مقاله بررسی رابطه بین امکانات رفاهی و افت تحصیلی در بین دانش آموزان مقطع سوم دبیرستان

بررسی رابطه بین امکانات رفاهی و افت تحصیلی در بین دانش آموزان مقطع سوم دبیرستان
یکی از شاخص های توسعة کشورهای همگانی شدن آموزش و پرورش و تعمیم آموزش اجباری است . در ممالک پیشرفته سعی می شود آموزش رسمی از سنین پایین تر شروع می شود و اجباری و همگانی بودن آن در سنین بالاتری را شامل می گردد . در فرلانسه کودکان 2 تا 5 ساله از آموزش پیش دبستانی اختیاری برخوردارند و گروههای فشار سعی در اجباری کردن آن دارند و پایان آموزش اجباری ، 16 سالگی ( پایان دورة اول متوسطه ) در نظر گرفته شده است . ( مشایخ ، 1376 ) با اینکه در کشور ما آموزش رسمی و اجباری از شش سالگی و اول دبستان شروع می شود ولی هنوئز همة بچه های لزم التعلیم را تحت پوشش قرار نداده است و محاسبات گذر تحصیلی در مقطع ابتدائی نشانگر این واقعیت است که شمار خروجی ها برابر با عدة ورودی ها نیست و توسعه در کشور ما از این لحاظ کم تر تحقق یافته است .

برای توسعه همه جانبة جوامع ، اگر آموزش و پرورش نقش اول را نداشته باشد حداقل پایین تر از سازمانهای دیگر قرار نمی گیرد . اگر در تولید گندم ، سیمان ، آهن ، مرغ و سایر اقلام مصرفی افت تولید نشان داده شود بلافاصله سازمانهای مربوط و به ویژه مردم عکس العمل نشان می دهند اگر اتومبیل فقط یک ماه چند در صد کمتر تولید شود همة رسانا ها خبر پراکنی کرده جامعه را از تعادل خارج می سازند می توان گفت که افت تولید اقلام مصرفی خیلی سریع در جامعه قابل مشاهده است اما در آموزش و پرورش همواره افت تحصیلی و رکورد وجود داشته است و ضربه های جبران ناپذیری به کشور وارد شده است ولی به دلیل تدرییجی بودن و آشکار نبودن نتایج آن یا متوجه قضیه نیستیم و یا به عمد از کنارش می گذریم .

آمارها نشان می دهد که در برنامة 5 سالة اول ( گلشن فومنی ، 1375 ، ص 160 ) 517 میلیارد ریال هزینه دانش آموزانی شد که پایه های تحصیلی را تکرار کردند .
روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش میزان افت تحصیلی را تنها در سال تحصیلی 81-80 در پایة ابتدائی 4% راهنمایی 12 % ، دبیرستان 30 % ( روزنامه همشهری ، 21/1/81 ) و مردودی های سال تحصیلی 82-81 را در مقاطع ابتدائی ، راهنمایی و اول متوسطه به ترتیب 194120 ، 431949 و 407342 نفر اعلام کرد . به عبارت دیگر آموزش و پرورش در سال یاد شده در ابتدائی 8/2 درصد ، راهنمایی 1/9 دذرصد و اول دبیرستان 27 درصد ، فقط بابت مردودی ، افت داشته است . ( روزنامه ایران ، 27/1/83 )

لازم است این پرسش مطرح شود که دانش آموزانی که پارسال در مدرسه ثبت نام کرده بودند امسال به چه سرنوشتی دچار شده اند ؟ چند اتفاق امکان تحقق دارد : عده کثیری از آنها صرف آن ها صرف نظر از کیفیت تحصیلات ، ارتقاء یافته اند ، شماری مردود و همان پایه را تکرار می کنند و در نهایت عده ای به دلائل مختلف مدرسه را ترک کرده اند . کدام یک ار این ها افت تحصیلی تلقی می شود .

تعریف و مفهوم افت تحصیلی
اصطلاح افت یا اتلاف در آموزش و پرورش از زبان اقتصاد دانان گرفته شده است . اگر محصول نهایی این نهایی این نهاد ، نیروی انسانی باشد ، افت ، آن قسمت از سرمایه و موا اولیه است که در تولید نیروی نیروی انسانی نتیجه مطلوب ر نداده است .

( گلشن فومنی ، 1375 ، ص 159 ) افت تحصیلی موارد متعددی از قیبیل مردودی ، ترک تحصیل ، و غیره ر در بر می گیرد . در اینجا منظور کاهش عملکرد دانش آموزان از سطح رضایت بخش به سطح نامطلوب است ، بطوری که اگر بین استعداد بالقوه و بالفعل دانش آموزان فاصله ای وجود داشته باشد این فاصله نشان از افت تحصیلی دارد و بهترین شاخص آن مقایسه عملکرد قبلی و فعلی دانش آموز است .

احمدی – مسعود – ( 1373 ) – افت تحصیلی و عوامل آن – انتشارات نور – تهران
بیانیب – احمد –( 1380 ) – روش تحقیق در علوم انسانی – انتشارات فرهنگ – تهران
بردیا – یوسف – ( 1372 ) – روان شناسی تربیت – انتشارات آذر – تهران
سیف – علی اکبر – (1380) – روان شناسی تربیتی- انتشارات رشد – تهران
دلاور – علی ( 1379 ) آمار استنباطی – انتشارات رشد – تهران
دلاور – علی ( 1378 ) روش تحقیق در علوم تربیتی – انتشارات رشد – تهران
علاقه بند – علی –( 1376 ) -جامعه و آموزش و پرورش – انتشارات ارجمند – تهران
معینی – احمد (1372 ) – عوامل ایجاد کننده افت تحصیلی – انتشارات فرهنگیان- تهران
موسوی –رضا(1373 ) عوامل شناختی دانش آموزان –انتشارات آگاه – تهران
نمازی –احمدرضا(1376)-روانشناسی تربیت آموزش – انتشارات بهار – تهران