مقاله بررسی عوامل سقط جنین در گاو

مقاله بررسی عوامل سقط جنین در گاو

چکیده:
ختم بارداری به هر وسیله ای قبل از اینکه جنین قادر به زنده ماندن در محیط بیرون از رحم باشد، یا تولد نوزادی با وزن کمترازوزن طبیعی را سقط می گویند. در سقط ممکن است جنین مرده یا زنده و یا قابل شناسایی نباشد. سقط ممکن است خود بخودی یا القایی باشد.

سقط زودرس قبل از هفته ی ۱۲بارداری اتفاق می افتد. سقط دیر رس بین هفته ی۱۲الی ۲۰ بارداری اتفاق می افتد(۲)

همچنین سقط میتوانذ علت عفونی وغیر عفونی داشته باشد.

علل احتمالی سقط جنین عبارت است از :
۱-  بروسلا آبورتوس : در ماه های ۶ تا ۹ آبستنی اتفاق می افتد .
۲-  انواع لپتوسپیرا : در ماه های ۶ تا ۹ آبستنی اتفاق می افتد .
۳-  لیستریامونوسایتوژنز: همه گیری های انفرادی در ماه‌های ۶ تا ۹ آبستنی .
۴-  کمپیلو باکترفتوس (ونرالیس) : در ماه‌های ۵ تا ۷ آبستنی اتفاق می افتد .
۵-  انواع سالمونلا : بخصوص س- داپلین ، معمولاً انفرادی بدون زمان اختصاصی است ، اگرچه معمولاً حدود ماه ۷ آبستنی اتفاق می افتد .
۶-  اکتینوسیس (کورینه باکتریوم ) پیوژنز : معمولاً انفرادی و در هر مرحله ای اتفاق می‌افتد .
۷-  میکروباکتریوم توبرکولوزیس : درهر مرحله ای صورت می گیرد .
۸-  عوامل قارچی ، انواع آسپرژیلوس ، انواع آبسیدیا ، گروه موکورایس : از ماه ۴ تا زمان زایمان صورت می گیرد .
۹-  باسیلوس لیچنی فوریس : سقط جنین های انفرادی در اواخر آبستنی .
۱۰- نئوسپورا کانینوم : سقط در اواخر آبستی .
۱۱- ویروس تورم عفونی بینی و نای – فرجی مهبل گاو (IBR-Ipr) : در ماه ۴ تا ۷ آبستنی اتفاق می‌افتد .
۱۲- ویروس عامل اسهال ویروسی گاو (BVD) : در هر مرحله ای از آبستنی اتفاق می‌افتد .

نحوه شروع و بررسی علت سقط جنین به فراوانی آن بستگی دارد . اگر انفرادی باشد بررسی آزمایشگاهی کامل لازم است چون خیلی از سقط جنین ها با عفونت همراه نیست . اما  اگر از ۳ تا ۵% گله بیشتر باشد باید بررسی کامل انجام داد . گنجانیدن موارد مرده زایی و زایمان‌های زودرس (به جز دوقلوها) در این محاسبه مهم است . نحوه شروعی را که پریچارد توصیه میکندباید دنبال کرد:

در موارد سقط جنین لازم است تدابیر ذیل انجام گیرد:
۱-  بررسی قانونی بروسلوز را انجام دهید .
۲-  معین کنید که همه سقط جنین ها گزارش شده و مورد واقعاً انفرادی است . اگر چنین است به مورد (۳) بپردازید ، در غیر این صورت ، یا اگر شک دارید ، نحوه بررسی سقط جنین همه‌گیر را دنبال کنید .
۳-  بازرسی درمانگاهی گاو ماده
۴-  جفت را از نظر جراحات آشکار بخصوص قارچ ها یا باسیلوس لیچنی فورمیس بررسی کنید
۵-  سرم را برای آزمایش سرمی لپتوسپیرا بفرستید مگر اینکه گله را واکسینه کرده باشید.
۶-  کشت سوآپهای مهبل را از نظر سالمونلا دابلین درخواست کنید .(۲)

مقدمه:
سقط جنین یکی از مشکلات عمده دامداری ایران محسوب میگردد که سالیانه بخش اعظمی از سرمایه های اقتصادی را به هدرمیدهد.اگر چه مطالعات گسترده ای در کشور در خصوص سقط جنین انجام شده است اما امار مشخصی ازعوامل سقط جنین در ایران در دسترس نیست.

سقط جنین عارضه ایست که در ان جنین قبل از طی دوره زایمان به ختم بارداری رسد.

عوامل عفونی سهم مهمی را در سقط جنین ایفا مینمایند.از عوامل مهم سقط جنین عفونی بروسلا ، لپتوسبپیرا ، لیستریا ، کمپیلو باکتر ،از اهمیت بیشتری برخوردارند.

هدف از این تحقیق مروری بر عوامل عفونی سقط جنین در گاو میباشد.

عفونی بودن سقط جنین با جدا نشدن عامل بیماری زا از جینن ، ‌ ، ترشحات مهبلی و رحمی یا با نبودن پادتنهای اختصاصی در مایعات بدن رد می شود . در جایی که امکان داشته باشد تمام جنین را باید برای کشت به آزمایشگاه ارسال کرد .

علائم بیماری :
سقط در مراحل آخر بارداری ، حفظ مواد وابسته به جفت و شاید حیوانات تازه متولد شده ضعیف(۹)

بروسلوز یا تب مالت یا سقط‌جنین واگیر:
از جمله بیمارهای مشترک انسان و دام است که توسط باکتریهای خانواده بروسلا ایجاد می‌شود. این باکتری برای اولین‌بار توسط یک دامپزشک دانمارکی به نام برنارد بانگ کشف گردید.
میکروبهای خانواده بروسلا قادرند که اکثر موجودات زنده مثل انسان، گاو، گوسفند، بز، اسب، سگ و… را مبتلا کنند. از جمله سویه‌های مهم این با کمتری می‌توان به بروسلا آبورتوس که گاو را بیمار می‌کند برروسلا میلتنسیس که باعث بیماری در گوسفند و بز ماده می‌شود، بروسلا اوویس که قوچها را بیمار می‌کند و بروسلاکنیس که باعث بیماری در سگ می‌شود اشاره کرد. این بیماری انتشار جهانی دارد و بدون شک بعلت انتشار تقریباً جهانی  بروسلا ابورتوس منتشرترین عضو از خانواده بروسلاها و باعث خسارات اقتصادی زیاد به دامداران و تهدید سلامتی جوامع انسانی می‌باشد  (۴)

بروسلاملیتنسیس:
باکتری بروسلا ملیتنسیس باعث بیماری در گوسفند و بز ماده می‌شود و بروسلا اوویس قوچها را بیمار می‌کند که اگر این میکروبها به انسانها منتقل شود باعث بیماری شدید (شدیدترین حالت تب مالت)می شود که می‌تواند ماهها و سالها ادامه داشته باشد، این باکتری برای اولین‌بار در طحال جوانی که در اثر عفونت در جزیره مالت انگلستان تلف شده بود در سال ۱۸۸۷ کشف شد. در هر منطقه‌ای از جهان که پرورش گوسفند و بز رایج است بیماری ناشی از بروسلا ملیتنسیس در انسان و حیوان متداول است و بویژه در کشورهای در حال توسعه این بیماری شیوع بیشتری دارد و بیماری حاصل از بروسلا ملیتنسیس بسیار خطرناکتر و کشنده‌تر از بروسلا آبورتوس است(۴)

B.abortus در ابتدا دامها را آلوده می‌کرد اما بر گوسفند و بز نیز تاثیرگذار بوده و انسان را نیز آلوده می‌کند .
B.suis : خوک را آلوده کرده بر دام و انسان نیز موثر است .
B.canis : باعث آلودگی سگ‌ها شده و به ندرت بر انسان نیز تاثیر می‌گذارد .
B.ovis : بر گوسفندان تاثیر می‌گذارند و این عامل اصلی اپیدیدیمیس در گوسفندان و بز است . هیچ تاثیر خاصی بر انسان شناخته نشده است(۹)

انتقال:
اکثر عفونتها از طریق مصرف شیرخام یا پنیر تهیه شده از شیر غیرپاستوریزه گوسفند و بز ایجاد می‌گردد ولی در بسیاری از نواحی که گوسفند و بز در کنار گاو پرورش داده می‌شوند یا از مراتع و چراگاههای مشترک استفاده می‌کنند انتقال این میکروب توسط گاو نیز ممکن است صورت بگیرد.

بروسلا ملیتنسیس (و دیگر گونه‌های بروسلا) نسبت به نور مستقیم خورشید بسیار حساسند ولیکن در بافتهای بدن حیوان و در شرایط طبیعی بخوبی زنده می‌مانند در بافتهای جفت و جنین برای مدت ۶ ماه زنده می‌ماند و در خاک خشک و دور از نور خورشید ۲-۳ ماه زنده می‌ماند این میکروب در آب، شیر، ادرار و دیگر ترشحاتی که بطور یخ زده نگهداری شوند قادر است تا دو سال و یا بیشتر زنده بماند.

اساساً بروسلوز بیماری حیوانات بوده ولیکن اغلب به انسان انتقال میابد هرکدام از گونه‌های بروسلا میزبانهای مخصوص خود را دارند مثلاً بروسلا آبورتوس مخصوص گاو است و بروسلاکنیس مخصوص سگ و بروسلا ملیتنسیس مخصوص گوسفند و بز است ولی این گونه‌ها قادرند در دیگر حیوانات نیز بیماری را ایجاد کنند.

معمولاً بروسلا از طریق دهانی بز و گوسفند را آلوده می‌سازد و حیوانات بیمار نیز میکروب را از طریق شیر، ادرار و ترشحات رحمی خود دفع می‌کنند. قطرات معلق میکروب در هوا منجر به ایجاد بیماری از طریق تنفسی یا چشمی می‌شود. انتقال بیماری از گوسفند به بز از طریق دستهای آلوده شخص شیردوش ممکن است اتفاق بیفتد. بزهای ماده قادرند میکروب را از طریق داخل رحم یا مصرف شیر پس از تولد به بزغاله منتقل نمایند.

معمولاً عفونت در دستگاه تناسلی حیوانات نر جای گرفته و می‌تواند از طریق جفتگیری به سایر دامها منتقل شود.(۴)

علائم:

معمولاً تعیین لحظه دقیق شروع بیماری پس از ورود میکروب به بدن مشکل بوده و طول دوره کمون (زمانی که میکروب وارد بدن شد تا زمانی که علائم بیماری ظاهر می‌شود) در مورد گوسفند و بز کاملاً مشخص نیست و بین ۳۰ روز تا چند ماه متغیر است. این بیماری قادر است در موارد نادری حیوان را از پای درآورد ولی اگر حیوان از بیماری جان سالم به در ببرد میکروب در طحال، کبد، رحم و غدد لنفاوی برای مدت چندین سال جای گرفته و به بروسلوز مزمن تبدیل خواهد شد، در طی عفونت مزمن ممکن است میکروب به مدت چندین سال از طریق ادرار، شیر و ترشحات رحمی دفع گردد و باعث گسترش آلودگی شود.

بعد از شیوع و گسترش عفونت بروسلا در گله بز یا گوسفند، سقط‌جنین‌های متعدد و کاهش میزان باروری ایجاد می‌شود. سقط‌جنین شاید فقط یکبار برای گوسفند یا بز اتفاق بیفتد ولیکن ممکن است بیماری مزمن شده و به مدت چندین سال با یا بدون علامت دوام داشته باشد و از این طریق سایر دامهای گله را نیز آلوده کند

اکثر سقط‌جنین‌ها در چهارمین ماه آبستنی اتفاق می‌افتد ولی این موضوع عمومیت نداشته و ممکن است سقط‌جنین در هر زمانی در طول دوره آبستنی اتفاق بیفتد، برخی از حیوانات آلوده چندین‌بار سقط می‌کنند درحالیکه برخی دیگر هرگز سقط نمی‌کنند. معمولاً بزغاله‌ها یا بره‌هایی که در رحم مادر یا بعد از تولد به میکروب آلوده شده‌اند قبل از بلوغ بطور خودبخودی بهبود میابند ولی گاهی اوقات نیز برای مدتی طولانی مبتلا به بیماری باقی می‌مانند عموماً اینگونه به نظر می‌رسد که بره‌ها و بزغاله‌ها نسبت به میکروب از گوسفندها و بزها نسبت به بیماری مقاوم‌ترند.

بروسلوز گوسفند و بز کاملاً شبیه به هم است هر چند که بهبودی در گوسفند سریعتر از بز اتفاق می‌افتد و میزان سقط‌جنین نیز در گوسفند کمتر از بز است. گوسفندان آلوده از طریق شیر، ادرار و ترشحات رحمی میکروب را دفع نموده و در تمامی سنین به میکروب حساس می‌باشند.

برای کنترل بروسلوز در بز و گوسفند نیاز به آزمایشات مرتب و دوره‌ای می‌باشد که توسط مسئولین دامپزشکی صورت می‌گیرد، در اکثر نواحی ایران گوسفند بعنوان حیوان اصلی برای تولید گوشت پرورش میابد و به دلیل انتقال گوسفندان در فصول مختلف سال از منطقه‌ای به منطقه دیگر در کشور کار کنترل بروسلوز با مشکل مواجه می‌شود. عموماً سیستمهای مدیریتی پرورش گوسفند و بز در کشور قدیمی بوده و نقایص زیادی در شرایط بهداشتی نگهداری گوسفند و بز وجود دارد. استفاده از چراگاههای مشترک و ورود حیوانات آلوده به گله، گسترش بیماری را بیشتر می‌کند و در چنین شرایطی کاربرد اقدامات کافی پیشگیری مثل جداسازی حیوانات سقط کرده و جنینهای سقط شده و تمیز و ضدعفونی کردن محل لازم می‌باشد. مشخص است که واکسیناسیون مهمترین وسیله کنترل بروسلوز در بز و گوسفند در چنین نواحی خواهد بود.

آلودگی گوسفند با بروسلا ملی تنیس تنها در گله هائی که توام با بزهای آلوده چرا میکنند تفکیک گردیده است.(۱)

بیماریزایی:
ورود از طریق آب و غذای آلوده و اتصال به اپیتلیوم روده و ورود به واکوئل‌ها ← تکثیر ← ورود به خون ← انتشار و آلوده سازی سیستم لنفاوی ← ورود به ماکروفاژها و رتیکواندوتلیال ← تکثیر

باکتریمی و عفونت‌های موضعی: سالمونلا کلراسوئیس – باکتریمی: تب و لرز، بی اشتهایی و کم‌خونی وگاهی عوارض ثانویه: پنومونی، آبسه ریه، مننژیت، اندوکاردیت در نقاط مختلف است.

از بسیاری جهات ، بیماری در بز و گوسفند ، شبیه بروسلوز گاو است . علائم بالینی آن عبارت است از :

میزان بالای سقط در جمعیت های حساس ، تورم بند بیضه در دام های نر ، تورم مفصل و هیگروما ( آب آوردگی مفصل) عفونتی که منجر به سقط می شود ، ممکن است ایمنی محافظتی ایجاد نکند .

سقط‌جنین‌ها و تورم پستان با علائمی دیگر که در همه حیوانات متفاوت است همراهی می‌شود التهاب مفاصل، کاهش وزن، ضعف و سستی، التهاب زیر همراه سرفه‌های خشک و کوتاه متداولترین نشانیهای بیماری به حساب می‌آیند..

دوره نهفتگی بیماری ۱-۳ هفته تا چند ماه . بیماری عمومی شبه انفلوانزا با شروع ناگهانی با تب مداوم یا نامنظم . در بروسلوز حاد تب . لرز و عرق زیاد توام با دردهای عضلانی . ضعف . بی- خوابی . سردرد . درد مفاصل . بی اشتهایی . یبوست تظاهر میابد . بیماری تاثیر زیادی بر سیستم عصبی داشته با بی حوصلگی عصبانیت وافسردگی بروز میکند . طول دوره بیماری ممکن است از چند هفته تا چند ماه تا سال و در ارتباط با روش درمانی متفاوت باشد .در اشکال مزمن عوارض جدی چون جراحات دریچه قلب . ابسه‌های استخوانی و کبدی یا دیگر اعضا . مننژیت . التهاب مفاصل (ارتریت) چرکی و ناتوانی‌جنسی‌‌
ندرتاً بروز آبسه‌در تخمدان‌ها، کلیه‌ها، و مغز بروز میکند(۲)

تشخیص
برداشت نمونه از خون قبل از تجویز آنتی‌بیوتیک یا آسپیراسیون محتویات مغز استخوان – کشت در محیط کاستاندا – رشد بعد از ۴ تا ۵ روز

فهرست مطالب
چکیده:   ۱
مقدمه:   ۳
فصل اول:   ۴
عوامل باکتریایی سقط   ۴
بروسلوز یا تب مالت یا سقطجنین واگیر:   ۵
بروسلاملیتنسیس:   ۵
انتقال:   ۶
علائم:   ۷
بیماریزایی:   ۸
تشخیص   ۹
سرولوژی:   ۹
تست رایت:   ۱۰
تست کومبس.رایت:   ۱۰
تست پوستی:   ۱۱
درمان:   ۱۱
تورم اپیدیدیم در گوسفند در اثر بروسلا اوویس   ۱۱
لپتوزپیرا :   ۱۲
لیستریا:   ۱۴
مکانیسم انتقال :   ۱۵
مننگوآنسفالیت لیستریایی   ۱۷
سقط جنین لیستریایی:   ۱۷
سپتی سمی لیستریایی:   ۱۸
لیستریوز در نشخوارکنندگان :   ۲۰
علائم بالینی :   ۲۰
لیستریوز سپتی سمیک با دوره ی کمون کوتاه   ۲۱
فرمهای لیستریا   ۲۲
لیستریوز بالغین:   ۲۲
بیماری شبه انفولانزا :   ۲۲
کمپیلو باکتریوزیس.   ۲۴
گونه های کمپیلو باکتر   ۲۴
کمپیلو باکتر ( ویبریو ) با تحت گونه های متفاوت   ۲۴
مکانیسم انتقال :   ۲۴
کمپیلوباکترفتوس: کمپیلو باکتریوز تناسلی گوسفند   ۲۷
برگشت باروری(۱)   ۲۸
عفونت های بالینی :   ۲۸
گونه های کمپیلوباکتر   ۲۸
سالمونلاها:   ۳۲
مکانیسم انتقال :   ۳۴
علائم روده ای:   ۳۴
کلامیدو فیلا آبرتوس:   ۳۶
سقط کلامیدیایی :   ۳۶
سقط آنزوتیک میش ها :   ۳۷
آنسفالومیلیت تک گیر گاوان ” کلامیدیا آبورتوس ” :   ۳۹
تشخیص بر پایه ی علایم بالینی استوار بوده و با پریتونیت فیبرینی-   ۳۹
انتشار بیماری :   ۴۰
باسیلوس لیچینیفر میس:   ۴۱
باسیلوس لیچینیفرمیس درگاو، گوسفند سقط انفرادی   ۴۱
باکتریهای تاژکدار (Flexispira Rappini) :   ۴۲
فصل دوم:   ۴۵
عوامل ویروسی سقط   ۴۵
ویروس بیماری بوردر:   ۴۶
انتشار عامل بیماریزا :   ۴۸
کاهش باروری   ۵۰
سقط جنین و کاهش میزان زنده ماندن نوزادان.   ۵۰
تاثیرات انسانی و پیشگیری :   ۵۴
تب Rift valley :   ۵۷
منابع   ۶۳