و بی ثبات کنندة داخلی و خارجی برای یک ملت شود.

رهیافت اول ناقص است، زیرا بسیاری از تهدیدات امنیتی جاری را که حتی سنتی ترین تحلیل گران دفاعی بر اهمیت آن ها اعتراف دارند، نادیده می گیرد و رهیافت دوم نیز از نقص رنج می برد، زیرا آن قدر وسیع و مبهم است که از مطالعۀ کل روابط بین الملل قابل تفکیک نیست».

به همین اعتبار نباید تصور نمود که امنیت ملی نه تنها به امنیت در مقابل تهاجمات نظامی از طرف دولتی خارجی علیه استقلال و تمامیت ارضی کشور اطلاق می شود، بلکه ضمن آن که این مفهوم از امنیت ملی دارای اهمیتی اساسی است ولی دولت ها معمولاً در کنار آن خدشه دار شدن امنیت فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی را نیز مورد توجه قرار می دهند. هر چند نباید از ذهن دور داشت که خدشه به سایر جنبه های امنیت در نهایت می تواند به امنیت دولت در معنای اول لطمه وارد کند.

راه تأمین امنیت ملی کشور مستلزم اطلاع از خطراتی است که به امنیت ملی لطمه وارد می کند و با درک این امور می توان در واقع خطرات موجود علیه امنیت ملی را شناسایی و به مقابله با آن ها پرداخت. با درک این خطرات است که دولت ها در تلاش مستمر برای تأمین امنیت ملی خود از طریق حفاظت از اطلاعات خود هستند . چون اطلاعات همانند خونی می ماند که در رگ های بدن جریان دارد و با خروج آن از بدنۀ سیستم امنیت ملی سیستم مزبور کارایی خود را از دست می دهد.

جاسوسی از نظر تاریخی گفته می شود که مفهوم جاسوسی قدمتی به اندازه تمدن دارد .
نسخه های دوره باستان و کلاسیک اغلب به جاسوسان و استفاده از جاسوسی اشاره می کنند. (برای مثال، در نسخه های بابل 100 بار به جاسوسی اشاره شده است ) در حالی که افسانه یونانی اسب تروجان نشان می دهد که عملیات مخفی 1 و حیله های کثیف 2 چیز جدیدی نیستند. ریشه های جاسوسی در شرق نیز خیلی عمیق است : در قرن سوم قبل از میلاد هم امپراطوری هند و هم امپراطوری چین کنترل خود را بر قلمروی وسیع خودشان به کمک شبکه های جاسوسی تضمین نمودند.

جاسوسی را می توان به عمل استفاده از جاسوسان برای به دست آوردن اطلاعات درباره نقشه ها، فعالیت ها یا منابع رقیب یا دشمن تعبیر کرد . جاسوسی با توجه به ماهیت و اقضاء عمل نوعاٌ ارتباط نزدیکی با هوش و ذکاوت دارد و هر فردی توانایی آن چه جاسوسی را ندارد. آن چه ماهرانه عمل به نحوی که احتمال فاش شدن عمل را بسیار پائین آورد از لوازم جاسوسی است. بنابراین، نوعاٌ برای آن چه آن از افراد بسیار ماهر و باهوش و خبره استفاده می شود. با این حال می توان گفت جاسوسی بر حسب طبیعت مخفیانه، خشونت آمیز و خطرناکش از هوش و ذکاوت متمایز می شود.

شخصیت، خصوصیات فردی، خط فکری و شهامت فرد » از این رو گفته می شود همگی در جنبه انسانی جاسوسی نقش عمده دارد و بی دقتی و عدم هوشیاری هم در این زمینه کاملاٌ موثر است. جاسوسی مستلزم سر و کار داشتن با افرادی است که منابع بالقوه اخبار و اطلاعات هستند و افرادی که همیشه واکنش مورد انتظار را نشان نمی د هند. هر چند که دستگاه های فنی پیشرفته باشند یا طرح های مورد نظر با نهایت دقت طراحی شوند هنگامی که افراد تحت فشار شرایط موجود سعی می کنند اسرار را بدزدند هر آن ممکن است اشتباهاتی رخ دهد.

وظیفه افسر اطلاعاتی است که برای حل این مشکلات بالقوه چاره اندیشی کند. یک مأمور برای اجرای موفقیت آمیز عملیات باید از دقت نظر خوبی در تشخیص خصوصیات افراد بهره مند باشد و افسر و عامل هر دو باید در بررسی جوانب کار دقت و مهارت خوبی داشته باشند. اگر چنین نباشد آن ها نخواهند توانست فعالیت جاسوسی را در دراز مدت با هم ادامه دهند.

ولی به نظر می رسد، هرچند نوعاٌ برای آن چه جاسوسی هوش و ذکاوت جاسوس لازم و ضروری است ولی در برخی موارد بدون هوش و ذکاوت و با توسل به خشونت و اعمال خطرناک نیز می توان مرتکب جاسوسی شد . چون، اگر جاسوسی بدست آوردن اطلاعات است این کسب اطلاعات به هر نحوی صورت گرفته باشد مقصود حاصل خواهد شد.

فهرست مطالب

مقدمه
مفهوم امنیت ملی
خیانت به وطن
مصادیق
نتیجه گیری
منابع