تحقیق در مورد مبنا و لزوم ولایت فقیه

این تحقیق در مورد ولایت فقیه می باشد و به طور کامل ، تاریخچه ، جایگاه ، جایگاه و فلسفه ی آن را مورد بررسی قرار می دهد.

مقدمه
جامعه انسانی از آن جهت که مشتمل بر افراد با منافع، علاقهها و سلیقههای متعارض و مختلف است، به طور ضروری نیاز به حکومت دارد. اجتماع انسانی هر چند در حدّ بسیار مختصر نظیر یک قبیله یا روستا، نیازمند نظام و ریاست است. اصطکاک منافع، چالش میان افراد و اخلال در نظم و امنیت، مقولاتی است که وجود نهادی مقتدر و معتبر را جهت رسیدگی به این امور و برقراری نظم و امنیت ایجاب میکند. بنابراین، جامعه بدون حکومت یا دولتی که دارای اقتدار سیاسی لازم و قدرت برنامهریزی، تصمیمگیری، اجرا و امر و نهی است، ناقص خواهد بود و دوام و بقای خویش را از دست خواهد داد.

پیشینه تاریخی ولایت فقیه
بررسی های اسلامی و تاریخی، به روشنی بیان گر این واقعیت است که اصل ولایت فقیه -چه از لحاظ نظری و چه از لحاظ عملی- دارای پیشینة تاریخی زیادی، حتی در دوران پیامبر اکرم صلی الله وعلیه وآله و ائمه اطهارعلیهم السلام می باشد و فقیهان بی شماری در حد مقتضیات زمان و مکان، اقدام به اعمال ولایت خویش کرده اند.

پیشینة نظری ولایت فقیه را می توان در منابع مختلف به صورت زیر بررسی کرد:

ولایت فقیه در قرآن
اگر چه کلمة ولایت فقیه – که یک اصطلاح فقهی است – در قرآن به کار نرفته است، ولی مفهوم و معنای آن، از مجموعه آیات قرآن کریم، به روشنی به دست می آید. مروری بر آیات کلام الله مجید نشان می دهد که حداقل حدود 200 آیه از قرآن کریم – مستقیم و غیرمستقیم – خطوط کلی حکومت و ولایت در جامعه را نشان می دهند. نتیجه ای که از بررسی و دقت در این آیات به دست می آید، این است که مسلمانان، تنها باید از انسان های دانشمند و عالم به احکام دین – که علاوه بر همه توانایی ها و شرایط عقلی و عرفی حکومت، دارای حد نصاب تقوا و عدالت هم باشند – پیروی و اطاعت کنند. بنابراین، از نظر اسلام، فاقد چنین شرایط و ویژگی هایی، حق حاکمیت و صلاحیت قرار گرفتن در منصب حکومت را ندارد و این، همان روح و محتوای اساسی «ولایت فقیه» است.

جالب است بدانیم که در آیه 44 سوره مائده، صریحاً به مسئله حکومت دینی و حکمرانی جانشینان حضرت موسی و دانشمندان دین یهود بر طبق کتاب (تورات) و وحی الهی، اشاره شده است. در این آیه، چنین آمده است: «إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاتَ فِیهَا هُدًی وَ نُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالأحْبَارُ… وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ؛ ما تورات را که در آن راهنمایی و روشنایی بود نازل کردیم تا به موجب آن، پیامبرانی که تسلیم [فرمان خدا] بودند و نیز ربانیون و دانشمندان، برای یهود، حکم و داوری کنند… و کسانی که به آن چه خداوند نازل کرده، داوری نکرده اند، آنان کافرانند».

خداوند در این آیه بیان می کند که سه گروه، بر مبنای کتاب های آسمانی، حکومت می کنند؛ 1. انبیا، 2. جانشینان انبیا (ربانیون) و 3. دانشمندان (احبار). انبیا و جانشینان آنها، در این زمینه، جایگاه معلومی دارند؛ اما دانشمند و عالمی که بر مبنای کتاب آسمانی حکومت می کند، ولی فقیه است. این آیه شریفه، هم تصریح به وجود ولایت فقیه در ادیان گذشته دارد، هم دلالت بر مشروعیت آن حکومت و هم دلالت بر مشروعیت حکومت در زمان غیبت انبیا و اوصیا.

فهرست مطالب
مقدمه
پیشینه تاریخی ولایت فقیه
ولایت فقیه در قرآن
ولایت فقیه در سیرة پیامبر (ص)
معانی
فقیه کیست؟
ولایت یعنی چه؟
یک. ولایت تکوینی
دو. ولایت تشریعی
ادله ولایت فقیه
لزوم ولایت فقیه
مبنای شرعیت ولایت فقیه
نقش مردم در قضیه مشروعیت ولایت فقیه
نتیجه گیری
منابع