دانلود مقاله انقلاب فرانسه

انقلاب فرانسه

دانلود مقاله انقلاب فرانسه

بخشی از متن
انقلاب ۱۷۸۹ طلیعه جامعه سرمایه دارى ‏بورژوایى مدرن در تاریخ فرانسه بود. شاخصه ‏اصلى این انقلاب، استقرار موفقیت آمیز وحدت ‏ملى از طریق سقوط رژیم ارباب رعیتى بود. به ‏گفته توکویل هدف اصلى انقلاب عبارت بود از ‏محو آخرین بقایاى قرون وسطى. انقلاب فرانسه ‏نخستین انقلابى نبود که بورژوازى از آن منتفع ‏مى شد، پیش از آن در سده شانزدهم انقلاب ‏هلند، در سده هفدهم دو انقلاب انگلستان و در ‏سده هجدهم انقلاب آمریکا راه را نشان داده ‏بودند. در پایان سده هجدهم بخش اعظم اروپا ‏از جمله فرانسه تحت رژیمى بود که از نظر ‏اجتماعى؛ امتیازات اشرافى و از نظرگاه سیاسى ‏ویژگى آن استبداد بر پایه حق الهى سلطنت ‏بود. در کشورهاى اروپاى مرکزى و شرقى، ‏بورژوازى چنان رشدى نکرده بود که بتواند ‏نفوذ چندانى داشته باشد. اکتشافات جغرافیایى ‏سده هاى پانزدهم و شانزدهم، بهره کشى از ‏مستعمرات و جابه جا شدن داد و ستدهاى دریایى ‏به سوى غرب همه و همه به عقب ماندگى شرایط ‏اجتماعى و اقتصادى این کشورها کمک کرده بود ‏اگرچه انقلاب ۱۶۴۰ انگلستان اقدامى در جهت ‏متروک کردن شیوه حکومت استبدادى بود اما ‏استقرار آزادى سیاسى در انگلستان به هیچ وجه ‏ضربه اى خردکننده بر مبانى سلسله مراتب ‏اجتماعى مبتنى بر ثروت وارد نیاورد. شالوده ‏آزادى هاى انگلیسى را رسوم و سنن شکل داده ‏بودند نه تتبعات فلسفى. برک در کتاب «اندیشه ‏هایى درباره انقلاب فرانسه» که به سال ۱۷۹۰ ‏منتشر شد نوشت: از زمان صدور منشور کبیر تا ‏اعلامیه حقوق مشى همیشگى قانون اساسى، اعلام و ‏بیان آزادى هاى ما بوده است، آزادى هایى که ‏از نیاکان خود به ارث برده ایم و باید براى ‏اخلاف خود به جاى گذاریم. (گائتانا موسکا، ‏تاریخ عقاید و مکاتب سیاسى، ت: حسین ‏شهیدزاده، انتشارات مروارید، ص ۱۲۵ ) با این ‏وصف عیان مى شود که قانون اساسى بریتانیا، ‏حقوق بریتانیایى ها را به رسمیت مى شناخت نه ‏حقوق بشر را و آزادى هاى انگلیسى خصلتى ‏جهانى نداشت. در انقلاب ۱۷۷۹ آمریکا نیز ‏اصولى که براى نیل بدان منازعاتى صورت گرفته ‏بود؛ آزادى و برابرى را کاملاً به رسمیت نمى ‏شناخت. سیاهان همچنان برده ماندند و تساوى ‏حقوق سفیدپوستان نیز در واقع به هیچ وجه ‏سلسله مراتب اجتماعى مبتنى بر ثروت را به ‏مخاطره نینداخت، در ضمن در نخستین قوانین ‏اساسى آنها اصل شرط دارایى براى حق رأى دادن ‏ملحوظ شده بود. انقلابات آمریکا و انگلستان، ‏نمونه هاى انقلاباتى هستند که از تفوق و ‏برترى ثروت در زیر پوشش «آزادى هاى ‏بورژوایى» دفاع مى کنند. انقلاب فرانسه ‏برجسته ترین انقلاب بورژوایى بوده است و به ‏سبب ماهیت دراماتیک مبارزه طبقاتى خود تمامى ‏انقلابات پیشین را تحت الشعاع قرار داده است. ‏این ویژگى ها مدلول سرسختى اشرافیت که سخت ‏به امتیازات فئودالى چسبیده بود و با دادن ‏هر نوع امتیازى مخالف بود از یکسو و مخالفت ‏پرشور توده هاى مردم با هر نوع امتیاز یا ‏تمایز طبقاتى از سوى دیگر، بود. اساساً ‏بورژوازى خواهان سقوط کامل اشرافیت نبود ‏بلکه امتناع اشرافیت از سازش و خطرات ضد ‏انقلاب بود که بورژوازى را به انهدام نظم کهن ‏ناگزیر ساخت. انقلاب فرانسه راه حقیقتاً ‏انقلابى گذار از فئودالیسم به سرمایه دارى را ‏انتخاب کرد. این انقلاب با نابود کردن بقایاى ‏فئودالیسم و با آزاد ساختن دهقانان از قید ‏حقوق اربابى و عشریه کلیسایى و وحدت بخشیدن ‏به تجارت در سطح ملى، شاخص مرحله اى تعیین ‏کننده در تکامل سرمایه دارى بود. سرکوب ‏فئودال ها سبب آزاد شدن تولیدکنندگان مستقیم ‏خرده پا شد و به تفکیک توده هاى دهقانى و ‏قطب بندى آنها بین سرمایه و کار مزدورى ‏انجامید. پس از انقلاب، با گسترش روابط ‏تولیدى کاملاً نوین، سرمایه از قید تحمیلات و ‏تجاوزات فئودالیسم رها شد و نیروى کار به ‏صورت یک واقعیت تجارتى اصیل درآمد و این امر ‏در نهایت خودمختارى تولید سرمایه دارى را چه ‏در بخش کشاورزى و چه در بخش صنایع تضمین ‏کرد. پیروزى بر فئودالیسم و رژیم کهن، با ‏پیدایى سریع روابط اجتماعى نوین همراه نبود. ‏راه رسیدن به سرمایه دارى فرایندى ساده ‏نبود، پیشرفت سرمایه دارى در دوره انقلاب به ‏کندى صورت مى گرفت و صنایع آنقدر رشد نکرده ‏بودند و هنوز سرمایه تجارى تفوق خود را حفظ ‏کرده بود اما انهدام حکومت هاى بزرگ فئودالى ‏و سیستم هاى سنتى کنترل داد و ستد، استقلال ‏شیوه تولید و توزیع سرمایه دارى، یک استحاله ‏کلاسیک انقلابى را تحقق بخشید. انقلاب فرانسه ‏در جهت زیر و رو کردن ساخت هاى اقتصادى و ‏اجتماعى موجود، چارچوب سیاسى رژیم کهن را ‏درهم شکست و بقایاى حکومت محلى کهن را محو ‏کرد و امتیازات محلى و تبعیضات ایالتى را از ‏میان برد. انقلاب فرانسه در عین حال که گامى ‏ضرورى در گذار از فئودالیسم به سرمایه دارى ‏محسوب مى شود در رابطه با دیگر انقلابات ‏مشابه داراى ویژگى هاى خاص خود است. این ‏ویژگى ها به خصوص به ساخت جامعه فرانسه در ‏پایان رژیم کهن مربوط مى شود. انقلاب فرانسه ‏در حالى که به  عنوان یک انقلاب آزادیخواهانه ‏و با پافشارى بر حقوق طبیعى دنباله  رو ‏انقلاب آمریکا است، برخلاف انقلاب انگلستان ‏داراى موضعى جهانى است. به یقین این سخن ‏توکویل که: چرا اصول و نظرات سیاسى مشابه در ‏ایالات متحده تنها به تغییر دولت منجر مى شود ‏و حال آنکه در فرانسه سقوط کامل یک نظم ‏اجتماعى را به همراه مى آورد ( همان، ص۳۰۴ ) ‏حاکى از عظمت انقلاب فرانسه است. اعلامیه ۱۷۸۹ ‏بدون شک با حرارتى بیش از سلف آمریکایى خود ‏سخن مى گوید و در راه آزادى گامى فراتر مى ‏نهد. انقلاب فرانسه به عنوان یک انقلاب مساوات ‏طلبانه به مراتب از اسلاف خود گام را فراتر ‏گذارد، نه در آمریکا و نه در انگلستان بر ‏روى برابرى تأکید نشده بود زیرا هم اشرافیت ‏و هم بورژوازى براى کسب قدرت نیروهایشان را ‏متحد ساخته بودند اما مقاومت اشرافیت ‏ضدانقلاب و درگیر شدن در جنگ، بورژوازى ‏فرانسه را ناگزیر ساخت که مساوات را به ‏عنوان مسئله اى عمده مطرح کند چرا که این، ‏تنها راه در کنار داشتن مردم بود. گذار ‏اقتصاد فرانسه به سرمایه دارى از طریق ‏یکپارچه کردن صنعت، افزایش و تمرکز ‏مزدبگیران و بیدارى و مشخص کردن آگاهى ‏طبقاتى آنها، بار دیگر اصل تساوى حقوق را در ‏اذهان مردم زنده کرد. اینک آنچه ویژگى هاى ‏خاص جامعه فرانسه که موجب تمایز و برترى ‏انقلاب ۱۷۸۹ بر سایر انقلابات پیشین اعلام شد ‏عنوان مى شود: در جامعه اشرافى نظام کهن، بر ‏طبق قانون سنتى سه مرتبه از یکدیگر متمایز ‏شده بودند؛ روحانیون و نجبا که از مراتب ‏ممتازه بودند و مرتبه سوم که اکثریت مردم را ‏شامل مى شد. نجبا از اقشارى تشکیل مى شدند ‏که غالباً منافع مختلفى داشتند. نجباى دربارى ‏از نجیب زادگانى بودند که در دربار حضور ‏داشتند و در ورساى زندگى مى کردند و ‏اطرافیان پادشاه را تشکیل مى دادند. نجباى ‏ایالتى که جاه و جلال کمترى داشتند در میان ‏دهقانان زندگى مى کردند. منبع عمده عایدى ‏این نجبا تحمیل عوارض فئودالى بر دهقانان ‏بود. نجباى صاحب جامه از زمانى تشکیل شدند ‏که سلطنت، دستگاه قضایى و تشکیلات ادارى خود ‏را به وجود آورده بود. در رأس این دسته از ‏نجبا، خانواده هاى بزرگ مستشاران پارلمانى ‏قرار داشتند که هدفشان در دست گرفتن کنترل ‏حکومت و شرکت در اداره حکومت بود. این نجبا ‏که از قدرتى بسیار برخوردار بودند سخت به ‏امتیازات خود وابسته بودند و با هرگونه ‏رفرمى که امکان داشت موقعیت آنها را به ‏مخاطره اندازد، مخالفت مى ورزیدند. در پایان ‏سده هجدهم اشرافیت فئودالى دستخوش انحطاط ‏شده بود. نجباى دربارى در ورساى رو به ‏ورشکستگى مى رفتند و نجباى ایالتى به زندگى ‏بى هدف خود در املاکشان ادامه مى دادند. به ‏همین دلیل اشرافیت که زوال خود را نزدیک مى ‏دید، خواستار تحکیم و تاثیر عوارض فئودالى و ‏افزایش سختگیرى شده بود. در سال ۱۷۸۱ به ‏موجب یک فرمان شاهانه، حق احراز مقامات ‏عالیه در قشون منحصراً به نجبا یا کسانى ‏اختصاص داده شده بود که بتوانند مراتب نجابت ‏را به اثبات رسانند. از نظر اقتصادى اشرافیت ‏سعى داشت که نظام ارباب رعیتى را حتى از وضع ‏موجود آن بدتر کند. به موجب فرامین مربوط به ‏تریاژ اربابان بزرگ فئودال یک سوم ملک جامعه ‏روستایى را تصاحب کرده بودند. در این حین ‏پاره اى از نجبا به تدریج به امور بازرگانى ‏طبقات متوسط ابراز علاقه مى کردند و سرمایه ‏خود را در صنعت و به ویژه صنعت آهن به کار ‏مى انداختند. در این گرایش به تجارت، بخشى ‏از نجباى متعلق به قشر بالاى اشرافیت به طبقه ‏متوسط نزدیک و تا حدى در آرمان هاى سیاسى ‏آنها سهیم شدند اما اکثریت وسیع نجباى ‏ایالتى و دربارى راه نجات را تنها در اعلام ‏صریح تر امتیازات خود مى دیدند. این اختلافات ‏و چنددستگى ها در میان اشراف جامعه فرانسه ‏طى مسیر را براى انقلابیون سهل تر مى کرد. ‏

منابع:‏
‏۱- تجدید و تشخص، انتونی گیدنز، ترجمه ناصر ‏موفقیان، نشر نی، ص ۱۴۰‏
‏۲- چشم‌اندازهای جهانی، آنتونی گیدنز، ترجمه ‏محمد رضا جلائی‌پور، نشر طرح نو، ص ۴۵‏
‏۳- جهانی دیگر ممکن است. دیوید مک نالی، ‏صهحات ۴۳ و ۴۴‏
‏۴- نگاهی به جهان تاریخ، جواهر لعل نهرو، ‏ترجمه محمود تفضلی، ص ۷۹۲‏
‏۵- تاریخ انگلستان، آندره موروا، ص ۴۶۸‏
‏۶- تاریخ انگلستان، ص ۴۷۱‏
‏۷- تاریخ انگلستان، ص ۴۷۵‏
‏۸- تاریخ انگلستان، ص ۴۸۰‏
‏۹- تاریخ انگلستان، ص ۴۸۱‏
‏۱۰- تاریخ انگلستان، ص ۴۸۱‏
‏۱۱- تاریخ انگلستان، ص ۴۸۲‏
‏۱۲- تاریخ انگلستان، ص ۴۸۵‏
‏۱۳- تاریخ انگلستان، ص ۴۸۶‏
‏۱۴- تاریخ انگلستان، ص ۴۹۰‏
به نقل از ماهنامه راه آینده شماره۴‏
‏‌‌دکتر منوچهر محمدی‌‏


فرمت فایل دانلود فرمت فایل: WORD

تعداد صفحات تعداد صفحات: 35

پس از ثبت دکمه خرید و تکمیل فرم خرید به درگاه بانکی متصل خواهید شد که پس از پرداخت موفق بانکی و بازگشت به همین صفحه می توانید فایل مورد نظر خورد را دانلود کنید. در ضمن لینک فایل خریداری شده به ایمیل شما نیز ارسال خواهد شد. لینک دانلود فایل به مدت 48 ساعت فعال خواهد بود.


مطالب مرتبط