مقاله دیدگاه ناصر خسرو درباره دنیا و بازتاب آن در اشعار وی

دانلود مقاله دیدگاه ناصر خسرو درباره دنیا و بازتاب آن در اشعار وی کتاب شعر تحقیق مقاله مقاله ناصر خسرو مقاله درباره ناصر خسرو مقاله در مورد ناصر خسرو مقاله ناصر خسرو قبادیانی مقاله در مورد سفرنامه ناصر خسرو مقالات ناصر خسرو تحقیق در مورد ناصر خسرو تحقیق درباره ناصر خسرو قبادیانی تحقیق در مورد ناصر خسرو قبادیانی تحقیق در مورد سفرنامه ناصر خسرو تحقیق راجب ناصر خسرو

موضوع : دیدگاه ناصر خسرو درباره دنیا و بازتاب آن در اشعار وی

پیشگفتار
فرهنگ دیرپای و پرمایه ایران یکی از غنی ترین و وسیع ترین فرهنگ های جهان به شمار می‎آید و در قلمرو این فرهنگ با شکوه ادبیات فارسی دری پایگاهی والا دارد  وخراسان مهد زبان فارسی دری است . گزافه نیست اگر ادعا کنیم نهال زبان فارسی دری ( نظم و نثر ) در خراسان بزرگ ریشه گرفته است و سپس به سایر نقاط کشور گسترده شده است .
درمیان بزرگان ادب پارسی ، ناصرخسرو که ازمفاخر علمی و ادبی ایران در قرن پنجم هجری است جای خاصی دارد که آدمی را وامی دارد درباره شخصیت و آثار و افکار و عقایدش به تحقیق و تفحص بپردازد .
ناصرخسرو که در جوانی به کسب فضایل ظاهری و جمع زخارف دنیا وی سرگرم بودو در پی جاه و مقام می گشت پس از گذشتن از مرحله چهل سالگی به طلب حق وحقیقت روی آورد و با خلوص نیت کوشید تا خود را به مرحله کمال انسانی برساند .
آثار ناصرخسرو به دلیل روی آوردن وی به طریقه فاطمی گذشته از مسائل ادبی  وذوقی از حنبه های فلسفی نیز برخورداراست .
زندگی شگفت انگیز وی نماینده ثبات عقیده و استواری افکار مذهبی وی دارد . « او همواره تأکید می‎کند که از گذشت روزگار تنگدل و از رحمت یزدان نومید نبایست بود و همواره امیدوار و در صدد است جهانی بهتر بسازد ، آرزویی که بشریت را دلگرم می‎دارد . »(۱)
یکی از مسائل و نکاتی که ناصرخسرو درآثارش بخصوص دیوانش به آن خیلی توجه دارد دنیا  ومظاهر مادی آن است . او همواره در پی این است که انسان را پند ونصیحت دهد تا از این جهان خود را در امان نگاه دارد .
تعداد ابیاتی که در این مورد گفته است بسیارمی باشد و لذا توجه آدمی را به خود جلب می‎کند . بنابراین بر آن شدم در این مقال ، به تحقیق درباره اینگونه ابیات ناصرخسرو بپردازم . امید که در این راه توفیق الهی یاری گرم باشد .

دیدگاه ناصرخسرو درباره دنیا و بازتاب آن در اشعارش
ناصرخسرو معتقد است که فضیلت انسان دراین است که برناپایداری و فانی بودن مظاهر مادی توجه داشته باشد و آنهایی که اسیردنیا و متعلقات دنیوی هستند را خوار وذلیل می شمارد . وی در مقابل فریبکاری دنیا و مظاهر آن کسب علم و خرد و حکمت را ضروری می داند و آن را راز موفقیت و معارف حقیقی معرفی می‎کند . اما تنها به خرد ودانش بسنده نمی نمایند و عنصر دین و شئونات و افکار مذهبی را نیز بسیار مؤثر می‎داند وبه آن تأکید فراوان می‎کند . او در دیوان خود بارها و بارها دنیا را مورد ملامت و سرزنش قرار می‎دهد و هنرو شعر خود را وسیله ای برای بیان افکار وعقاید خویش و ارشاد و هدایت مردم قرار می‎دهد .
اوشاعری صاحب سبک و اندیشه است و مضامینی گوناگون را در اشعار خود جای داده ولی همواره بر اعتقاداتش پا بر جا می ماند و عقیده دارد شعر باید باعث تحول فکری و روحی و هدایت نسل بشری گردد . با مداحی و مدیحه سرایی مخالفت می‎کند و خود همواره از اسارت در مظاهر مادی برکنار می دارد و در قالب پند و اندرز سخنان حکیمانه خود را ابراز می دارد .
زبان ناصرخسرو ، زبان اعتراض و خرده گیری و بیان مفاسد و مضار و فریبکاری جهان است . با تشبیهات مکرر و مختلف دنیا را دغلکارو بی وفا معرفی می‎کند.
زبان انتقاد ناصرخسرو بسیار با صراحت و تند است چون او خود را اسیرمال دنیا ودلفریبی های جهان نمی بیند ، دیگران را نیز هدایت می نماید . او مداحی نمی کند حتی یک مدح هم در دیوان او جای ندارد  وجز در منقبت پیامبرو خاندان اطهر او مدح و نعتی دیگر به چشم نمی خورد . هر چند که بخاطر اعتقادات مذهبی که دارد خاندان فاطمی را بسیار ستوده که در جای خود به آن اشاره می‎شود  .
افسانه هایی که در مورد بعضی از شعرا نقل می‎شود نشان می‎دهد که یک رؤیت یا یک سخن مسیر زندگی و فکر آنان را تغییر داده است ازجمله سنائی ، عطار و مولوی .(۲)
درباره ناصرخسرو نیز داستانی نقل است که وی بر اثر خوابی از غفلت چندین ساله بیدار می گردد و بعد از انقلاب روحی که براثر آن خواب معروف رخ می‎دهد ناصرخسرو دیگر آن ناصرخسرو شرابخواره دنیا دوست نیست و به کلی تغییر می‎کند . درباره جهان بینی وی باید گفت امرو نهی های او که در مجموع همان جهان بینی او را تشکیل می‎دهد جنبه عملی دارد . می خواهد نظم تازه ای به جهان ببخشد آن هم براساس دو اصل دین و خرد .

فهرست مطالب
عنوان        صفحه

پشگفتار

دیدگاه ناصرخسرو درباره دنیا وبازتاب آن در اشعارش

تجلی افکار و اعتقادات ناصرخسرو بر اشعارش

مترادف بودن دهرو جهان در اشعار ناصرخسرو

نمونه هایی از اشعار ناصرخسرو درباره جهان

اعتقادات مذهبی

تعبیر به دریا و آب ژرف

فناپذیری و در گذر بودن جهان

مکرو فریبکاری جهان

صبرو تأمل درمقابل جهان

نسبت نادانی به جهان دادن

افزوده شدن حرص و طمع دنیا دوست

شکایت از بی وفایی دنیا

تعبیر به ننگ و عار

سایر تشبیهات

نتیجه گیری

ضمائم

فهرست منابع و مآخذ