دانلود تحقیق هویت و عزت نفس

دانلود تحقیق هویت و عزت نفس – مقاله رشته روانشناسی

مقدمه
انسان درزندگی به دنبال معنایی می گرددکه به خاطرآن زندگی می ‏کندوبارشدعقلانی فرددردوره نوجوانی توجه اوبه ارزشهاواعتقادات ، مفاهم ‏حقیقت ، زیبایی ومرگ ونیستی که درکل معنای زندگی است جلب می شود. ‏نوجوان تمام روابط وباورهایی راکه دردوران کودکی بدون چون وچراپذیرفته ‏است موردپرسش وتردیدقرارمی دهدوسعی می کندباتوجه به شخصیت شکل ‏پذیرواستقلال جوی خودنظامی ازارزشها بدست آورد.‏
بسیاری ازنوجوانان همان طورکه (( آدلوم )) بیان می کند، وقتی برای ‏اولین باربه دنیای اطراف خودمی نگرندوسعی می کنندتاشخصیت ‏خودراارزیابی نماینداحساس می کنند که درباره جهان ومعنای وجودانسان ‏وحتی خودشان نیازمندپاسخ هستند( احمدی ، ۱۳۷۷ )‏
بنابراین دوران نوجوانی به سبب تغییرات شدیدجسمانی وروانی ‏وازطرف دیگرانتظاراتی که خانواده وجامعه ازنوجوان داردوسایرعواملی که ‏درروندرشدوتکامل نوجوان تاثیرمی گذاردبرحساسیت این دوره می افزاید.‏
براین اساس مسئله پذیرش نوجوان ، حمایت ، راهنمایی ومساعدت به ‏نوجوان درکسب هویتی مستقل وارزشمندازاهمیت فراوانی برخورداراست . ‏نوجوان دراین دوره نیازمنددریافت رهنمودهای اساسی جهت دستیابی به یک ‏زندگی هوقمنداست . انسانهابه حفظ یکتایی وحدت ومرکزیت خودتوجه ‏دارنداما علاقمند به بیرون آمدن ازخودوارتباط باموجودات دیگروطبیعت ‏هستند. انسانها برای کشف وجودخودعلاقمند ومایلندهویت شخصی خودراپیداکنندیاخلق کنندوآغازاین علاقمندی به دوران نوجوانی برمی گردد.‏
طبق نظریه اریکسون ، دراین دوران است که فردنسبت به شخصیت ‏خودآگاهی پیدامی کند ویک من ‏ ‏ که وحدت بزرگتری ازگذشته ‏داردودرارتباط بایک گروه ، شغل ، جنس ، فرهنگ ومذهب است دراوشکل می ‏گیرد.‏
دراین راستا ، عزت نفس یاارزش گذاشتن به ویژگیهای خودکه یکی ‏ازموضوعات مهم وقابل بحث درباره رشدخودمحسوب می شودمی تواندبه شکل ‏گیری یکی دیگرازجنبه های مهم رشدخودکه همان شکل گیری وتکوین هویت ‏فردی است بیانجامد( براهنی ، ۱۳۷۸ )‏
ورودبه نوجوانی رااغلب تولددوباره می نامندچراکه فردباپشت ‏سرگذاشتن دنیای کودکی خودوجست وجوی فرمنهاوباورهای جدیدبه دنبال ‏تغییرانتظارات خودوهماهنگی باانتظارات والدین واجتماع برمی آیندوسرانجام ‏به سوال « من کیستم ؟» درزندگی خودپاسخ می دهند.( اکبرزاده ، ۱۳۷۵ )‏
احساس عزت نفس درنوجوان ازنگرش والدین ومعلمین وهمسالانشان ‏نسبت به آنهانشات می گیرد. عزت نفس نتیجه ارزشیابی خودانگاره است ‏‏.بیشترنوجوانان به طورفراینده ای یک خودایده ال راکه درمقایسه دایمی ‏باخودواقعی انسان است درخویشتن رشدمی دهند. نتیجه این ارزشیابی ، ‏احساس خوب بودن یاخوب نبودن است.‏
همزمان بافاصله گرفتن ازبزرگسالان ومبارزه برای استقلال دراوایل ‏نوجوانی خودآگاهی وانتقادازخوددرنوجوان زیادمی شود. خیال پردازی ‏وآزمایشهای واقعی ورقابت پیشگی اواسط نوجوانی بتدریج به رشدعزت نفس ‏منجرمی شود.‏
تجاربی که نوجوان درجریان ایفای نقشهابه دست می آورندورفتارهای ‏مناسب وموردپذیرش وتقویت دیگران ، موجبات تلفیق وهماهنگی ‏عناصرتشکیل دهنده « خود » رادراواخردوره نوجوانی فراهم می آورد.( لطف ‏آبادی، ۱۳۷۸ )‏
درنهایت نوجوان می کوشدباتلفیق این ارزشهاوارزیابی هابه تصویریک ‏پارچه ای ازخوددست می یابد. درصورتی هم که نظرهاوارزشهای والدین ‏وهمسالان متفاوت ازهم باشنداحتمال پیدایش تعارض درنوجوان افزایش می ‏یابدودچارحالت « سردرگمی هویت ‏» می شود. واین زمانی است که درنوجوان ‏بحران هویت حل نشده باشدوفردمفهوم یک پارچه ای ازخودیاسلسله معیارهای ‏ارزیابی ارزشمندی خویش درزمینه های عمده زندگی نداشته باشد.( براهنی ، ‏‏۱۳۷۸ )‏
همان طورکه گفته شد، تثبیت هویت درسنین جوانی رخ می دهد. دراین ‏دوره معمولااستقلال کامل ازوالدین وتصمیم گیری شخصی برای قبول ‏مسیولیت زندگی حاصل می شود. توانایی جوانان برای درنظرگرفتن تمام ‏جوانب مسایل ویافتن دانش نسبتاوسیع درباره هنجارهای اخلاقی واجتماعی ‏وآگاهی ازضرورت یکپارچه بودن شخصیت بزرگسالی ، زمینه های لازم رابرای ‏آنان فراهم آورده ،تابه تثبیت هویت وانجام خودبرسند.‏
دراین دوره هویت شخصی آنان به صورت باورهای عملی وارزشهاوطرح ‏وبرنامه مشخص زندگی جلوه گرمی شود( لطف آبادی ، ۱۳۷۸ )‏
به طورکلی ، هویت نه تنهادارای بعدشخصی وفردی است بلکه دارای ‏بعداجتماعی وجمعی نیزمی باشد.( هور، ۱۹۹۱ ، به نقل ازرایس ، ۲۰۰۱ )‏

هویت شامل اجزابسیاری ازجمله جنسی ، اجتماعی ، فیزیکی ، روانی ، ‏اخلاقی ، ایدیولوژیک وشغلی وحرفه ای است که مجموعه این ‏اجزاخودراتشکیل می دهد.‏
‏( مارسیاوهمکاران ، ۱۹۸۳ ) ‏
بطورخلاصه می توان اظهارداشت که درفصل اول پژوهش ، ‏ابتدادرموردچگونگی رشدشخصیت ونقش مهم آن درتبین وتشریح اختلالات ‏روان شناختی مطالبی بیان شد. چراکه ازدیربازموردتوجه روان شناسان ‏بوده است وسهم قابل توجهی درتعیین مسیربهنجاررشددارد- علاوه برآن ‏دومولفه دیگرکه درطول تاریخچه روان شناسی بحثهاونظریات فراوانی رابه ‏خوداختصاص داده است « هویت »و « عزت نفس » می باشدکه درتمامی ‏اختلالات روانی دارای نقش تعیین کننده ای هستند. همچنین این دومسئله ‏بیشترخودرادردوره نوجوانی وجوانی نشان می دهدونقش کلیدی دراین دوران ‏ایفامی کند. آنچه که درواقع ، پژوهش حاضربایدجوابگوباشد، میزان ‏همبستگی وچگونگی ارتباط هریک ازپایگاههای هویت باعزت نفس می باشد.‏
همان طورکه درفصل های گذشته راجع به آن بحث شدمادراین پژوهش ‏ازنظریات روان شناسان بسیاری سودجستیم .‏
مارسیا درمطالعاتش به این نتیجه رسیدکه افرادپایگاههای تعلیق دارای ‏منابع درونی اطمینان وامنیت وعزت نفس پایدارهستندوافرادپایگاه ممانعت ‏وپراکندگی فاقدچنین منابعی هستند. ( مارسیا به نقل ازکروگر،۱۹۷۹ )‏
درمطالعه ای دیگر، کرامر، متذکرشدکه افرادپایگاههای هویت ممانعت ‏ودستیابی هردوازعزت نفس بالایی برخوردارنددرصورتی که افرادپایگاههای ‏تعلیق وپراکندگی که فاقدتعهدهستندازعزت نفس پایینی برخوردارند( ‏کرامر، ۱۹۹۷ )‏
گلاسردوسینی درموردروابط متقابل عزت نفس وهویت می نویسند: « ‏چگونگی برداشتهاونظریات دیگران نسبت به مادرروشن کردن هویت مانقش ‏عمده ای برعهده دارد. ارزشیابی های ماازخودمان درارتباط باشرایط زندگی ، ‏اوضاع اجتماعی واقتصادی نیزمبین هویت ماست وهمچنین تصورات مادرباره ‏وضع جسمانی وشیوه لباس پوشیدن ، نوع هویت مارادرمقایسه بادیگران ‏نشان می دهد»( گلاسروکرسینی ، ۱۹۷۵ ، ۱۹۷۳ )‏
فصل دوم که شامل عناوینی ازجمله موضع گیری های نظری درخصوص ‏هویت وعزت نفس که خودشامل بخشهایی ازقبیل تعریف هویت وعزت نفس ‏می باشد که دراین بخش به تعریف مفهوم هویت وعزت نفس پرداخته شده ‏است وسپس به بحث شکل گیری هویت پرداخته می شودطبق نظریه اریکسون ‏درموردرشدروانی اجتماعی انسان ، پنجمین مرحله ازرشدروانی ‏‎–‎‏ اجتماعی « ‏شکل گیری هویت » درمقابل پراکندگی می باشد.اودراین مورد تاکیدداردکه ‏مراحل رشد هریک بطور مجزادردرون خودپایان نمی یابدبلکه بهم پیوسته ‏ووابسته است . عوامل مختلفی برشکل گیری هویت تاثیرمی گذاردازجمله ‏‏:عوامل شناختی ، والدین ، مدرسه وعوامل اجتماعی ‏‎–‎‏ فرهنگی ، تربیت ‏تولدوفاصله سنی فرزندان دررفتارخودنوجوان وخیال پردازی هاو‎…‎
دربخش بعدی نیزبه نظریه های مربوط به هویت ازجمله نظریات بلوز ‏‎–‎‏ ‏کگان ‏‎–‎‏ لووینگر ‏‎–‎‏ اریکون ‏‎–‎‏ گلاسر پرداخته می شود وهمچنین دربخش بعدی ‏به نظریه های مربوط به عزت نفس ازجمله نظریات مردم ‏‎–‎‏ اریکسون ‏‎–‎‏ بندورا ‏‎–‎‏ ‏کلی ‏‎–‎‏ مزلو وراجرز ‏
ودردوبخش پایانی به مباحثی ازجمله یافته های پژوهش درخصوص ‏موضوع ونتیجه گیری نیزپرداخته شده است .‏
فصل سوم روش پژوهش رامعرفی می کند. این روش به صورت ‏همبستگی می باشدودرنمونه گیری نیزازروش نمونه گیری خوشه ای استفاده ‏کرده ایم . جامعه موردمطالعه ما، دانش آموزان دخترمقطع پیش دانشگاهی ‏وسوم دبیرستان منطقه یک مشهدمی باشندکه ازمیان این تعدادما۱۶۰ ‏نفررابه عنوان حجم نمونه دراختیارگرفتیم . دوآزمون اجراشده ‏‎–‎آزمون ‏گسترش یافته عینی پایگاه هویت من ودیگری آزمون عزت نفس کوپراسمیت ‏‎–‎‏ ‏اجرای ازمون گروهی بودوداخل کلاس وحدود۲۰ الی ۲۵ دقیقه وقت لازم ‏بودتاازمونی به هردوازمون پاسخ دهد.برای تحلیل داده هاازضریب همبستگی ‏پیرسون استفاده کردیم وبرای بررسی تفاوت میان گین هانیزازازمون ‏استفاده نمودیم .‏
فصل چهارم نیزشامل دوبخش می باشدکه مربوط بررسی جهت شناختی ‏وپس بررسی توصیفی وارتباطی سوالات پژوهش است دربررسی جهت شناختی ‏عنوان شدکه تعدادآزمودنی ها۱۶۰ نفربودندوهمگی مونث وازاین میان ۱۵۱ ‏نفرمجردو۹ نفرمتاهل بودندودربخش بررسی توصیفی وارتباطی سوالات ‏پژوهش به رابطه عزت نفس باهریک ازپایگاههای هویت پرداخته شده است .‏
وفصل پنجم به بحث ونتیجه گیری ومقایسه تحقیق فوق باسایرتحقیقات ‏انجام شده ودراین زمینه نیزاختصاص داده شده است .‏

فهرست مطالب :‏
فصل اول : کلیات
‏۱-۱ مقدمه ‏ ‏۲‏
‏۲-۱ موضوع تحقیق ‏ ‏۸‏
‏۳-۱ اهداف تحقیق ‏ ‏۱۰‏
‏۴-۱ اهمیت موضوع ‏ ‏۱۱‏
‏۵-۱ دلایل انتخاب موضوع ‏ ‏۱۲‏
‏۶-۱ سوالات تحقیق ‏ ‏۱۲‏
‏۷-۱ تعاریف عملیاتی واژه ها ‏۱۳‏
فصل دوم : موضع گیری های نظری ویافته های پژوهشی درخصوص موضوع
‏۱-۲ موضع گیری های نظری درخصوص هویت وعزت نفس ‏۱۵‏
‏۱-۱-۲- تعریف هویت وعزت نفس ‏۱۵‏
‏۲-۱-۲- شکل گیری هویت ‏۲۱‏
‏۳-۱-۲- نظریه های هویت ‏۲۶‏
‏۴-۱-۲- نظریه های عزت نفس ‏۳۴‏
‏۲-۲- یافته های پژوهشی درخصوص موضوع ‏۴۰‏
‏۳-۲ نتیجه گیری ‏۴۱‏
فصل سوم : روش پژوهش
‏۱-۳ روش تحقیق ‏ ‏۴۴‏
‏۲-۳جامعه و نمونه آماری ‏ ۴۵‏
‏۳-۳ روش جمع آوری اطلاعات ‏ ‏۴۶‏
‏۴-۳ ابزار اندازه گیری هویت ‏ ‏۴۷‏
‏۵-۳ ابزاراندازه گیری عزت نفس ‏۴۹‏
‏۶-۳ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ‏ ‏۵۱‏
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش
‏۱-۴ بررسی جمعیت شناختی ‏ ‏۵۳‏
‏۲-۴ بررسی توصیفی و استنباطی فرضیه ها ‏۵۶‏
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
‏۱-۵ بحث و نتیجه گیری ‏ ۶۵‏
‏۲-۵ نتیجه گیری نهایی ‏ ‏۶۷‏
‏۳-۵ محدودیتها ‏ ‏۶۹‏
‏۴-۵ پیشنهادات ‏ ‏۶۹‏
‏۵-۵ منابع ‏ ‏۷۰‏