دانلود تحقیق و مقاله رایگان با عنوان تحقیق در مورد ورزش تنيس روي ميز
آشنايي با تنيس روي ميز
تنيس روي ميز در حال حاضر، يكي از محبوبترين ورزشها در جامعه ومدارس كشور است، زيرا اگر ميز آن فراهم باشد تهيهي وسايل مورد نياز ديگر، مثل توپ و راكت به راحتي امكانپذير است. امروزه، اين گونه وسايل در نزديكترين فروشگاه ورزشي در دسترس است و ميتوان آنها را با قيمت مناسبي تهيه نمود.
ديگر اينكه، از سن 7 تا 70 يا 80 سالگي و حتي بيشتر، ميتوان به اين ورزش پرداخت. قابل ذكر است كه براي ورزشكاران اين رشته، از سن 7 سالگي به بعد در گروههاي سني مختلف نونهالان، نوجوانان، جوانان، بزرگسالان و پيشكسوتان مسابقات رسمي در سطح آسيا و جهان برگزار ميشود. حتي در گروه پيشكسوتان براي افراد 80 سال به بالا هم مسابقات جهاني برگزار ميشود.
علاوه بر اين، افراد علاقهمندي كه نقص جسماني دارند، نقصشان مانع از اين نميشود كه نتوانند از اين ورزش استفاده نمايند و نه فقط براي گذراندن اوقات فراغت بلكه مبارزه براي قهرمان شدن و به دست آوردن مقام، ميتواند مد نظر آنها باشد. اين تنها ورزشي است كه ميتواند همهي گروههاي جانباز و معلول را در برگيرد؛ حتي افرادي كه دچار ضايعهي نخاعي گردني هستند ميتوانند به اين ورزش بپردازند. البته براي اين گروه قوانين آسانتري از سوي فدراسيون جهاني معلولين در نظر گرفته شده است.
دختران و زنان هم مثل پسران و مردان ميتوانند به عنوان تفريح و سرگرمي يا به عنوان ورزش قهرماني به اين رشته بپردازند و هيچگونه مشكل و محدوديتي براي آنان نخواهد بود.
براي تنيس روي ميز محدوديت مكاني وجود ندارد. در زيرزمين منازل و پاركينگ آپارتمانها، در يك اطاق كار و يا در باغ و فضاهاي روباز تفريحي و پاركها روي ميزهاي سيماني، حتي در مكانهاي تفريحي كنار ساحل، در سالنهاي ورزشي چند منظوره و خيلي جاهاي ديگر ميتوان به اين ورزش پرداخت.
تنيس روي ميز از ورزشهاي كم خطر است. از اين رو، به هنگام بازي تفريحي و مسابقه، نياز به مربي و يا مراقب ندارد.
يكي ديگر از محاسن اين ورزش بيآسيب بودن آن براي ورزشكاران است. به ندرت پيشآمده است كه ورزشكاري در اين رشته صدمه ديده باشد، آن هم در مسابقات مهم؛ البته در اثر ضعفهاي جسماني و اجراي نادرست فنون ممكن است عارضههايي از قبيل كشيدگي عضلات و پارگي مويرگها و تاندونها در دست، شانه و كمر يا آرنج ورزشكار ايجاد گردد.
با اين حال اگر بدن آمادگيهاي لازم را داشته باشد، اين عوارض هم براي ورزشكار پيش نخواهد آمد. اغلب حوادث معمولاً به علت سر (ليز) بودن كف محل بازي يا مناسب نبودن محل ميز يا بازي بروز ميكند ولي با كمي احتياط ميتوان از وقوع اتفاقات و در نتيجه صدمات وارد به ورزشكاران هنگام بازي جلوگيري كرد.
تنيس روي ميز يكي از پرتحركترين ورزشهاست. سرعت توپ در اين ورزش گاهي به 180 كيلومتر در ساعت ميرسد.
شرط يك بازي خوب، داشتن تحرك، سرعت عمل و عكسالعمل، ديد قوي و بدن آماده است.
تاريخچهي تنيس روي ميز در جهان
تاريخ دقيق پيدايش تنيس روي ميز به درستي معلوم نيست اما با توجه به شواهد ميتوان گفت، اين بازي، ابتدا در سالهاي 1880، مانند تنيس روي چمن، در فضاي باز در انگلستان انجام شده است.
عدهاي از كارشناسان نيز معتقدند كه اين ورزش، در سالهاي 1890 به عنوان سرگرمي در اطاق پذيرايي منازل در انگلستان رواج يافته و پس از مدتي، توسط افسران انگليسي به ساير نقاط جهان منتقل شده است. در آن زمان، بازي تنيس روي ميز اغلب با يك توپ از جنس چوبپنبه و راكتهاي دسته بلندي كه با پوست گوساله روكش شده بود انجام ميشد.
اولين سازمان شناخته شدهي مربوط به اين بازي در سال 1902 در انگلستان به وجود آمد كه به نام « انجمن پينگ پنگ» يا P.P.A معروف شد. اين انجمن در سال 1905 عملاً منحل گرديد و هنگامي كه در سال 1922 يك تجارتخانهي ورزشي (تجارتخانهي برادران پاركز از كشور آمريكا) براي تبليغ علامت كالاي تجارتي خود از نام «پينگ پنگ» استفاده كرد، چنين استنباط شد كه كلمهي پينگ پنگ براي يك ورزش سازمان يافتهي عمومي كلمهي مناسبي نيست. از اين رو جملهي انجمن پينگ پنگ «P.P.A» حذف و به جاي آن جملهي انجمن تنيس روي ميز «T.T.A» برگزيده شد.
اين ورزش قبل از پينگ پنگ، نامهاي از قبيل « گوسيما»، «پيم پام»، « وايف»، «وف» و تنيس داخل سالن داشته است ولي در نهايت با تأسيس فدراسيون بينالمللي براي اين رشته، نام « تنيس روي ميز» براي آن تثبيت شد. بر حسب تقاضاي انگلستان و با كوششهاي آقاي جورج لمان (George Lehmann) آلماني در ژانويهي سال 1926، فدراسيون بينالمللي تنيس روي ميز در برلين تأسيس شد. پس از آن، اولين كنگره، شامل كنفرانس تهيهي قوانين و مقررات خاص مسابقات، با شركت نمايندگان كشورهاي اتريش، چكسلواكي، دانمارك، آلمان، انگلستان، مجارستان، هند، سوئد و ولز در لندن تشكيل شد و آقاي ايور مونتاگو (Ivor Montagu) كه از مسئولان كوشا و احياكنندهي اين ورزش بود به عنوان رئيس فدراسيون انتخاب شد؛ به دنبال آن، اولين دورهي مسابقات جهاني تنيس روي ميز با شركت 7 كشور در ماه دسامبر 1926 در لندن برگزار شد كه همهي عناوين هفتگانهي قهرماني به مجارستان رسيد و فقط يك عنوان، نصيب اتريش گرديد كه آن هم در بازيهاي دو نفره (دوبل)ي زنان بود كه يك اتريشي، يار (همبازي) يك مجارستاني شد.
مسابقات جهاني تنيس روي ميز در قسمتهاي زيربرگزار ميشود:
1ـ مسابقات تيمي آقايان، به نام مسابقات جام سوئيت لينگ
(Swaythling cup)
2ـ مسابقات تيمي بانوان، به نام مسابقات جام كوربيلن (Corbilon Cup)
3ـمسابقات انفرادي آقايان، به نام مسابقات جام پرايدويس (Bride vase cup)
4ـ مسابقات انفرادي بانوان به نام مسابقات گيست پرايز (Geist Prize)
5ـ مسابقات دو نفره ( دوبل) آقايان به نام جام ايران (Iran cup)
6ـ مسابقات دو نفره ( دوبل ) بانوان به نام پوپ تروفي (Pope trophy)
7ـ مسابقات دو نفرهي مختلط ( يك زن و يك مرد) به نام مسابقات هيدوسك پرايز (Heydusek prize)
در حال حاضر فدراسيونهاي تنيس روي ميز بيش از 180 كشور، عضو فدراسيون بينالمللي تنيس روي ميز ( I.T.T.F) هستند. اين فدراسيون بيشترين عضو را در بين ورزشهاي راكتي دارد و وظيفهي اصلي آن، برنامهريزي فني و مسابقاتي و كنترل اين ورزش در جهت منافع بيش از 30 ميليون بازيكني است كه رسماً در تمامي نقاط جهان به رقابت ميپردازند. تنيس روي ميز يكي از ورزشهاي المپيكي است. اين بازي اولين بار در سال 1988 در بازيهاي المپيك سئول، رسماً در قسمتهاي انفرادي و دو نفرهي آقايان و بانوان جزو بازيهاي المپيك قرار گرفته است.
تاريخچهي تنيس روي ميز در ايران
تنيس روي ميز در ايران، نخستينبار از سال 1317 در شهرهاي آبادان، مسجد سليمان، آغاجاري و ديگر شهرهاي جنوب، كه محل اجتماع خارجيان و از جمله افسران انگليسي بود، رواج گرفت و كمكم توسعه يافت تا اينكه در سال 1324 مسابقاتي بين باشگاههاي خصوصي و دستههاي آزاد در همان شهرهاي جنوبي و با حضور خارجيان مقيم ايران و ايرانيان علاقمند، برگزار گرديد. از آنجا كه اين ورزش در سال 1325 به طور جديتر مورد توجه قرار گرفت فدراسيون تنيس و فدراسيون تنيس روي ميز، هر دو، به رياست آقاخان بختيار تشكيل شد و كار خود را با برگزاري مسابقات مختلف بين باشگاهها و دستههاي آزاد، آغاز ودنبال نمود. پس از بختيار تصدي فدراسيون به محمود حاجبي واگذار شد. در سال 1326 (1947 ميلادي) اين فدراسيون به عضويت فدراسيون بينالمللي تنيس روي ميز درآمد و در همان سال از سوي كشورمان، جايزهاي براي مقام نخست مسابقات دو نفرهي آقايان در مسابقات جهاني به نام جام ايران (Iran cup) در نظر گرفته شد كه از آن زمان تا كنون اين جام همچنان در جريان مسابقات جهاني به برندگان مسابقات دو نفره (دوبل) آقايان جهان اهدا ميشود. در سال 1332 براي اولينبار مسابقات قهرماني كشور در تهران برگزار شد. در سال 1346 غفور آلبا به رياست فدراسيون منصوب شد و در اين سال بود كه فدراسيون تنيس از تنيس روي ميز جدا و هر كدام داراي فدراسيون مستقلي شدند. در زمان آلبا، اولين مربي خارجي از مجارستان به نام لاسلو فولدي براي ارتقاي سطح بازيكنان ايراني به كشور دعوت شد و در طول 3 سال اقامت در تهران كمك بسياري به بازكنان ايراني نمود.
در مسابقات خارجي مختلف، بهترين مقامهاي بازيكنان ايران در رقابتهاي آسيايي به دست آمده است. بهترين مقام تيمي ايران در بازيهاي آسيايي 1958 توكيو حاصل شد كه تيم ايران پس از تيمهاي ويتنام و ژاپن در سكوي سوم آسيا ايستاد. در بازيهاي آسيايي 1966 بانكوك (1345 خورشيدي در رقابتهاي انفرادي، هوشنگ بزرگزاده با درخشش بسيار همراه كوجي كيمورا از ژاپن مشتركاً مقام سوم آسيا را بدست آورد. اين پيروزي تا كنون در تاريخ تنيس روي ميز ايران بيسابقه بوده است. ضمناً در جريان چهارمين دورهي مسابقات قهرماني جوانان آسيا، در سال 1989 (1368 خورشيدي) در دهلي نو، در قسمت انفرادي نونهالان « بهنام رحمتپناه» بازيكن خوش تكنيك ايران به همراه يك بازيكن هندي، به مقام سوم آسيا دست يافت.
زمان شروع اجراي تنيس روي ميز
سئوالي كه اغلب مطرح ميشود اين است كه، از چه سني ميتوان بازي تنيس روي ميز را آغاز كرد؟ جواب آن واقعاً ساده است. شما ميتوانيد از سن 7 سالگي ورزش تنيس روي ميز را شروع كنيد و تا 70 يا 80 سالگي و يا بيشتر به اين ورزش بپردازيد. در مدارس كشور ما اين ورزش براي دانشآموزان در دروههاي تحصيلي ابتدايي، راهنمايي و متوسطه در نظر گرفته شده و ادارهي كل تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش عهدهدار برگزاري مسابقات سالانهي آن در سطح كشور است. به علاوه، فدراسيون تنيس روي ميز هم مسابقات سراسري اين رشته را در ردههاي مختلف سني نونهالان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان برگزار ميكند. افرادي هم كه بالاي 40 سال سن دارند جزو پيش كسوتان محسوب ميشوند كه مسابقات آنها در ردههاي سني مختلف ( 40 تا 50 سال ـ 50 تا 60 سال ـ 60 تا 70 سال و 70 تا 80 سال و بيشتر) در سطح كشور و يا از سوي فدراسيون آسيايي و فدراسيون بينالمللي تنيس روي ميز در سطح آسيا و جهان برگزار ميگردد.
آشنايي با وسايل و تجهيزات تنيس روي ميز
در بازي تنيس روي ميز اولين تصميم انتخاب راكت مناسب است. راكت، مهمترين وسيلهي مورد نياز اين بازي است. با توجه به اينكه انواع مختلف راكت وجود دارد، تصميمگيري در انتخاب راكت براي مبتديان بسيار مشكل است. توصيه ميشود مبتديان در آغاز با يك راكت معمولي كه گران قيمت نباشد به بازي بپردازند، آنها وقتي بازيشان به سطح بالاتري رسيد ميتوانند راكت بهتري را انتخاب نمايند. راكت مبتديان بهتر است داراي رويهاي صاف و با ضخامت، سرعت و پيچ متوسط باشد و چوب آن نيز نه زياد سبك باشد و نه زياد سنگين. دستهي راكت نيز با توجه به اينكه از نظر شكل انواع مختلف دارد، بايد به گونهاي باشد كه راحت در دست قرار گيرد و به اصطلاح خوشدست باشد.
هنگام راهنمايي افراد براي انتخاب راكت، بايد به دو نكته توجه شود: يكي سطح بازي و ديگري روش بازي. اگر بازيكن مدت كوتاهي است به اين ورزش پرداخته و روش بازي او دفاعي است، لازم است چوب راكت او سبك و ضخامت رويهي آن كم باشد و ابر يا اسفنج آن از نوع نرم (شل) باشد. اما اگر بازيكن با تجربه است و مدت زيادي است در اين رشته فعاليت ميكند و روش بازي او حملهاي است، بهتر است از چوب راكت سنگين و رويهي سفت، كه جهش زياد دارد، استفاده نمايد.
اغلب بازيكنان حرفهاي، رويههاي راكت خود را وقتي كهنه يا خراب شود و يا از كيفيت آن كاسته شود و به اصطلاح « مرده » باشد تعويض ميكنند.
رويهي راكت ميتواند بيهيچ مشكلي، توسط خود بازيكن تعويض و رويهي جديد و نو چسبانده شود. چسبي كه براي اين كار مورد استفاده قرار ميگيرد بايد از نوع تأييده شدهي فدراسيون بينالمللي تنيس روي ميز باشد كه فاقد مواد مضر براي بازيكنان است.
چسبهاي غيررسمي داراي مواد تولوئن و تري كلر اتيلن است كه براي دستگاه تنفس، اعصاب و بينايي زيانآور است و نبايد از آنها براي چسباندن رويهي راكت، مخصوصاً در فضاهاي سرپوشيده و يا داخل سالنها استفاده شود. به طور كلي مطابق قوانين فدراسيون بينالمللي تنيس روي ميز، چسبكاري راكت در داخل سالن بازيها ممنوع است و در صورت مشاهده از طرف مسئولان مسابقات، مجازات محروميت از بازيها را به همراه دارد.
خصوصيات راكت
به طور كلي، راكت تنيس روي ميز از سه قسمت تشكيل ميشود: چوب، ابر (اسفنج) و لاستيك. راكتي كه داراي اين سه قسمت باشد به آن راكت اسفنجي ميگويند. و چنانچه راكتي فاقد لايهي مياني (ابر) باشد، راكت تختهاي ناميده ميشود.
چوب راكت (Blade): چوب راكت، از لايههاي مختلف تشكيل شده كه تعداد آنها معمولاً از 1 تا 7 لايه ميباشد. بهتر است از چوب راكتي كه داراي لايههاي فرد است ( يعني 1، 3، 5، يا 7 لايه) استفاده كنيد. حداقل 85% از ضخامت چوب يا تيغهي راكت بايد از چوب طبيعي باشد.
در برخي از چوبها لايهاي از فيبر كربن يا فيبر شيشه براي ازدياد جهش توپ در داخل تيغه مورد استفاده قرار ميگيرد.
وزن چوب راكت در راكتهاي توليد كشور چين، كه هنوز هم فراوان استفاده ميشود، بين 75 تا 150 گرم است، اما امروزه چوب راكتهاي توليد ساير كشورها وزني بين 75 تا 95 گرم دارند كه به سه نوع چوب سبك، چوب متوسط و چوب سنگين تقسيم ميشوند.
1ـ راكت چوب سبك: راكت چوب سبك بين 75 تا 80 گرم وزن دارد و براي بازيكنان دفاعي مناسب است، زيرا در اثر وارد آمدن ضربه با آن، توپ با سرعت كمي جهش ميكند.
2ـ راكت چوب متوسط: راكت چوب متوسط بين 80 تا 85 گرم وزن دارد و براي بازيكنان كنترلي ( يعني بازيكناني كه هم حمله ميزنند و هم دفاع ميكنند و بازي آنها از سرعت متوسطي برخوردار است) مناسب ميباشد و در اثر وارد آوردن ضربه با آن، توپ جهش متوسط دارد.
3ـ راكت چوب سنگين: راكت چوب سنگين داراي وزني بين 85 تا 95 گرم است و براي بازيكناني كه شيوهي بازي آنها حملهاي است مناسب ميباشد؛ در اثر وارد آوردن ضربه اين راكت، توپ سرعت و جهش زياد خواهد داشت.
نوع دستهي راكتها نيز با يكديگر متفاوت است. بازيكنان با توجه به شيوهي راكتگيري و عادت خود دستهي مناسب انتخاب و استفاده مينمايند. البته شكل و اندازهي راكتهايي كه براي شيوهي راكتگيري قلمي (Penholder) ساخته ميشود با راكتهاي معمولي ( شيوهي دست دادن = Shake hand) متفاوت است.
معمولاً بين وزن و سرعت چوب، رابطهي مستقيمي وجود دارد. هر چه وزن چوب راكت زياد باشد سرعت راكت نيز بيشتر ميشود. چوبهايي كه با لايهاي از فيبر كربن و فيبر شيشه ساخته شدهاند داراي سرعت و ضربهي بيشتري هستند. قوانين مربوط به چوب راكت در كتاب « قوانين و مقررات و جزوات فني فدراسيون بينالمللي تنيس روي ميز» به تفضيل آمده است.
ابر يا اسفنج (Sponge)
ابر راكت كه لايهي مياني است و بين سطح چوب و لاستيك قرار دارد، ميتواند بين 5/0 تا 5/2 ميليمتر ضخامت داشته باشد و از هر رنگي نيز انتخاب شود.
راكتي كه فاقد ابر ( اسفنج ) باشد راكت تختهاي نام دارد و با توجه به اينكه در بازيهاي امروزي پيچ نقش مهمي را دارد و با راكت تخته نميتوان پيچ مناسبي به توپ وارد كرد، از اين رو، راكت تختهاي در بين بازيكنان كمتر كاربرد دارد.
با توجه به اينكه ابرها، از نظر فشردگي، با يكديگر تفاوت دارند آنها را به 3 نوع تقسيم ميكنند:
1ـ ابر نرم ( شل ): ابر نرم، چون داراي منافذ زيادي است، وقتي توپ ره آن برخورد ميكند در آن فرو ميرود و با جهش ( سرعت ) كم برميگردد؛ از اين رو براي بازيكنان مبتدي و دفاعي مناسب است.
2ـ ابر متوسط ( از نظر فشردگي ): اين ابر، منافذ كمتري نسبت به ابر نرم دارد و وقتي توپ به آن برخورد ميكند كمتر در آن فرو ميرود و در نتيجه جهش بيشتري دارد؛ از اين رو براي بازيكناني كه شيوهي بازي آنها كنترلي است بهتر است.
3ـ ابر سفت: اين نوع ابر داراي منافذ اندك است. وقتي توپ به آن برخورد كند در آن كم فرو ميرود و با سرعت زياد برميگردد؛ از اين رو براي بازيكنان حملهاي مناسب است.
امروزه تنها، كارخانههاي توليد راكت در چين نسبت به توليد ابر جداگانه اقدام ميكنند، اما كارخانههاي ساير كشورها رويهي راكت دو لايهي (ابر و لاستيك) توأم را توليد ميكنند و اطلاعات مربوط به رويهي راكت را بر روي بستههاي حاوي رويه درج مينمايند.
لاستيك (Rubber)
قسمت رويي لايهي راكت لاستيك است كه ضخامت آن ميتواند بين 1 تا 2 ميليمتر باشد. لاستيك راكت داراي يك سطح صاف و يك سطح دونهدار است. اگر لاستيك را طوري روي راكت بچسبانيد كه سطح صاف آن رو به طرف خارج قرار گيرد به آن رويهي معمولي يا صاف (Pips in) گويند و به دليل به دليل صاف بودن سطح راكت پيچ بيشتري ميتوان به توپ داد. اما اگر لاستيك را طوري بچسبانيد كه دونههاي آن به طرف خارج (Pips out) باشد و به اصطلاح سطح راكت دون باشد، به دليل اينكه سطح تماس توپ و لاستيك كم ميشود، به توپ پيچ كمتري ميدهد و براي ضربههاي پيچدار مناسب نيست.
شكل و اندازهي دونهاي لاستيكها ميتواند گوناگون باشد كه در زير به چند نمونهي آن اشاره ميكنيم:
1ـ دون كوتاه و پهن: در اين نوع دون كه ميتواند هم به صورت استوانهاي و هم به شكل مخروط ناقص باشد، به دليل اينكه سطح تماس توپ و لاستيك زياد ميشود، پيچ توپ بيشتر ميشود ( البته نه به اندازهي رويهي صاف). از اين نوع رويه، بازيكنان دفاعي و بعضاً مبتديان نيز ميتوانند استفاده كنند.
2ـ دون بلند و باريك: در اين نوع لاستيك چون ارتفاع هر دون زياد است وقتي توپ به آن برخورد ميكند ضرب و پيچ توپ گرفته ميشود و توپ بدون پيچ به طرف حريف برميگردد؛ از اين رو اين نوع لاستيك يكي از انواع لاستيكهاي ضدپيچ محسوب ميشود.
3ـ دون مخروط واژگون: اين نوع دون كه سطح آن زياد ولي پايههاي آن ضعيف و باريك است كيفيتي مشابه دون بلند و باريك دارد و ضد پيچ محسوب ميشود. با اين تفاوت كه توپها را مواجتر به طرف حريف برميگرداند. در شرايطي كه شما از رويهي راكتهاي توأم ( ابر و لاستيك ) استفاده ميكنيد، مجبوريد هنگام تعويض رويهي راكت ابر آن را هم تعويض نماييد. به طور كلي، ضخامت رويهي راكت ( ابر و لاستيك يك طرف راكت ) و چسب آن نبايد از 4 ميليمتر تجاوز كند و اگر از راكت تختهاي (راكت فاقد ابر) استفاده ميكنيد حداكثر ضخامت لاستيك در يك طرف راكت شما 2 ميليمتر ميتواند باشد.
لاستيك ضدپيچ (Anti Spin Rubber)
برخي از بازيكنان براي اينكه پيچ توپ حريف را خنثي كنند و ضعفهاي تكنيكي، تاكتيكي و جسماني خود را بپوشانند و به اصطلاح با حقه و كلك از حريف امتياز بگيرند از لاستيك ضدپيچ استفاده ميكنند. ما استفاده از اين نوع رويه را، مخصوصاً براي مبتديان و نوجوانان، توصيه نميكنيم زيرا اين امر، مانع از يادگيري و اجراي صحيح تكنيكها و پيشرفت ورزشكاران ميشود.
راكت تركيبي (Combination Racket)
اگر يك طرف راكت داراي رويهي معمولي و طرف ديگر داراي رويهي ضدپيچ باشد به آن « راكت تركيبي » ميگويند.
نگهداري راكت: لاستيك راكت را بايد بعد از هر جلسهي تمريني با يك قطعه اسفنج نمدار تميز كرد؛ زيرا گرد و غبار باعث ميشود كه از كيفيت راكت كاسته شود. در پايان هر تمرين و مسابقه نيز لازم است راكت را در جلد خود قرار دهيم تا از صدمه و گرد و غبار محفوظ بماند. راكت را نبايد به مدت زياد در مقابل تابش مستقيم نور خورشيد قرار داد. در فصل زمستان كه هوا سرد است بهتر است هنگام بازي راكت را گرم نگه داريد تا حالت ارتجاعي آن ثابت بماند و بتوانيد به راحتي به توپ پيچ بدهيد.
در محلها و شهرهايي كه رطوبت زياد است و به اصطلاح هوا شرجي است، لازم است رويهي راكت را دائماً خشك كنيد تا توپ روي راكت سر نخورد و بتوانيد به راحتي ضربهها را پاسخ دهيد و از فنون پيچدار نيز استفاده نماييد.
توپ
توپهاي تنيس روي ميز در مقابل ضربههاي محكمي كه سرعتي قريب به 180 كيلومتر به آن ميدهد به خوبي مقاوماند. به طور كلي وزن هر توپ 7/2 گرم و قطر آن 40 ميليمتر و رنگ آن سفيد يا نارنجي و مات، تصويب شده است. هنگام بازيهاي تفريحي و دوستانه انتخاب رنگ توپ فقط به محل بازي بستگي دارد. در يك اطاق يا محلي كه ديوارهاي سفيد دارد، مسلماً انتخاب توپ نارنجي مناسبتر است اما در سالني كه كف آن زرد يا نارنجي رنگ است، توپ سفيد را بايد ترجيح داد. امروزه از توپ نارنجي بيشتر استفاده ميشود زيرا بهتر قابل تشخيص است و ضمناً در بازيهايي كه فيلم آن از تلويزيون پخش ميشود توپ نارنجي جذابيت بيشتري دارد و تشخيص آن براي بيننده راحتتر است. از نظر كيفيت، توپ انواع مختلفي دارد: توپهاي تمريني، توپهاي يك ستاره، توپهاي دو ستاره و توپهاي سه ستاره با آرم I.T.T.F
ارزانترين توپها، توپهاي تمريني ( بدون ستاره ) است و گرانترين و بهترين آن، توپهاي 3 ستاره با آرم I.T.T.F ميباشد.
از توپهاي تمريني يك ستاره و دو ستاره معمولاً در تمرينات و مسابقات غير رسمي و در مدارس استفاده ميشود ولي در مسابقات رسمي بينالمللي حتماً از توپهاي سه ستاره با آرم I.T.T.F استفاده ميكنند.
انتخاب توپ خوب
صرفنظر از اينكه كداميك از انواع توپ را در اختيار داريد، بهتر است قبل از شروع بازي، توپ را از نظر سالم بودن آزمايش كنيد. براي اين كار لازم است:
الف ـ با انگشتان شست و سبابهي خود، از بالا و پائين دو نيم كره به توپ فشار بياوريد و در اين صورت، دو نيم كره بايد به يك نسبت و خيلي كم فرو رود.
ب ـ توپ را طوري روي سطح ميز قرار دهيد كه دو نيمكرهي آن در طرفين قرار گيرد؛ سپس با انگشت شست يك دست و انگشت وسط دست ديگر به توپ چرخش دهيد. توپ، وقتي دور خود ميچرخد نبايد لنگ بزند يعني كاملاً بايد كروي يا گرد باشد.
ج ـ توپ را روي سطح ميز قرار دهيد و راكت را با كمترين فشار بر روي آن حركت دهيد؛ اگر صداي تق تق شنيديد، توپ شكسته است. برخي از بازيكنان از بو كردن خط محل اتصال نيمكرهي توپ متوجه شكسته بودن آن ميشوند. اگر توپ بوي نامطبوعي بدهد شكسته است. لازم به ذكر است كه چون توپ از جنس مادهاي به نام سلولوئيد ساخته ميشود در صورت شكسته شدن بوي گاز سلولوئيد از آن متصاعد ميگردد.
د ـ آخرين موردي كه دربارهي انتخاب توپ لازم است به آن اشاره شود اين است كه هنگام تهيه يا خريد توپهاي تمريني بهتر است توپهاي بيخط (يكتكه) تهيه كنيد. اين توپها داراي كيفيت بهتري نسبت به توپهاي خطدار (دوتكه) هستند.
ميز
سطح بالايي ميز كه به آن سطح بازي ميگويند بايد 274 سانتيمتر طول و
5/152 سانتيمتر عرض داشته و ارتفاع آن از سطح زمين 76 سانتيمتر عرض داشته و ارتفاع آن از سطح زمين 76 سانتيمتر باشد. سطح بازي از هر جنسي ميتواند باشد به شرطي كه اگر يك توپ استاندارد را از ارتفاع 30 سانتيمتري روي آن رها كنيد، تقريباً 23 سانتيمتر جهش داشته باشد. رنگ سطح ميز ميتواند به رنگ آبي يا سبز تيره و مات باشد. دور تا دور سطح ميز داراي خط سفيدي به پهناي 2 سانتيمتر است كه جزء سطح بازي به حساب ميآيد. در وسط ميز خط سفيد ديگري به پهناي 3 ميليمتر به موازات خطوط كناري ميز كشيده شده است كه فقط در بازيهاي دو نفره (دوبل) كاربرد دارد. تور و گيرهي تور، ميز را از وسط به دو قسمت (زمين) مساوي تقسيم ميكند، ارتفاع تور 25/15 سانتيمتر و طول آن 183 سانتيمتر است.
لباس بازيكنان
مقررات لباس فقط براي مسابقات رسمي تعيين شده است. در موارد ديگر بازيكنان ميتوانند لباس دلخواه خود را بپوشند. از مقررات لباس اين است كه وقتي در بازي از توپ سفيد استفاده ميشود، پيراهن و شلوارك نبايد سفيدرنگ باشد،تا لباس و توپ بازي قابل تفكيك باشند. به همين ترتيب موقعي كه از توپ نارنجي رنگ استفاده ميشود نبايد رنگ لباس نارنجي باشد ولي استفاده از لباس سفيد بلامانع است. پوشيدن كفش ورزشي مناسب در كليهي اوقات، حتي زماني كه به عنوان تفريح و سرگرمي به اين ورزش مشغول شويد توصيه ميشود. زيرا حركتهاي ناگهاني با كفشهاي معمولي هنگام بازي بعضاً موجب پيچخوردگي مچپا و آسيبديدگي آن ميشود.
نكات ايمني
از آنجا كه تنيس روي ميز، به دليل ماهيت و ويژگيهايش، ورزشي نيست كه ورزشكاران آن مثل ورزشهاي ديگر (فوتبال، كشتي، بسكتبال، هندبال و ….) درگيري جسماني رو در رو داشته باشند و ضمناً استفاده از وسايل و امكانات آن نيز مثل برخي از ورزشهاي ديگر (ژيمناستيك، اسكي، شنا و ….) نياز به مربي و مراقب ندارد، مخاطرات و صدمات جسماني در اين ورزش ديده نميشود و اگر هم ديده شود به علت ضعف جسماني ورزشكاران، نرمش نكردن قبل از بازي و در نتيجه گرم نشدن بدن، نامناسب بودن كفش بازي و يا كف سالن است كه توصيه ميشود در اين امر دقت لازم به عمل آيد. اما يك نوع آسيبديدگي به نام تنيس البو (Tennis Elbow) كه بين ورزشكاران رشتهي تنيس هم شايع است، بعضاً در بين ورزشكاران تنيس روي ميز ديده شده است كه به علت اجراي غيرصحيح فنون فورهند بروز ميكند. ورزشكاري كه دچار اين عارضه ميشود درد شديدي در ناحيهي آرنج دست بازي (دستي كه راكت را ميگيرد) حس ميكند كه براي معالجهي آن لازم است به پزشك متخصص مراجعه نمايد.
همچنين از آنجا كه ثابت شده است چسبكاري رويههاي راكت در ميزان سرعت توپ ورزشكاران مؤثر است، ورزشكاران بعد از چند مسابقه، و بعضاً هر مسابقه، رويههاي راكت خود را از روي چوب جدا كرده، آن را چسبكاري ميكنند و دوباره ميچسبانند و به بازي ميپردازند. نظر به اينكه چسبهاي استاندارد و مورد تأييد فدراسيون جهاني تنيس روي ميز در كشور ما كمتر وجود دارد و ضمناً بسيار گران قيمت است. ورزشكاران غالباً از چسبهاي غيراستاندارد استفاده ميكنند كه اين گونه چسبها آثار سويي بر دستگاه تنفس، قوهي بينايي و اعصاب دارد. توصيه ميشود حتيالمقدور از اين گونه چسبها استفاده نشود و در صورت استفاده، حتماً چسبكاري در فضاي آزاد انجام گيرد كه ضرر كمتري براي بازيكنان داشته باشد.
قدرت، سرعت، دقت و چرخش
قدرت: قدرت قابليت به كار بردن نيرو و عامل عمدهاي است كه سرعت و پيچ (چرخش) از آن ناشي ميشود. اگر سرعت حركت زياد باشد قدرت توپ و پيچ آن نيز زياد ميشود. كه اين موضوع به كيفيت قدرت بدني ورزشكار نيز ارتباط دارد. قدرت ضربهي توپ به طور عمده بستگي به 3 عامل دارد:
1ـ فاصلهي دست (راكت) تا توپ.
2ـ سرعت حركت دست بازيكن.
3ـ قدرت بدني.
اگر فاصله زياد باشد و دست با سرعت حركت كند، قدرت توپ زياد ميشود.
چگونه ميتوانيد قدرت توپ را زياد كنيد؟
1ـ فاصلهي راكت با توپ را حفظ كنيد.
2ـ قبل از ضربهزدن، دست را به عقب ببريد، عضلات بازويي (عضله دو سر) را باز ( منبسط ) كنيد تا با انقباض سريع آن توپ با قدرت زده شود.
3ـ در لحظهي تماس توپ و راكت، حركت دست در حداكثر سرعت خود باشد تا تمام نيرو به توپ وارد شود.
4ـ هنگام زدن توپ بايستي از تمام نيروهاي بدن ( پا، كمر و دست) استفاده كنيد و وزن بدن را به جلو منتقل نماييد.
5ـ بايد به تمرينات كمكي بپردازيد و از وسايل ورزشهاي ديگر، مثل بارفيكس، شنا، وزنه و …. جهت بالا بردن كيفيت قدرت بدني خود استفاده كنيد تا قدرت ضربهي شما افزايش يابد.
سرعت: سرعت با ويژگي ورزش تنيس روي ميز ارتباط مستقيم دارد. به عبارت ديگر تنيس روي ميز يك ورزش سرعتي است، از اين جهت توجه به سرعت در اين ورزش در اولويت قرار دارد. سرعت به ورزشكار امكان ميدهد كه زمان به دست بياورد، ابتكار بازي را در دست بگيرد و حريف را تحت فشار قرار دهد. بنابراين كمي و زيادي سرعت با فاصله و زمان ارتباط زيادي دارد. در يك زمان معيني، هر چه فاصلهاي كه يك جسم از نقطهي به نقطهي ديگر طي ميكند زيادتر باشد سرعتش نيز به همان اندازه بايد زيادتر باشد. برعكس، در يك فاصلهي معين، اگر جسمي بخواهد فاصلهي بين دو نقطه را در زمان كوتاهتر طي كند بايد سرعتش ( سرعت حركتش) زيادتر باشد.
تندي و كندي سرعت توپ با قدرت ضربهاي كه به توپ وارد ميشود نسبت مستقيم دارد. يعني هر چه قدرت توپ زيادتر باشد سرعت ناشي از آن نيز زيادتر خواهد بود. پس جهت افزايش سرعت ضربه به توپ بايستي زمان ضربه به توپ را كوتاه كرد و يا قدرت ضربه را بالا برد.
چگونه ميتوانيد سرعت توپ را زياد كنيد؟
1ـ نزديك به ميز بايستيد تا فاصلهي حركت توپ كوتاه شود.
2ـ قوس توپ را كم كنيد تا از اين طريق توپ شما در زمان كمتري به حريف برسد.
3ـ قبل از اينكه توپ به اوج جهش برسد به آن ضربه بزنيد، بدين ترتيب از نيروي توپ حريف براي قويتر زدن استفاده ميكنيد.
4ـ وقتي به توپ ضربه ميزنيد بايستي به طور كامل از نيروي مچ و ساعد خود استفاده كنيد. اگر از تمام دست ( به طور كشيده ) استفاده شود سرعت توپ كم ميشود.
5ـ وسعت حركت دست شما نبايد زياد باشد و در لحظهي تماس توپ و راكت بايستي سرعت دستتان زياد ( در حداكثر) باشد.
6ـ وقتي به توپ ضربه ميزنيد، بايستي ضربه به مركز ثقل توپ يا نزديك به ثقل زده شود تا توپ سرعت خطي بيشتر پيدا كند.
7ـ بايد سرعت عكسالعمل و سرعت حركت پا را زياد كنيد و آن را با سرعت ضربه به توپ، به طور مناسبي هماهنگ سازيد.
دقت: در اجراي فنون و كارهاي سرعتي به دقت زيادي نياز است. بازيكني كه فقط سرعت دارد ولي دقت ندارد، ابتكار بازي را از دست ميدهد؛ زيرا مفيد بودن سرعت حركت او تا اندازهي قابل ملاحظهاي با دقت مورد نظر در آن حركت مربوط ميباشد.
در صورتي كه دقت و هدفگيري در حركت چندان مهم نباشد ميتوان سرعت حركت را زياد كرد، اما اگر دقت و هدفگيري در حركت مطرح باشد سرعت حركت كم ميشود. در تنيس روي ميز كه براي آموزش مهارتهاي آن بايد هم بر روي « سرعت » و هم بر روي « دقت » تأكيد شود بهتر است كه در مراحل اوليهي يادگيري بيشتر بر روي دقت و صحت حركت و مهارت تأكيد به عمل آيد و پس از آن كه مهارت با دقت مورد قبول انجام شد، به تدريج سرعت حركت بالا برده شود.
چرخش ( پيچ ): وقتي به تو ضربه ميزنيم اگر نيرو به مركز ثقل توپ وارد نشود موجب ايجاد چرخش يا پيچ در آن ميگردد. به طور كلي، پيچ از حداكثر سرعت و حداقل تماس راكت با توپ ايجاد ميشود. به محض نزديك شدن توپ به نقطهي تماس، چوب و ابر راكت به توپ قدرت ميدهد. براي پيچ دادن بايد راكت (لاستيك) را طوري به توپ بكشيم كه نيروي چوب به توپ منتقل نشود. كمي و زيادي چرخش توپ بستگي دارد به كمي و زيادي نيرويي كه به توپ وارد ميشود.
چطور ميتوانيد چرخش توپ را زياد كنيد؟
1ـ چنان به توپ ضربه بزنيد كه نيروي وارد بر توپ از مركز ثقل آن دور باشد و بايد به زاويهي راكت توجه شود.
2ـ جهت وارد آمدن نيرو به زاويهي راكت يكي باشد.
3ـ تا حد امكان از بازو و مخصوصاً از ساعد و مچ دست استفاده كنيد و تمرينات خود را بيشتر در زمينهي كات فورهند و بكهند (توي ميز)، و همچنين لوپ، انجام دهيد.
4ـ در لحظهي تماس توپ را راكت تمام نيروي خود را به توپ وارد كنيد.
انواع و نحوهي برگزاري مسابقات
انواع مسابقات
مسابقات تنيس روي ميز به صورت تيمي، دو نفره و انفرادي براي مردان و زنان برگزار ميشود. همچنين مسابقات دو نفرهي مختلط نيز جزء مسابقات جهاني و منطقهاي و ديگر مسابقات رسمي ميباشد. به اين ترتيب مسابقات رسمي شامل 7 نوع مسابقه ميباشد. 3 مسابقه مخصوص مردان، 3 مسابقه مخصوص زنان و يك مسابقه مختلط.
نحوهي برگزاري مسابقات به عواملي همچون، زمان، رسميت مسابقات و نوع مسابقه بستگي دارد. مثلاً در مسابقات رسمي انفرادي از جدول تركيبي (دورهاي، حذفي) استفاده ميشود. اما انتخاب نوع برگزاري مسابقات در بازيهاي داخلي يا دوستانه ميتواند با توافقات مسئولين انجام گيرد. جداولي كه در مسابقات قابل استفاده است به شرح زير ميباشد.
1ـ جدول دورهاي
2ـ جدول يك حذفي
3ـ جدول دو حذفي
4ـ جدول تركيبي
5ـ جدول آسيايي
6ـ جدول MW
1ـ جدول دورهاي: در اين روش كليهي بازيكنان و يا تيمها با يكديگر بازي ميكنند و در نهايت پس از جمع امتيازها مقام هر نفر يا تيم مشخص خواهد شد. اين جدول زماني مورد استفاده قرار ميگيرد كه معمولاً زمان كافي براي انجام مسابقات وجود داشته باشد و از طرفي تعداد تيمها و يا نفرات زياد نباشد. تعداد مسابقات در هر جدول بنابر فرمول زير مشخص ميگردد:
تعداد تيم ها يا نفرات = n
تعداد مسابقات =
مثلاً اگر5 نفر شركتكننده داشته باشيم و بخواهيم به صورت دورهاي مسابقات را برگزار كنيم تعدادمسابقات مساوي يعني 10 مسابقه ميشود.
نحوهي انجام مسابقات دورهاي به اين قرار است كه اگر تعداد زوج باشد نيمي در سمت چپ و نيمي ديگر به ترتيب شماره از پايين به بالا در سمت راست نوشته ميشود و براي انجام مسابقات دورهي دوم، نفر آخر سمت راست از بالا به پايين شماره 1 ميآيد و بقيهي شمارهها يك رديف پايينتر ميروند. به اين ترتيب به غير از عدد يك بقيهي شمارهها تغيير مكان ميدهند. براي دورهي بعد نيز به همين ترتيب عدد مقابل 1 به زير عدد يك آمده و بقيه يك رديف جابجا ميشوند. به همين ترتيب بقيهي دورهها را انجام ميدهيم تا زماني كه عدد 2 مقابل عدد 1 قرار گيرد كه دور آخر مسابقات ميباشد
در صورتي كه تعداد تيم يا نفرات فرد باشد يك عدد اضافه ميكنيم تا تعداد نفرات زوج شود و به آن استراحت (Bye) داده ميشود.
2ـ جدول يك حذفي: از اين جدول معمولاً زماني استفاده ميشود كه تعداد تيمها يا نفرات زياد بوده و زمان كمي براي برگزاري مسابقات در اختيار داريم؛ ضمن اينكه در مسابقات دو نفره معمولاً از اين روش استفاده ميگردد. تعداد بازيها در اين جدول از فرمول 1-n به دست ميآيد. جداول معمولي در اين روش با استفاده از توان 2 تهيه ميگردند. 21، 22، 23، 24 و ….. و يا جداول 2 نفره، 4 نفره، 8 نفره، 16 نفره و …. در اين شيوه هر بازيكن تا زماني كه برنده ميشود ادامه ميدهد و در هر كجا بازنده ميشود از دور مسابقات خارج ميشود. در صورتي كه تعداد نفرات مساوي هر يك از توانها باشد از جدول مربوطه استفاده ميكنيم و در صورتي كه بيشتر و يا كمتر باشد از توان بالاتر ويا پايينتر استفاده ميشود. هنگامي كه از توان بالاتر استفاده گردد مكانهاي خالي استراحت ميباشد. در جدول يك حذفي مقام سوم مشترك به بازيكنان نيمهنهايي تعلق ميگيرد. لازم به توضيح است كه اگر از توان مناسب استفاده كنيم جاي خالي وجود نداشته و نيازي به گذاشتن استراحت نميباشد.
غيررسمي و در زماني كه وقت كافي براي مسابقات دورهاي نيست اما وقت بيشتري نسبت به يك حذفي در اختيار باشد از اين شيوه استفاده ميشود. تعداد بازيها در اين روش از فرمول 1+(1-n)2 تعيين ميگردد.
در روش دو حذفي آخرين نفري كه از بازندهها بالا ميآيد بايستي با نفري كه از برندهها بالا آمده بازي كند و در صورتي كه دوبار نفر برتر جدول برندهها را ببرد اول است در غير اين صورت دوم ميگردد.
توضيح اين كه در جداول يك حذفي و دو حذفي، به منظور رعايت عدالت، متناسب با تعداد بازيكنان و جدول، نفراتي كه قويتر هستند انتخاب و در نقاط بالا و پايين ( نفرات اول و دوم مسابقه قبل) و در وسط جدول به صورت قرعهكشي به عنوان سرگروه قرار مي دهند. اين نفرات معمولاً كساني هستند كه در مسابقات قبلي مقامهاي مربوطه را كسب كردهاند.
مطالب مرتبط