بازي هاي بومي و محلي خراسان شمالی

دانلود تحقیق و مقاله رایگان با عنوان بازي هاي بومي و محلي خراسان شمالی
بازي هاي بومي و محلي خراسان شمالی
خراسان شمالی با توجه به موقعيت جغرافيايي خاصي كه داشته است از بازيهاي متنوع و ويژگي هاي خاص روستاي كوهستاني برخوردار بوده كه مختصراً جهت اطلاع هموطنان عزيز گزيده اي از رايج ترين بازيهاي روستاي رويي گرد آورده شده است .

بازيهاي محلي
الك و دولك 2-بازي با اعداد 1 . 2 ، 3 ، 4 هوپ و …
بشين و پاشو بازي با حروف يك قل و دوقل جهت يابي
چاله شيطان(چله شيطان) هرنگ هرنگ خرگوش و شكارچي تخته بازي خرپشتك
دستمال بازي دستمال دزدي ترز بازي شهر بازي طناب كشي
گنج ، كنج لي لي مخفي كردن اشياء هفت سنگ وسط بازي بهار بهار بخاري بخاري بيست بيست لپربازي

من من بجل بازي دزد دزد رمه قرني

خرپشتك يري خرپشتك عرقچيني خرپشتك پل سنگ چل چلباز

كبدي كبدي كماج و كماج (چر چو) پادشاه بازي چشم قييم / قايم موشك هلمان دودستي

عرقچين سواره ، پياده سوك سوك عمو زنجير باف گل يا پوچ (كچه بازي)

نشانه گيري گري گري( استا گري ، كوزه گري ) چور ، چور

چوشله بازي

نام بازي : الك دو لك

نام محلي الك و دولك

اهداف : دقت نگاه ، تمركز حواس ، ايجاد حس تعاون ، ورزيدگي اندام ها

تعداد بازيكنان : حداكثر 12 نفر

سن بازيكنان : 10 سال به بالا

ابزار لازم : دو عدد چوب گرد به قطر 3 سانتي متر و طول هاي 15 و 70 سانتي متر

محوطه بازي : هواي آزاد ، فضايي سبز

شرح بازي : يازيكنان به دو گروه تقسيم و به قيد قرعه ، يكي از گروهها بازي را شروع مي كند ، يعني اولين بازيگر چوب كوچك را روي دو سنگ يا دو عدد آجر قرار داده و با سر چوب بزرگ كه در زير آن قرار مي دهند آن را به اندازه اي به هوا پرتاپ كرده تا بتواند با تسلط با چوب بزرگ ضربه اي به آن بزند و با قدرت تمام به طرف نفرات گروه حريف در محوطه هستند پرتاب كند . اگر حريفان چوب را در هوا بگيرند .و پرتاب كننده باخت داده است و گرنه بايستي يكي از حريفان ، ان را از روي زمين بردارد و و به طرف چوب بزرگ كه روي همان سنگ ها (آجرها ) قرار دارد بيندازد . اگر چوب كوچك به چوب بزرگ برخورد كند . اولين بازيگر باخت داده و اگر به چوب بزرگ برخورد نكند اولين بازيگر بايد با چوب بزرگ به چوب كوچك طوري ضربه بزند كه چوب كوچك از جا كنده و در هوا آنرا با چوب بزرگ از محل سنگ و يا آجر دور سازد . اين عمل را تا سه مرتبه مي تواند انجام دهد . پس از اين ، چوب برزگ به عنوان واحد اندازه گيري (جهت تعيين امتياز ) استفاده مي شود . اگر چوب كوچك به اندازه اي مي گيرد كه حداكثر بايد به بيست برسد تا بازيگر اولي سوخته است و اگر دور شده باشد آن فاصله را با چوب بزرگ اندازه مي گيرد كه حداكثر بايد به بيست برسد تا بازيگر برنده باشد . اگر بيست نرسد همان بازيگر دوباره بازي را شروع مي كند . چنانچه بازيگر در مراحل بعدي سوخت با جمع امتيازهايش مي تواند خود را به بيست برساند تا برنده شود و نفر بعدي بازي را به همين روش ادامه مي دهد . بازيكن هر گروه به نوبت بازي را انجام مي دهند ، اگر بازنده شدند . جاي خود را با گروه بعدي عوض مي كنتند و اگر برنده شوند ، گروه برنده با چوب بزرگ كه چوب كوچك در هوا روي آن قرار مي گيرد ضربه مي زنند البته افراد هم سعي مي كنند با تمركز حواس و دقت زياد ، بيشتر به چوب ضربه بزنند تا موقعي كه چوب به زمين نيفتاده ، ضربه ها را مي شمارند و در پايان تعداد كل ضربه هاي وارد شده به چوب توسط هر بازيكن ، با هم جمع مي شود . سپس به تعداد ضربه ها با چوب بزرگ به چوب كوچك ، ضربه مي زنند تا از محل بازي دور شود . در محل برخورد با زمين ، ضربه بعدي را مي زنند تا شمارش تمام شود . گروه بازنده بايد بعنوان جريمه ، از محل ضربه اوب تا به آخرين نقطه را با صداي « زووو… » طي كند ، هر جا صداي بازنده اي قطع شد (نفش تمام شد ) بازنده ي بعدي ادامه مي دهد . اگر گروه بازنده بتواند تمام مسير را طي كنند بازي دوباره ادامه پيدا مي كند و اگر نتواند بايد به عنوان جريمه ، بازيكنان برنده را طي مسير مشخص شده اي كول كنند .

در اين حالت ممكن است حركاتي انجام شود كه خطا است :

با چوب بزرگ ضربه را مي زند تا چوب از جا كنده شود ، چوب بزرگ بدون اينكه به چوب كوچك اصابت كند ، به زمين بخورد « خرت » براي جريمه يكي از بازيكنان حريف چوب كوچك را روي پا قرار داده پرتاب مي كند تا محل بازي نزديك شود در مقابل بازيگر اولي ، چوب را با فاصله يك متري طوري تكان مي دهد تا از نزديك شدن چوب كوچك به محل بازي جلوگيري كند .

با چوب بزرگ طوري به ضربه كه چوب كوچك روي زمين كشيده شود «فرت » براي جريمه چنين حركتي ، يكي از بازيكنان حريف چوب را زير گردن خود مي گيرد و سعي مي كند آن را به محل بازي پرتاب كند .

نام بازي : چاله شيطان

نام محلي : چله شيطان

اهداف بازي : بهبود استقامت بدن ، تقويت عضلات پا ، هماهنگي اعصاب و عضله

تعداد بازيكنان : 22 الي 8 نفر

سن بازيگنان : 7 سال به بالا

ابزار لازم : يك عدد توپ نرم و كوچك مانند تنيس

شرح بازي : بعد از مشخص كردن محدوده ي بازي ، گودال كوچكي به صورت چاله كه تقريباً هم اندازه اي قطر توپ كوچك است مي كنند كه نامش خانه يا (چله شيطان ) است . در اطراف چاله ي شيطان به تعداد بازيكنان چاله هائي با همان كيفيت ايجاد مي شود كه هر كدام به يكي از بازيكنان اختصاص دارد هركس در كنار چاله ي متعلق به خويش مي ايستد .

يك نفر به قيد قرعه ، از فاصله ي بيش از 5/1 متري به طور نشسته ، توپ را روي زمين گذاشته و به سوي چاله ها مي غلتاند كه ممكن است يكي از حالت هاي زير پيش بيايد .

الف : به هيچ كدام از چاله ها نيفتد كه دوباره حق غلتاندن توپ را دارد .

ب : به چاله ي متعلق به خودش بيفتد كه دوباره حق غتاندن توپ را دارد .

پ : به چاله ي يكي از بازيكنان بيفتد . در آن صورت بايستي صاحب چاله را بروي كولش بگيرد و اينبار با دقت و تمركز حواس بيشتري توپ را بغلتاند .

در اين حالت ممكن است حالتهاي زير اتفاق بيفتد :

اگر توپ به چاله ي متعلق به خودش بيفتد كه جاي فرد سواره با فردي كه نشسته عوض مي شود .

اگر توپ دوباره به چاله ي فردي كه روي كول او قرار دارد بيفتد بايد با دست يك چشم او را بندد و با يك چشم توپ را بغلتاند ، و اگر براي بار بعدي توپ را در چاله فرد كه سواره است بيفتد بايد چشم ديگر او را ببندد .

ت : اگر توپ را به چاله ي يا خانه ي شيطان قرار بگيرد ، فردي كه توپ را مي غتاند بايد به عنوان شيطان فوراً به طرف توپ دويده و آن را بر دارد و با سرعت به طرف بازيكنان پرتاب كند تا به يكي از بازيكن برخورد كند . و از نقطه برخورد توپ تا كنار چاله ي شيطان از او سواري (كول) بگيرد و بازيكن كه مورد اصابت توپ قرار گرفته بعد از سواري بديهي است وقتي كه توپ روي زمين بازي به طرف چاله ها مي غلتند ، بازيكنان نظاره گر كنارچاله ها ، متظر نتيجه هستند تا چنانچه اگر توپ در چاله شيطان افتاد ، فرار را بر قرار ترجيح دهند و از ضربه ي توپ شيطان و سوار دادن و شطان شدن ، و غيره در امان باشد .

نام بازي : چيستان

نام محلي : هرنگ هرنگ

اهداف بازي : آشنايي با حيوانان ، پرندگان و ساير جانداران ، دقت و هوشياري ، درك مفاهيم

تعداد بازيكنان : حداقل 6 نفر

سن بازيكنان : 6 سال به بالا

ابزار لازم : يك كمربند

محوطه بازي : جايي متل حيات مدرسه ، پشت بام مشرف به كوچه

شرح بازي : بچه هاي علاقمند ، دور هم جمع شده و با مشاوره يكي را به عنوان استاد انتخاب مي كنند ، استاد ! بازيكن را به ترتيب قرعه صف مي كند . و يك سر كمربند را به نفر اول مي دهد و سر ديگر كمربند در دست خود استاد قرار مي گيرد . اولين بازيكن به استا دمي گويد هرنگ هرنگ ، استاد جواب مي دهد : اسب شرنگ ، بازيكن مي گويد : هوايي ، يا زميني ، استاد با توجه به انتخاب كلمه ي مورد نظر يا مي گويد هوايي يا زميني ، كه در اين صورت با توجه به جواب استاد ، بازيكن بايد سؤالاش را بر اساس محل مورد نظر بيان كند.

استا دبه طرز ماهري شي مورد نظر را مطرح مي سازد و اگر بازيكن نتواند جواب مورد نظر را بگويد كمربند را به نفر بعدي مي دهد و خود به آخر صف مي رود ، و اگر جواب را بگويد . بنا به دستور استاد و با گفتن كلمه (جو ، جو ، … ) بايد بازيكنان را با شلاق از دور استاد پراكنده سازد و به طرف بازيكنان حمله ور مي شود و بازيكنان نيز فرار مي كنند تا شلاق به آنها برخورد نكند . استاد در موقع حساس بازي با گفتن كلمه (گندم گندم ) با يدفرد يابنده با سرعت و جا بكي فوراً خود را به استاد برساند و دست خود را به استاد بزند ، و در اين موقع بازيكنان بايد سعي كنند با شنيدن (كلمه گندم ) جلو يابنده از رسيدن به استاد را بگيرند و حمله كردن به طرف او با گرفتن او ، بايستي ابتدا چشم او را بسته و سپس به جان او افتاده و او را كتك كاري مي كنند و يك نفر كمربند را از دست او گرفته به نزد استاد مي آورد و هر كس سعي مكند كفش و كلاه و…او را برداشته و به نزد استاد اورد سپس با چشمه بسته او را نزد استاد مي اورند. استا داز او مي پرسد . كمربند را چه كسي دزديد ، چه كسي چشمهايت رابست؟ چه كسي كلاهت را آورد ، چه كسي به تو لگد زد ؟ و غيره … يابنده بايد به 2 الي 3 سئوال جواب درست بدهد ، تا چشمهايش را باز كنند والا بعد از خوردن چند شلاق از ناحيه كمربه پايين ، چشم هاي او را با ز خواهند كرد ، سپس تشكيل صف داده شروع به ادامه ي بازي مي كنند .

نام بازي : خط و خونه

نام محلي : تخته بازي

اهداف بازي : افزايش قدرت و استقامت پاها ، هماهنگي چشم ها ، و دوستيها ، آموزش رعايت نوبت

تعداد بازيكن : حداقل 2 نفر

سن بازيكنان : محدوديتي ندارد ( از زماني كه كودك بتواند يك لنگي راه برود ) اين بازي بيشتر در بين دختران رايج است .

ابزار لازم : يك قطعه سفال يا كاشي 80*8 سانتي متر ، گچ ، يك تخته

محوطه بازي : يك زمين صاف و مسطح حدقل ، به ابعاد 5*4

شرح بازي : براي سهولت در امر آموزش بازي ابتدا مقررات و شرايط آن را براي مربيان و كودكان بازگو مي كنيم ( اشتباه در هر يك موجب سوختن است )

تخته و پاي بازيكن هرگز نبايد روي خطوط قرار گيرد .

در هر خانه حداكثر تا 3 بار يا (لنگ لنگ ) لي لي كردن مجاز است .

بازيكن در هدف گيري و انداختن تخته با خانه اي كه مورد نظر است اشتباه نكند .

قطعه كاشي ، يا تخته براي رسيدن به خانه ها از روي خط سر مي خورد و مي تواند آن را روي خانه اي نيز بردارد .

بازيكن مي تواند خانه ها را پي در پي طي كند كه اشتباه نكرده باشد .

در اينجا به بررسي و چگونگي اجرا و شرايط بازيها ئي كه به خط و خونه با تخته بازي معروف هستند مي رسيم ولي به علت گستردگي و كثرت اين بازيها كه در اين مغوله نمي گنجد فقط يك نمونه (ساده ترين ) آنها را كه براي كودكان عملي است مي آوريم .

تخته بازي ساده

روي زمين صاف و مسطح مطابق شكل رسم مي كنيم

به قيد قرعه ، ترتيب بازي نفرات ، مشخص و نفر اول براي شروع بازي ، روبروي خانه ي شماره 1 مي ايستد و قطعه سفال را به طرف داخل خانه ي شماره 1 پرت مي كند ولي (لنك لنگ كنان ) آن را با ضربات پا از خانه هاي 2 3 4 5 مي گذارند و در خانه ي 5 كمي استراحت كرده و بازي را ادامه مي دهد و از خانه 8 به بيرون مي زند اگر موفق بود اين بار در خانه ي 2 مي اندازد دو بازي را براي 8 خانه تكرار مي كند .

سپس پشت به خانه ها ايستاده خونه بيرون و تخته را از بالاي سر ش به پشت رها مي سازد هر كجا كه افتد ، خانه اوست با علامت * و نوشتن نامش آن را تصاحب مي كند كه در دورهاي بعدي بازي مي تواند در آن استراحت كند و در مقابل ساير بازيكنان با مشكل مواجه خواهند شد و بايستي آن خانه را پرش كند ، و پاي در آن ننهند . مگر اينكه صاحب خانه خانه ي خود را در ااختيار بگذارد

در خاتمه ، هر كس كه خانه ي بسيار دارد . برنده است .

نام بازي : عمو عمو زنجير باف

نام محلي : عمو زنجير باف

اهداف بازي : آموزش اصوات ، تقليد ، شناخت صداهاي مختلف حيوانات

تعداد بازيكن حداقل 10 نفر

محوطه بازي : حياط مدرسه ، پشت بام

شرح بازي : ابتدا دو نفر كه تقريباً از لحاظ نيروي جسماني و قد و وزن يكسان و قدري بزرگتر از بقيه باشند انتخاب مي شوند ، يكي را به عنوان سر گروه و ديگري را عمو زنجير باف است . اين دو بازيكن به دو سه رشته و زنجيره كه ساير بازيكنان ، با قلاب كردن دست هاي يكديگر درست كرده اند ، پيوسته و دايره وار كمان را تشكيل مي دهند ، ابتدا سر گروه ، عمو زنجير باف را مورد خطاب قرار داده و سؤال و جوابهاي را به صورت شعر رد و بدل مي كنند .و البته بقيه ي بچه ها سه گروه همراهي مي كنند .

سر گروه بچه ها ( همراه با بچه ها )

عمو عمو زنجير باف … ؟ ب له ….. ؟

زنجير منو بافتي … ؟ بله …… ؟

پشت كوه انداختي … ؟ بله ….. ؟

با با اومده …… ؟ چي چي اورده ؟

نخود و كشمش ؟ بخور بيار ….

با صداي چي ؟؟؟؟ با صداي گربه !!!

تا عمو زنجير باف نام حيواني را بر زبان آورد ، سه گروه همراه با ساير بازيگنان صداي حيوان مورد نظر را در اورده و براه مي افتاد و از زير دستهاي قلاب شده ي عمو زنجير باف و نفر دوم مي گذرند ، به جز همان نفر كه به صورت كت بسته ، پشت به بچه ها قرار مي گيرد . سر گروه دوباره شعر را شروع مي كند و عمو زنجير باف با نام حيواني آن را تمام مي كند و آنها از زير دست به هم داده نفري كه كت بسته ، پشت به بچه ها ايستاده و نفر سوم عبور مي كنند ، در نتيجه نفر سوم نيز دستهايش پيچ خورده و پشت به بچه ها قرار مي گيرد و خلاصه اين بازي را تا جايي انجام مي دهند كه همه بچه ها غير از سر گروه و عمو زنجير باف كت بسته و پشت و رو شوند و به عبارتي زنجير بافته شود .

در اين جا سر گروه و عمو زنجير باف مكالمه مي كنند .

سرگروه :

عمو عمو زنجير باف ……… ؟ بله ………. ؟

زنجير من بافتي …… ؟ بله ……… ؟

مكحكم يا كه شله ؟ بافته شد

بكش *** ؟؟

حال سر گروه از يك طرف و عمو زنجير باف از طرف ديگر ، با كشيدن بچه سعي مي كنند كه زنجير را پاره كنند اما بچه ها با محكم گرفتن يكديگر مقاومت مي كنند … تا اينكه بالاخره زنجير از يك جايي پاره مي شود دوباره بازيكنان از يكديگر جدا شده جريمه مي شوند و بايستي هر كاري از سوي ساير بازيكنان به آنها محول مي شود انجام دهند .

نام بازي قايم موشك

نام محلي : چشم قييم

اهداف بازي : پرورش اعتماد در كودكان به هنگام تنهايي ، زايل كردن ترس در تاريكي ، تقويت جسماني

تعداد بازيكنان : 5 الي 10 نفر

سن بازيكنان : 6 ساله به بالا

ابزار : ندارد

محوطه بازي : مكاني مانند كوچه باغ . حتي اتاق هاي ساختمان

شروع بازي : بچه هاي دواطلب بازي ، ترجيحاً در تاريكي عصر ، در محوطه كه داراي كمينگاه و درخت و كنج و غيره …. جهت قايم شدن ، باشد دور هم جمع شده و به قيد قرعه ، مانند سنگ انداختن ، يا شير و خط يكي را به عنوان شروع كننده بازي انتخاب مي كنند .

شروع كننده در محلي كه توسط همه ي بازيكنان مشخص مي شو.ند ، روي ديوار يا روي تنه درخت پشت به بچه ها ايستاده و چشمانش را مي بندد و با كف دست چشمان خود را مي گيرد تا جايي را نبيند و بنابر قرار داد مثلاًُ از 1 تا 20 مي شمارد تا ساير بازيكنان در اين فرصت خود را مخفي كنند .

سپس مي گويد : قايم شدين ؟ بيام يا نه ؟ چنانچه جوابي نشنيد به اين مفهوم است كه همه قايم شده اند و شروع به جستجو مي كند و هر كدام را كه پيدا كند بايد دست به همان بازيكن بزند تا او را بسوزاند و اگر نتواند كسي را بسوزاند آن شخص جايش را با شروع كننده بازي عوض مي كند و باز بازي از اول شروع مي شود . لازم به ذكر است موقعي كه بازيكن به جستجوي سايرين مشغول است ، بازيكن ديگر سريعاً خود را به محلي كه روي ديوار علامت زده اند مي رسانند و با كف دست خود محل مورد نظر را لمس مي كنند و با گفتن كلمه « جور » برنده شدن خود را اعلام مي كند .

قديمي ترين نام اين بازي شرماسك است كه قدمت هفتصد ساله دارد . در بعضي مناطق اين بازي توسط بزرگسالان نيز اجرا مي شود .

نام بازي : كماج كماج

نام محلي : كماج كماج (چر چو)

اهداف بازي : حفظ تعادل ، تقويت عضلات پا ، تقويت سرعت و چابكي و ايجاد هماهنگي بين دست و چشم و پا ايجاد روحيه ي فداكاري

تعداد بازيكنان : محدوديت ندارد

سن بازيكنان : 8 سال به بالا

ابزار : ندارد

محوطه بازي : مكاني به ابعاد : 30*20 متر ، حياط مدرسه

شروع بازي : ابتدا دو بازيكن قوي به عنوان سر گروه تعيين مي شوند و ساير بازيكنان را به طور مساوي تقسيم مي كنند سپس به قيد قرعه (مانند شير و يا خط ، سنگ تر و خشك ) گروهي داخل زمين بازي قرار مي گيرند و دو گروه ديگر به عنوان مهاجم دور ميدان پراكنده مي شوند .

بازي بدين ترتيب شروع مي شود كه در مركز ميدان برآمدگي كوچك با خاك يا سنگ گردي به نام (كماج ) درست مي كنند . گروه داخل ميدان دور كماچ قرار مي گيرد تا از حمله ي گروه مهاجم به طرف كماچ مواظبت كند وظيفه ي گروه مهاجم اين است كه اطراف « كماچ» پراكنده شوند . و هر بازيكن سعي مي كند با سرعت و چابكي و زيركي خود را به كماچ نزديك و با زدن جاي پاي خود به « كماچ » گروه مهاجم را برنده كند .

و يا اينكه گروه مهاجم موفق شود از بين يك بازيكن و « كماچ » عبور كند آن فرد را سوزانده است و آن فرد بايد از بازي اخراج شود . وظيفه ي گروه مدافع از « كماچ » اين است كه علاوه بر حفط كماچ از حمله ي مهاجمين ، بايد مراقب بازيكنان مهاجم باشند تا از بين آنها عبور نكنند و اگر اين اتفاق بيفتد بازيكن مدافع بايد سعي كند با سرعت و چابكي خود جلو فرد حمله كننده را سد كند و يا با دست زدن خود به بدن مهاجم او را از بازي اخراج كند .

گروه مهاجم بايد در اطراف كماچ پراكننده شوند و سعي كنند با چابكي و مهارت خود به طرف كماچ حمله كنند و بدون اينكه دست بازيكن مدافع به آنها برخورد كند گروه را برنده كنند .

مراقبت از خود جهت حفظ از برخورد دست بازيكن مدافع كماچ ، عبور از بين بازيكن مدافع نيست به كماچ و اخراج بازيكن مدافع

بازي بين دو گروه ادامه مي يابد و تا هر گروه به عدد 7 رسيد برنده مي شود و گروه بازنده بايد به عنوان جريمه گروه برنده را طي مسير مشخص شده كول كنند .

نام بازي : گل گل

نام محلي : گل يا پوچ (كچه بازي)

اهداف : تحريك حس كنجكاوي و پرورش دقت و هوشياري

تعداد بازيكنان : محدوديت ندارد .

ابزار لام : يك دكمه كوچك

محوطه بازي : محدوديت ندارن .

شرح بازي : افراد به دو گروه مساوي تقسيم مي شوند . دو سر گروه شرايط بازي را از قبيل حد نصاب امتياز و تعداد امتيازات ، يك سره گرفتن گل را ، مطرح مي كنند . ( به طور مثال يكسره گل گرفتن 2 امتياز ،حد نصاب هم 21 مي باشد . ) براي شروع يكي از سرگروهها دگمه يا ساچمه اي كوچك كه در بازي ( گل ) ناميده مي شود ، برداشته و به سر گروه ديگر پيشنهاد مي كند كه گل را در مقابل چند امتياز مي خواهي ( گل را مي فروشد ) . بنا بر انتخاب او يكي از گروهها ، در شروع بازي چند امتياز دارد و گروه ديگر گل را دارد و مي تواند با آن امتياز بگيرد . سرگروه صاحب گل ، گل را به يكي از دست ها مي سپارد ، بعد همه مشت گره كردهي خود را در مقابل ديد گروه مقابل قرار مي دهند . نفرات گروه دوم با كنجكاوي و دقت و هوشياري از حركت دست سرگروه و نفرات نگاهها و حالت چهره ها حدس مي زنند و به سرگروه مي گويند سرگروه بنا بر حدس خود و ياران ، دست هاي مشكوك را كنار گذاشته و بقيه را يكي يكي با گفتن واژه( پوچ يا خالي )كنار مي گذارد و به اين ترتيب به گل نزديك تر مي شوند ، چنانچه آن را پيدا كنند با كسب يك امتياز صاحب گل شده و در دور بعدي ، آنها گل را مخفي خواهند كرد و چنانچه نتوانند ، باز گروه مقابل با احتساب يك امتياز گل را ميان دست ها پخش خواهند كرد .

در ابتداي بازي اگر حدس قوي باشد كه به يقين مبدل مي شود ، سرگروه مي تواند با يكسره گرفتن گل 2 امتياز بگيرد ولي اگر نتواند بنا به قراردادي كه دارند 1 يا 2 امتياز از دست مي دهند .

در خاتمه برنده بازي ، گروهي است كه تعداد امتيازاتش زودتر به 21 برسد . نكته : گل بازي آخر ( امتياز 21 ) را شاه گل مي نامند كه هر گروهي كه مي خواهد شاه گل را بگيرد بايد سه مرتبه به دستي احتمال مي دهد گل دارد جمله ي ( شاه گل بازي 21 را بده ) تكرار نمايد كه اگر بتواند درست حدس بزند « يعني شاه گل » را بگيرد ، گروه مقابل از صفر شروع مي كند و بازي ادامه پيدا مي كند .

نام بازي : هفت سنگ

نام محلي : هفت سانگ

اهداف بازي : ايجاد روحيه ي همكاري ، تقويت و مهارت در نشانه گيري ، بهبود سرعت

تعداد بازيكنان : 4 الي 16 نفر

سن بازيكنان : 6 سال به بالا

ابزار لازم : يك عدد توپ تنيس ، 7 عدد سنگ صاف و هم اندازه

محوطه بازي : جايي مثل حياط مدرسه

شرح بازي : افراد به دو گروه مساوي تقسيم شده و هر گروه يك نفر را به عنوان سردسته و رهبر برمي گزيند . به قيد قرعه يك گروه ابتدا بازي را از فاصله ي معيني از محل هفت سنگ ، كه روي هم چيده شده اند قرار مي گيرند ، تا به نوت با توپ تنيس سنگها را مورد هدف قرار داده و بريزند ، گروه دوم نيز در پشت هفت سنگ ، منتظر نتيجه اند تا هر گاه توپ پرتاپ شده ، توسط گروه اول به هفت سنگ برخورد نكند ، فوراً جايشان را با آن گروه عوض كنند ، ولي اگر برخورد كرد و آرايش سنگها را به هم زد ، توپ را بر مي دارند با پاسكاري و هدف گيري سعي مي كنند نفرات گروه اول را با توپ بزنند كه اگر توپ اصابت كند ، بازيكنان مورد نظر از بازي اخراج مي شود و همچنين نفرات گروه اول در هر فرصتي كه به دست آوردند به سراغ سنگها مي روند تا آنها را روي هم بچينند و يك امتياز بگيرند و مشخص است كه براي انجام چنين كاري ، يكي از دوستان بايستي خود را به خطر انداخته و يارش را در مقابل خطر برخورد توپ پوشش دهد و اگر باز هم مورد ضربه قرار گرفت و از بازي اخراج شد ديگري كار را به اتمام مي رساند ولي اگر ديگر بازيكني نمانده باشد ، بازي تمام و در دور بعدي جا و نقش گروهها عوض مي شود . در پايان گروهي كه زودتر امتياز 7 ( هفت ) را كسب نمايد برنده خواهد بود .

نام بازي : يك گل دو گل

نام محلي : يك قل دو قل

اهداف بازي : ايجاد تفكر و انديشه و خيال ، دقت در نگاه و حركات موزون دست

تعداد بازيكن : 2 نفر ( اگر زياد باشند دو گروه )

سن بازيكنان : محدوديت ندارد

ابزار لازم : 5 سنگ گرد ، كه كمي بزرگتر از فندوق باشد

محوطه بازي : محدوديت ندارد .

شرح بازي : ابتدا با جفت يا تك آمدن ، اينگونه كه يكي از بازيكنالن سنگها را در مشت مي گيرد تا ديگري بگويد زوج است يا فرد . شروع كننده بازي مشخص مي شود . هر كدام در هر مرحله مرتكب اشتباه شوند سوخته ، ديگري بازي را پي مي گيرد و اين بازي چندين مرحله دارد و بازيكن با اجراي موفق هر مرحله ، يك امتياز كسب مي كند و به مرحله ديگر راه مي يابد .

مرحله اول : ( قل اول ) 5 سنگ را به گونه اي كه جدا از هم باشند روي زمين پخش مي كنند ، يكي را برداشته و به بالا مي اندازد ، در فاصله پايين آمدن يكي از سنگها را از روي زمين برداشته و با همان دست ، سنگ بالا انداخته را كه در حال سقوط است مي گيرد و به همين نحو همه انها را بر مي دارد .

مرحله دوم ( دو قل ) : 5 سنگ را به گونه اي كه دو به دو قرار بگيرند ، روي زمين پخش مي كند . يكي را برداشته و به بالا مي اندازد و سنگها را 2 تاي از روي زمين بر مي دارد .

مرحله سوم ( سه قل ) : مانند مراحل فوق ، منتهي ، چهار سنگ روي زمين را در دو حركت 1 تايي و 3 تايي بر مي دارد .

مرحله چهارم ( چهار قل ) : يك سنگ را به هوا انداخته ، چهار سنگ را با هم روي زمين گذاشته و فوري سنگ را از هوا مي گيرند ، سپس باز هم سنگ را مي اندازد و هم سنگ روي زمين را يكجا و در يك حركت برمي دارد .

مرحله پنجم ( پنج قل ) : يك سنگ را به هوا انداخته ، در حالي كه همه ي سنگ ها در مشت است انگشت سبابه را به زمين مي كشد ، بعد سنگ را در هوا مي گيرد .

مرحله ششم : بازيكن باز سنگها را پخش كرده ، يكي را برداشته و بالا مي اندازد ، در فاصله بازگشت ، يكي از سنگها روي زمين را برداشته و سنگ هوا را مي گيرد و با يك پرتاب ديگر سنگي را كه از روي زمين برداشته با يكي از سنگها عوض مي كند و به همين طريق مرحله را با تعويض تمامي سنگها به پايان مي برد .

مرحله هفتم : در اين مرحله ، بازيكن با دست چپ ، توسط انگشتان شست و مياني به صورتي كه انگشت اشاره روي آن سوار شده باشد پلي عريض روي زمين مي سازد . و سنگهاي پخش شده را به حريف اشاره مي كند تا يكي را انتخاب كند و سپس از آن يكي را برداشته و به طرف بالا مي انداد و دوباره مي گيرد در اين فاصله ، سنگها را يكي يكي حداكثر با سه ضربه ، به ضرب انگشت مياني كه از پشت انگشت شست به حالت فنري يا بشكن ، رها مي شود از زير پل مي گذراند . چون سنگ انتخاب شده و آخرين گذارنده از زير پل خواهد بود ، بديهي است حريف سنگي را انتخاب مي كند كه سد معبر ساير سنگها باشد و مسلم است در اثر برخورد يكي از سنگها به سنگ انتخاب شده سوخته و نوبت بازي حريف خواهد شد .

مرحله هشتم : در اين مرحله بازيكن بعد از ريختن سنگها روي زمين ، دست چپ را در يك طرف آنها به صورت عمودي بر زمين گذاشته و ديواري درست مي كند . باز دست راست يكي را بعد از برداشتن به طرف بالا انداخته و دوباره مي گيرد و در اين فاصله بايستي يكي از سنگها را برداشته و به آن سوي ديوار بگذارد و اين حركت را براي تمامي سنگها اجرا مي كند.

مرحله نهم : در اين مرحله بازيكن هم سنگها را يكجا به طرف بالا مي اندازد و در فاصله بازگشت آنها ، فوراً دستها را از كناره به هم مي چسباند و سنگها را با كف دو دست مي گيرد . دوباره آنها را در همان حالت با دو دست به طرف بالا مي اندازد و در اين فاصله دستها را وارونه كرده و از ناحيه انگشت سبابه به هم مي چسباند و آنها را پشت دستهايش مي گيرد و سپس عكس آن را انجام داده و بازيكن سنگهاي پرتابي را با كف دو دست مي گيرد .افتادن حتي يك سنگ موجب سوختن است و هر كدام اين مرحله را گذرانده باشد برنده بازي است .

مرحله آخر : مرحله تنبيه است و دو بازيكن روبروي هم مي نشينند بازنده كف دستش را به زمين مي چسباند ونفر برنده سنگها را يكي يكي با اسامي تنبيه ها : (مانند نوازش ، برداشتن عسل از كندو ) پشت دست او مي چسباند سپس بايستي با يك حركت همه ي سنگها را به طرف بالا بيندازد و با دست بگيرد ،اگر توانست همه را بگيرد تنبيهي متوجه او نيست ، ولي براساس آنچه بر زمين انداخته باشد تنبيه ( جريمه ) مي شود .

× مبتدي ترين بازيكن ها تا همين مرحله ( پنج قل ) پيش مي روند سپس براي كسب امتياز «پشت دست » مي اندازند يعني پنج سنگ را در كف دست جمع مي كنند و با يك حركت ان را به هوا مي اندازند و با پشت دست مي گيرند . باز همان را به هوا انداخته و با كف دست مي گيرند . تعدا سنگ هايي را كه مي توانند با پشت دست بگيرند تعيين كننده امتياز است . اگر بازيكن بتواند حتي يك سنگ را با پشت دست بگيرد ، بازي را مي تواند از اول شروع كند و دوباره ادامه بدهد تا امتياز بيشتري بگيرد وگرنه باخته است .

بخش چهارم

منابع و مأخذ

روانشناسي رشد كودك و نوجوان تاليف دكتر محمد پارسا

بازي از ديدگاه ماريا مانتو سوري تاليف ماريا مانتو سوري

خلاقيت تاليف دكتر جمال حقيقي

زندگي من تاليف باغچه بان

اسلام و تعليم و تربيت تاليف دكتر محمد باقر محبي

تربيت و بازي كودكان تاليف دكتر علي قائمي

ارا مربيان بزرگ درباره تربيت كودك تاليف محمد عطاران

آنچه بايد درباره تربيت فرزندان بدانيد تاليف رنول دوسون

بازي و رشد كودك تاليف دكتر مري شري دان

آواي روئين ، شماره چهار – 16/1/79