مقاله آشنایی با شهرستان طبس

دانلود مقاله آشنایی با شهرستان طبس

تاریخچه مطالعات درباره زغالخیزی طبس

بررسی مناطق زغالدار طبس برای اولین بار در سال ۱۳۴۷ توسط اکیپ های اعزامی از واحد کرمان آغاز شد و به دنبال آن در سال ۱۳۴۹ کارشناسان روسی شرکت ذوب آهن ایران به منظور تعیین کیفیت ، از لایه های زغالی ناحیه نایبند نمونه برداری کردند . سپس در سال ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ به منظور مطالعات جامعتر گروههائی از کارشناسان روسی و ایرانی به مناطق زغالدار اعزام گردیدند و در ارتباط با زغالخیزی، استراتیگرافی رسوبات تریاس – ژوراسیک و کیفیت لایه های زغالی مطالعاتی انجام دادند . با توجه به نتایج مطالعات مذکور در سال ۱۳۵۵ گروه بزرگی از زمین شناسان واحدهای مختلف شرکت ذوب آهن به سرپرستی آقایان . ف – جهانبخش و س – گلوبیف به منظور بازدید و بررسی های بیشتر ، عازم مناطق زغالدار حوضه طبس  شدند .

براساس این مطالعات حدود گسترش رسوبات زغالدار ایران ( تریاس – ژوراسیک ) در حوضه زغالدار طبس مشخص گردید و وجود زغالهای کک شو در نواحی شرق حوضه ( پروده و نایبند ) و زغالهای حرراتی در ناحیه غربی ( مزینو ) مورد توجه قرار گرفت .

در سال ۱۳۵۶ به منظور ادامه مطالعات یاد شده گروههای اکتشافی مرکب از کارشناسان روسی و ایرانی در منطقه مستقر شدند و به انجام عملیات پی جوئی زمین‌شناسی پرداختند ولی به دنبال واقعه اسفبار زلزله طبس در شهریور ماه سال ۱۳۵۷ این فعالیتها متوقف گردید .

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، فعالیتهای زمین شناسی از دیماه ۱۳۵۸ مجدداً از سرگرفته شد ، در این مرحله تهیه نقشه زمین شناسی به مقیاس ۵۰۰۰۰ : ۱ از نواحی پروده ، نایبند و مزینو در  دستور کار قرار گرفت و با تاسیس واحد اکتشافی طبس در اواسط سال ۱۳۵۹ ، انجام کلیه عملیات که قبلاً توسط دفتر اکتشاف شرکت ملی فولاد ایران اجرا می شد بر عهده این واحد گذاشته شد .

در سال ۱۳۶۹ ، با توجه به نتایج بدست آمده از عملیات اکتشاف مقدماتی مناطق پروده I  و II  و III  و مطالعات امکانپذیری احداث معدن ، در دستور کار قرار گرفت و بدین منظور قراردادی با شرکت ADAM  ( که ترکیبی از چند شرکت کانادائی و انگلیسی است ) منعقد گردید .

شرکت مذکور مطالعات امکانپذیری را در سال ۱۳۶۹ انجام داد و براساس آن استخراج کانسار زغالسنگ پروده را از نظر فنی و اقتصادی امکانپذیر اعلام نمود . به دنبال آن در سال ۱۳۷۰ قرارداد طراحی تفصیلی معادن فاز یک و طراحی مقدماتی معادن فاز دو، با شرکت یاد شده منعقد شد و از بهمن ماه همان سال کارشناسان این شرکت در طبس مستقر و پس از ۲ سال ، کار طراحی معادن را به پایان رساندند .

اطلاعات کلی در مورد ناحیه پروده :

موقعیت جغرافیائی :

ناحیه پروده با وسعتی حدود ۱۲۰۰۰ کیلومتر مربع در ۷۵ کیلومتری جنوب شهرستان طبس در محدوده عرض جغرافیایی  ^ً  ۵ و ^۰  ۳۳  تا ^ً  ۵۰ و ^۰  ۳۲ و طول جغرافیائی ^ً  ۱۵  و ^۰  ۵۷ تا ^ً  ۴۵ و ^۰  ۵۶ قرار گرفته است . شمال ناحیه رادشت کاملاً هموار و باتلاقهای نمک قرار گرفته و به سمت جنوب رسوبات تریاس و ژوراسیک ، ارتفاعات نه چندان مرتفع را به وجود آورده است ، شرق ناحیه به ارتفاعات شتری و غرب آن به ارتفاعات کمر مهدی محدود می شود .

ناحیه زغالدار پروده از نظر مورفولوژی از شمال به جنوب تغییراتی را به شرح زیر نشان می دهد : در حد فاصل گسل رستم تار خنمون لایه های زغالی عموماً پستی و بلندی های زیاد و دره های نسبتاً عمیق به چشم می خورد ، پس از آن تا مرز رسوبات تریاس – ژوراسیک ( باند گراولیتی ) پستی و بلندی ها کاهش یافته و بخش اعظم این محدوده از زمین های هموار ، همراه با تپه ماهورهای با ارتفاع کم تشکیل شده است از محل باند گراولیتی تا تپه های گنبدی آهک طبس ، مجدداً رلیف منطقه ناهموار و ارتفاعات و دره های عمیق فرم منطقه را دگرگون می کند ، پس از تپه های آهکی طبس تا انتهای منطقه ( گسل قوری چای ) دشتی کاملاً هموار وعموماً پوشیده از آلودیوم به چشم می خورد .

ارتفاع متوسط ناحیه زغالدار پروده از سطح دریا ۸۵۰+ متر می باشد که مرتفع ترین نقطه آن در غرب ۱۰۴۷ + ( حوالی حفاری ۸۷ دریال جنوبی آنتی کلین پروده I ) و پست ترین أن در شرق ۷۳۰ + متر ( حوالی حفاری ۱۰ ) قرارگرفته است .

شرایط آب و هوائی :

ناحیه پروده جزو مناطق کویری با آب و هوای خشک و قاره ای محسوب می شود که نوسانات درجه حرارت شبانه روزی و ماهیانه آن زیاد می باشد . حداکثر درجه حرارت  شهر طبس در تابستان ۴۹ + درجه سانتیگراد و در فصل زمستان تا ۵ – درجه سانتیگراد می رسد  .

اغلب ماههای سال خشک یا کم باران بوده ومعمولاً در فصل زمستان و اوایل فصل بهار باران نسبتاً کمی می بارد .

در منطقه مورد مطالعه رودخانه های دارای جریان دائمی وجود نداشته ولی رودخانه‌های متعدد فصلی که معمولاً جریان آب در آنها به هنگام بارندگی به صورت سیلاب (خصوصاً در مسیر جاده طبس به پروده ) دیده می شود . جهت اکثر رودخانه ها از غرب به شرق و به سمت باتلاق واقع در شمال ناحیه زغالی می باشد .

ناحیه زغالدار پروده عاری از پوشش گیاهی بوده و تنها بوته های خار بصورت پراکنده به چشم می خورد .

راههای ارتباطی به معدن پروده :

شهر طبس از دو طریق به معدن پروده ارتباط پیدا می کند :

الف ) از طریق جاده جدید یزد : طول این مسیر از شهر طبس تا معدن پروده ۷۵ کیلومتر است . این مسیر از کیلومتر ۲۴ محور طبس –یزد انشعاب گرفته و پس از طی ۵۱ کیلومتر به معدن پروده منتهی می شود .

ب ) از طریق روستای خسروآباد ، کریت و فهالنج : طول این مسیر از شهر طبس تا معدن پروده ۸۲ کیلومتر است و در کیلومتر ۵۱ با جاده قبلی تلاقی می کند .

جمعیت روستاهای مسیر طبس به معدن به شرح زیر می باشد :

خسروآباد ( ۱۲۰۵ نفر ) . کریت ( ۱۴۵۰ نفر ) و فهالنج ( ۱۳۳۵ نفر )

فرودگاه طبس در حال حاضر در حال بهره برداری بوده و در هر هفته دو پرواز  از تهران ( بصورت رفت و برگشت ) و سه پرواز از مشهد ( به صورت رفت و برگشت ) در حال انجام است .

عملیات اکتشاقی :

در ناحیه زغالدار پروده تا کنون عملیات اکتشافی وسیعی انجام شده که گزارشات مربوط به آنها به شرح زیر ارائه شده است .

۱-    گزارش میاندوره ای ناحیه پروده در سال ۱۳۶۲ در حد پی جوئی و پی جوئی تفصیلی

۲-    گزارش عملیات اکتشاف پروده I  (سال ۱۳۶۵ ) تفصیلی تا افق ۶۰۰ + و مقدماتی افقهای پائین تر .

۳-    گزارش عملیات اکتشاف مقدماتی پروده دو  ( سال ۱۳۶۷ ) .

۴-    گزارش عملیات اکتشاف مقدماتی پروده سه  ( سال ۱۳۶۹ ) .

پس از ارائه گزارش عملیات اکتشاف مقدماتی پروده سه در سال ۱۳۶۹ ، مطالعات امکان پذیری مناطق اکتشاف شده ، توسط شرکت ADAM آغاز شد . به موازات این مطالعات ، عملیات اکتشافی جدیدی در مناطق پروده یک ، پروده دو و پروده سه از سرگرفته شد و عملیات اکتشاف پروده شرقی که در حال انجام بود متوقف گردید . همچنین تهیه گزارش اکتشاف منطقه پروده چهار که عملیات اکتشاف مقدماتی آن با حفر ۱۱۴ حلقه چاه به پایان رسیده بود ، به عهده مشاور ADAM گذاشته شد و تهیه گزارش بخش اکتشاف شده پروده شرقی از اولویت حذف گردید .

قبل از اتمام عملیات اکتشاف تفصیلی در مناطق پروده یک ، پروده دو و پروده سه و ارائه گزارشهای اکتشافی مربوط به آنها ، مطالعات امکانپذیری طراحی مقدماتی معادن مرکزی ، ۱ ، ۲ ، ۳ ، ۴ انجام و به دنبال آن طراحی تفصیلی معادن فاز یک ( معدن مرکزی ، یک و دو ) نیز به پایان رسید .

در حال حاضر اگر چه طراحی تفصیلی معدن فاز یک انجام شده ولی با توجه به حجم عملیات اکتشافی جدیدی که در مناطق پروده صورت گرفته و همچنین اجرای عملیات گسترده اکتشافی در مناطق پروده چهار و شرقی ، تهیه گزارش اکتشافی آنها اجتناب ناپذیر می باشد . به همین دلیل تهیه گزارشهای یاد شده به شرح زیر در دستور کار دفتر فنی اکتشاف قرار داده شده است .

۱-    تهیه و تکمیل مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف تفصیلی پروده یک

۲-    تهیه و تکمیل مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف تفصیلی پروده دو

۳-    تهیه مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف تفصیلی شیت ۲ .

۴-    تهیه مدارک ، نقشه ها وگزارش اکتشاف تفصیلی شیت ۴ .

۵-    تهیه مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف مقدماتی شیت ۶ .

۶-     تهیه مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف مقدماتی شیت ۸ .

۷-    تهیه مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف شیت ۵ .

۸-    تهیه مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف شیت ۷ .

۹-    تهیه مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف شیت ۹ .

۱۰-  تهیه نقشه زمین شناسی غرب پروده یک

۱۱-  تهیه مدارک ، نقشه ها و گزارش اکتشاف غرب پروده یک

به طور کلی عملیات اکتشافی شامل مراحل زیر می باشد :

فهرست مطالب

فصل اول : آشنائی با شهرستان طبس… ۱

تاریخچه مطالعات درباره زغالخیزی طبس… ۳

اطلاعات کلی در مورد ناحیه پروده : ۴

موقعیت جغرافیائی : ۴

شرایط آب و هوائی : ۵

راههای ارتباطی به معدن پروده : ۶

عملیات اکتشاقی : ۶

عملیات نقشه برداری : ۸

۲ – عملیات حفاری.. ۸

کیفیت کارحفاری : ۸

۳- مطالعات ژئوفیزیکی : ۹

۴- عملیات زمین شناسی . ۱۰

تهیه گزارشات اکتشافی : ۱۲

الف : پروده. ۱۲

ب : مزینو و نایبند. ۱۳

حجم عملیات مربوط به حفر ترانشه بر روی لایه های زغالی.. ۱۳

حجم عملیات مربوط به حفر ترانشه جهت تعقیب گسل و لایه. ۱۴

حجم عملیات مربوط به حفر اکلون بر روی لایه های زغالی.. ۱۵

حجم عملیات مربوط به حفر چاه دستی بر روی لایه های زغالی : ۱۵

استراتیگرافی رسوبات زغالدار پروده : ۱۵

رسوبات زغالدار ایران.. ۱۶

۱-۱- منطقه ساختمانی – رخساره ای البرز. ۱۶

۲-۱- منطقه ساختمانی – رخساره ای ایران مرکزی . ۱۶

۲-حوضه زغالدار طبس… ۱۷

۳- استراتیگرافی ناحیه پروده. ۱۷

سازند نایبند. ۱۸

سازند آب حاجی : ۱۸

سازند پروده : ۱۹

سازند بغمشاه : ۲۰

تکتونیک و ساختمان زمین شناسی ناحیه پروده : ۲۱

الف – گسل نایبند : ۲۱

ب – گسل های کلمرد و نائینی : ۲۱

نواحی زغالدار طبس : ۲۲

ساختمان زمین شناسی حوضه زغالدار طبس… ۲۳

زغالخیزی : ۲۴

لایه های زغالی بخش قدیر از سازند نایبند : ۲۵

لایه های زغالی سازند آب حاجی : ۲۶

گسترش زغالهای زون اصلی : ۲۶

مشخصات لایه های زغالی : ۲۷

کیفیت لایه های زغالی پروده : ۲۹

کیفیت و تکنولوژی لایه های زغالی پروده دو : ۳۰

خواص تکنولوژی زغالها : ۳۱

کیفیت و تکنولوژی لایه های زغالی در پروده سه : ۳۵

ذخایر منطقه پروده : ۳۹

رابطه خروج کرن با قطر حفاری : ۴۸

انتخاب حداقل قطر کرن : ۴۸

نمونه برداری از ترانشه ها و اوکلونها : ۴۹

نمونه برداری شیاری : ۵۰

همزمان دو شیار : ۵۰

نمونه برداری از کرن حفاری : ۵۲

کنترل نمونه برداری از کرن : ۵۲

کیفیت شیمیائی زغال : ۵۳

رطوبت آنالیتیک : ۵۳

خاکستر : ۵۳

مواد فرار : ۵۵

قابلیت پخت زغالها : ۵۶

ناخالصیهای مضر در زغال و ترکیبهای عنصری.. ۵۷

گوگرد کلی و ترکیبات گوگردی در لایه های زغالی : ۵۷

فسفر : ۵۷

آزمایشگاه مرکزی طرح تجهیز معادن زغالسنگ طبس : ۵۸

تهیه نمونه و تغلیظ : ۵۹

خردایش اولیه : ۶۰

خردایش ثانویه : ۶۰

بخش آنالیز : ۶۰

اندازه گیری درصد رطوبت (W ^a )  : ۶۱

اندازه گیری درصد خاکسر زغالسنگ (A^C , A^a ) 61

اندازه گیری درصد مواد فرار  ……………… ۶۲

اندازه گیری وزن مخصوص ظاهری زغالسنگ : ۶۳

تعیین دانسیته ( وزن مخصوص ). ۶۳

تعیین ارزش حرارتی زغالسنگ : ۶۴

طرز عمل : ۶۴

تعیین میزان کربن . هیدروژن و نیتروژن ( C H N )  : ۶۷

تعیین درصد فسفر ( روش فتوکلرویمتری ) : ۶۷

اندازه گیری ضریب تورم ( ضریب آماس ) : ۶۹

دگازاسیون : ۷۰

ضریب پلاستومتری : ۷۰

آزمایش گوگرد سولفاتی و پیریتی و ارگانیک : ۷۱

منابع : ۷۵