اثرات پیاده ‏سازی شهر الکترونیک بر مدیریت شهری

اثرات پیاده ‏سازی شهر الکترونیک بر مدیریت شهری
این تحقیق به منظور تعیین و بررسی وضعیت شهر الکترونیک در همدان و یافتن راهکارهای اجرایی شدن آن و تعیین اثرات پیاده‌سازی شهر الکترونیک بر مدیریت شهر انجام گرفته است. به همین منظور، وضعیت شهر الکترونیک همدان از چهار منظر زیرساخت تکنولوژیک، زیرساخت فرهنگی و اجتماعی، بودجه و منابع مالی و نهایتاً زیرساخت نیروی انسانی متخصص مورد بررسی قرار گرفته است. در حوزه زیرساخت فرهنگی و اجتماعی اقدام به طراحی پرسشنامه و توزیع آن بین شهروندان همدانی شده و در سه حوزه دیگر از آمارهای موجود استفاده گردیده است. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی استفاده شده و حجم نمونه آماری 250 نفر بوده است. پس از شناخت وضع موجود، راهکارهای تحقق شهر الکترونیک بررسی شده و اثرات پیاده‌سازی شهر الکترونیک بر مدیریت شهری بیان شده است. نهایتاً پس از بررسی‌های انجام گرفته مشخص گردید، در حوزه زیرساخت فرهنگی و نیروی انسانی، وضعیت نسبتاً خوبی در مقایسه با کشورهای پیشرو در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود دارد اما در حوزه زیرساخت و همچنین از نظر میزان بودجه تخصیصی برای فناوری اطلاعات و ارتباطات، تفاوت فاحشی با کشورهای پیشرو وجود دارد.

واژگان کلیدی: شهر الکترونیک، دوت الکترونیک، آمادگی الکترونیک، زیرساخت فرهنگی، زیرساخت تکتولوزیک، مدیریت شهری

فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق.. 6
بیان مسأله. 7
پیشینه تحقیق.. 9
اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 11
سؤالات تحقیق.. 12
اهداف تحقیق.. 12
تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح. 13
قلمرو موضوعی.. 13
قلمرو مکانی.. 14
روش نمونه‌گیری.. 14
فصل دوم: چارچوب نظری و پیشینه تحقیق.. 15
2-1- مقدمه. 16
2-2- مدیریت شهری.. 16
2-2-1- مفهوم مدیریت شهری.. 17
2-2-2- وظایف مدیریت شهری.. 21
2-3- ساختار مدیریت شهری در ایران. 23
2-3-1- سطح کلان مدیریت شهری در ایران. 24
2-3-2- سطح منطقه‏ای مدیریت شهری.. 26
2-3-3- سطح محلی مدیریت شهری.. 26
2-4- جامعه اطلاعاتی.. 28
2-5- دولت الکترونیک… 30
2-5-1- تعریف دولت الکترونیک… 30
2-5-2- سازمان الکترونیکی و دولت الکترونیکی.. 32
2-5-3- اهداف دولت الکترونیک… 33
2-5-4- ارکان دولت الکترونیک… 35
2-5-6- کسب و کار الکترونیک… 39
2-6- شهر الکترونیک… 41
2-6-1- مفهوم شهر الکترونیک… 41
2-6-2- زندگی الکترونیک… 43
2-6-3- شهروند الکترونیک… 43
2-6-4- شهرداری الکترونیکی.. 45
2-6-5- مدل تعاملی شهر، شهروند، دولت و شهرداری الکترونیک… 45
2-7- شاخصهای ارزیابی شهر الکترونیک (آمادگی الکترونیکی) 45
2-8- زیرساخت الکترونیک… 54
2-9- شهر الکترونیک در خدمت مدیریت شهری.. 56
2-9-1- سرویس ردیابی با GPS. 61
2-9-2- سیستم اطلاعات جغرافیایی.. 62
2-9-3- سیستم حمل و نقل هوشمند. 64
2-9-4- سیستم‏های پرداخت الکترونیکی.. 65
2-10- وضعیت ایران در مقایسه با شاخص‏های بین‏المللی.. 66
2-11- بررسی برترین شهرهای الکترونیک دنیا 69
2-12- شهرهای الکترونیک در ایران. 72
2-13- وضعیت شهر الکترونیک در شهر همدان. 75
2-14- نتیجه‌گیری و تحلیل.. 78
2-14-1- تحلیل وضعیت مدیریت شهری.. 79
2-14-2- تحلیل وضعیت شهر الکترونیک… 80
2-15- مدل تحلیل: تعامل بین کنشگران اصلی مدیریت شهر در شهر الکترونیک… 81
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش… 84
3-1- مقدمه. 85
3-2- روش تحقیق.. 86
3-3- منابع گردآوری داده‌ها 87
3-4- روایی و پایایی پرسشنامه. 89
3-5- جامعه آماری.. 90
3-6- روش نمونه‏گیری.. 91
3-7- تعیین حجم نمونه. 92
3-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها‌ 92
فصل چهارم: یافته‏های تحقیق.. 94
4-1- مقدمه. 95
4-2- سوال فرعی اول. 96
5-2-1- توصیف مشاهدات.. 96
4-2-2- تحلیل بخش اول پرسشنامه. 98
4-2-3- تحلیل بخش دوم پرسشنامه. 102
4-4- سؤال فرعی دوم. 104
4-5- سؤال فرعی سوم. 107
4-6- سؤال فرعی چهارم. 113
4-7- سؤال فرعی پنجم. 115
4-8- سؤال اصلی.. 115
فصل پنجم: نتیجه‏گیری و پیشنهاد. 120
5-1- نتایج تحقیق.. 121
5-2- پیشنهادات.. 123
5-3- پیشنهاد به محققان آینده 125
منابع. 126

پیوست‌ها 130
پیوست یک: بیانیه اصول اجلاس اول جامعه اطلاعاتی.. 130
پیوست دو: طرح کاری اجلاس اول جامعه اطلاعاتی.. 145
پیوست سوم: پرسشنامه. 170

فهرست اشکال
شکل 1: سطوح مدیریت شهری در ایران. 24
شکل 2: ساختار مدیریت شهری در ایران. 27
شکل 3: مدل مفهومی دولت الکترونیک… 32
شکل 4: مدل مفهومی کسب و کار الکترونیکی.. 41
شکل 5: زندگی الکترونیکی و بسترهای مورد نیاز برای ایجاد آن. 43
شکل 6: شهروند الکترونیکی 44
شکل 7: نمودار ارتباطات بین دولت، شهر، شهرداری الکترونیکی با شهروند الکترونیک… 46
شکل 8: مدل مفهومی ارتباطی زیرساخت الکترونیک با سایر اجزای شهر. 54
شکل 9: مدل مفهومی ارتباط زیرساخت، خدمات و شهر الکترونیکی.. 55
شکل 10: بسترهای مهم زیرساخت الکترونیک… 56
شکل 11: نمایی از پورتال شهر الکترونیک کیش… 73
شکل 12: نمایی از پورتال شهر الکترونیک مشهد. 74
شکل 13: نمایی از پورتال شهر الکترونیک همدان. 76
شکل 15: مدل تحقیق 83
شکل 16: پراکندگی سنی افراد نمونه آماری.. 98
شکل 17: درصد مالکیت شخصی کامپیوتر. 99
شکل 18: میزان آشنایی شهروندان با کامپیوتر. 99
شکل 19: میزان شرکت شهروندان در دوره‌های آموزشی ICT. 100
شکل 20: مقایسه روشهای دریافت آموزش ICT در بین شهروندان (درصد) 100
شکل 21: مقایسه مکانهای استفاده شهروندان از اینترنت.. 101
شکل 22: میزان تمایل شهروندان به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی شهری.. 102
شکل 23: میزان اعتماد شهروندان به فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی.. 102
شکل 24: سرانه فناوری اطلاعات و ارتباطات، ایران و سایر کشورها 106
شکل 25: نمودار مقایسه‌ای زیرساخت تکنولوژیکی ICT همدان، ایران و سایر کشورها 110
شکل 26: نمودار مقایسه‌ای شاخص زیرساخت تکنولوژیکی ICT ایران و سایر کشورها، گزارش اکونومیست.. 112
شکل 27: نمودار مقایسه‌ای شاخص سرمایه انسانی ایران و سایر کشورها 114

فهرست جداول
جدول 1: مقایسه مدلهای مختلف سنجش آمادگی الکترونیک… 48
جدول 2: مؤلفه‌ها و شاخص‌های بکار گرفته شده در مدل CID.. 49
جدول 3: ویژگیهای فضاهای شهری و فضاهای الکترونیکی.. 56
جدول 4: شاخص آمادگی دولت الکترونیک: 25 کشور برتر دنیا و ایران. 66
جدول 5 : شاخص آمادگی دولت الکترونیک ایران در سالهای 2005 و 2008. 67
جدول 6: رتبه‏بندی کشورها بر اساس شاخص آمادگی الکترونیکی موسسه اکونومیست.. 67
جدول 7: جایگاه ایران بر اساس شاخص آمادگی الکترونیکی طی سه سال گذشته. 68
جدول 8: برترین شهرهای الکترونیک دنیا در سال 2007. 70
جدول 9: برترین شهرهای الکترونیک دنیا طی سالهای 2003 تا 2007. 71
جدول 10: وضعیت شهر تهران بر مبنای شاخص‌های ارزیابی شهرهای برتر دنیا 72
جدول 11: وضعیت شاخصهای عمومی (ارزیابی زندگی الکترونیکی) 77
جدول 12: وضعیت شاخص‌های زیرساخت‌های کسب و کار الکترونیکی (سازمان الکترونیکی) 77
جدول 13: وضعیت شاخص‌های دولت الکترونیکی.. 78
جدول 14: توزیع فراوانی انتخاب گزینه‏ها توسط شهروندان. 96
جدول 15: سرانه بودجه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای منتخب و مقایسه با ایران. 105
جدول 20: مقادیر بیشینه و کمینه زیرساخت فناوری اطلاعات در کشورهای دنیا در مقایسه با شهر همدان. 108
جدول 17: شاخص‌های زیرساخت تکنولوژیک فناوری اطلاعات و ارتباطات در شهر همدان. 109
جدول 18: وضعیت زیرساخت تکنولوژیک فناوری اطلاعات و ارتباطات، همدان، ایران و سایر کشورها 109
جدول 19: وضعیت زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای منتخب و مقایسه با ایران. 111
جدول 20: وضعیت شاخص سرمایه انسانی در کشورهای منتخب و مقایسه با ایران. 113