ماهیت نظارت رهبری از منظر قانون اساسی به همراه پاورقی

ماهیت نظارت رهبری از منظر قانون اساسی به همراه پاورقی

ماهیت نظارت رهبری از منظر قانون اساسی به همراه پاورقی و فهرست منابع

چکیده
نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر اصل ولایت فقیه، و فلسفه طرح رهبری وی، سپردن زمام امور کشور به دست فقیه واجد شرایطی است که ضامن هدایت نظام اسلامی در مسیر اسلام است. از سوی دیگر، نظارت رهبری بر اعمال حکومت ماهیت شرعی دارد؛ زیرا بر اساس اصل پنجم قانون اساسی، قوام نظام اسلامی در عصر غیبت، به امامت نیابی یا رهبری ولی فقیه است. همچنین به موجب اصل چهارم قانون اساسی، نظام حقوقی کشور باید بر اساس موازین اسلامی باشد. به لحاظ روش، نظارت حقوقی رهبر بر اعمال حکومت، ترکیبی از نظارت استطلاعی و استصوابی است؛ اما از نظر قلمرو، نظارت رهبری بر اعمال حکومت مطلق، و در عین‌ حال ضابطه‌مند است که به‌صورت خاص، در قانون اساسی پیش‌بینی شده، و یا عام نسبت قوای سه‌گانه و یا نهادهای حکومتی قابل اعمال است. نظارت رهبری محدود به قوانین موضوعه نیست؛ بلکه موازین فقهی نیز در نظارت رهبری نقش دارد.
–
مقدمه
در یک نگاه کلی، نظام‌های سیاسی به دو دسته دموکراتیک و تئوکراتیک تقسیم می‌شوند. نظام‌هایی که مشروعیت‌شان را از آرای مردم می‌گیرند، در اصطلاح دمکراتیک (مردم‌سالار) نام دارند. در این نظام‌ها، تمام اعمال حکومت از جمله قانون‌گذاری و نظارت بر پایه خواست مردم صورت می‌گیرد. در نظام‌های تئوکراتیک، خاستگاه مشروعیت حاکمیت، اراده الهی است. این نظریه با دو رویکرد متفاوت مطرح شده است. در رویکرد نخست، زمامداران افراد خاصی هستند که از سوی خداوند جهت اعمال حاکمیت منصوب شده‌اند (رویکرد فوق طبیعی)؛ در رویکرد دوم، زمامدارن منصوب از سوی خداوند نیستند، بلکه با اعتقاد به اقتدار و مشیت الهی، تحت فرمان او اعمال حاکمیت می‌کنند.

جمهوری اسلامی ایران یک نظام مکتبی و تبلور آرمان سیاسی ملتی هم‌کیش و هم‌‌فکر است که به خود سازمان داد تا در روند تحول فکری و عقیدتی، مسیر حرکت به سوی هدف نهایی (حاکمیت اسلام) را آگاهانه بپیماید.ملتی که در زمان پیروزی انقلاب اسلامی به‌طور یکپارچه در همه‌پرسی نوع نظام سیاسی، تصمیم نهایی خود را بر تأسیس نظام جمهوری اسلامی (مردم‌سالاری دینی) اعلام کرد و با اکثریت۲/۹۸ درصد به آن رأی مثبت داد.برپایی نظام سیاسی نو بر اساس اعتقاد به حکومت حق و عدل قرآن، مقدمه اجرای احکام و آموزه‌های اسلام، تأمین استقلال و عدالت، تضمین همبستگی ملی و سرانجام، ایجاد جامعه نمونه اسلامی است.

ماهیت نظام جمهوری اسلامی و حاکمیت اسلام ایجاب می‌کند که قانون اساسی الهام‌بخش تأسیس و تحکیم پایه‌های حکومت اسلامی باشد.

–
فهرست مطالب
عنوان
چکیده
مقدمه
فصل اول-کلیات
گفتار اول:تعاریف
بند اول:مفهوم نظارت
الف)نظارت در لغت
ب)نظارت در اصطلاح
گفتار دوم:ارکان نظارت
بند اول: جمع آوری اطلاعات
بند دوم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
بند سوم: نتیجه‌گیری و تصمیم‌سازی
گفتار سوم:انواع نظارت
بند اول: نظارت قضایی
بند دوم: نظارت حقوقی
بند سوم: نظارت سیاسی
بند چهارم: نظارت اداری
بند پنجم: نظارت مالی
گفتار چهارم:پیشینه نظارت
بند اول: پیشینه فقهی نظارت
بند دوم: پیشینه حقوقی نظارت
بند سوم: نظارت در حقوق عمومی
گفتار پنجم: رهبری در اسلام
گفتار ششم:نظارت رهبری بر اعمال قوای سه گانه
بند اول: نظارت رهبری بر اعمال قوه مقننه
الف) نظارت بر انتخابات
ب) نظارت بر قانون‌گذاری
بند دوم:نظارت رهبری بر اعمال قوه مجریه
الف) امضای حکم ریاست جمهوری
ب) عزل رئیس جمهور
ج) فرماندهی کل نیرو‌های مسلح
د‍ )هدایت شواری عالی امنیت ملی
بند سوم: نظارت رهبری بر اعمال قوه قضائیه
فصل دوم- نظارت های رهبری بر سایر ارگان ها
گفتار اول: نظارت رهبری بر صدا و سیما
گفتار دوم:نظارت بر اجرای قانون اساسی
بند اول: انطباق مصوبات با قانون اساسی
بند دوم: اجرای اصول معطل مانده قانون اساسی
گفتار سوم:نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام
گفتار چهارم:نظارت بر همه‌پرسی
نتیجه‌گیری
فهرست منابع