گزارش کارآموزی بافندگی فرش و نوع فرآیند کارخانه چله پیچی و بافندگی

دانلود گزارش کارآموزی بافندگی فرش و نوع فرآیند کارخانه چله پیچی و بافندگی کارورزی گزارش کارآموزی بافندگی گزارش کارآموزی کارگاه بافندگی گزارش کارآموزی بافندگی فرش گزارش کارآموزی طراحی فرش گزارش کارآموزی کارخانه فرش گزارش کارآموزی فرش دستگاه چله پیچی ماشین چله پیچی چله پیچی چیست چله پیچی جوانی چله پیچی راعی چله پیچی بخشی

موضوع : گزارش کارآموزی بافندگی فرش و نوع فرآیند کارخانه چله پیچی و بافندگی

یکی از قدیمی ترین هنرهایی که بشر آنرا آموخت و از آن برای آسایش و زینت بخشیدن به خانه و زندگی خود استفاده نمود ، هنر فرشبافی است . زمانی که بشر برای پوشاندن و گرم کردن ، خود را نیازمند پوشش دید به فکر درست کردن وسیله یا شئی افتاد که هم قابل پوشیدن باشد و بدن او را آزار ندهد و هم احساس راحتی و گرما به او ببخشد . در نتیجه برای اولین بار از برگ درختان که حالت انعطاف پذیری داشت برای این منظور بهره برد ولی خیلی زود به این نتیجه رسید که شاید برگ درختان قابل پوشیدن باشد اما      نمی تواند او را گرم نگه داشته و از گرما و سرما وی را محفوظ دارد . از همین جا بود که بعد از مدتی به این مطلب پی برد که می تواند از الیاف طبیعی مانند الیاف برگ درخت نارگیل و موز یا الیاف کتان و کنف با از بین هم رد کردن آنها به صورتی که امروزه بدان تار و پود می گوییم پوششی مناسب تهیه نماید که هم او را از گرما و سرما در امان بدارد و هم حالت راحتی داشته باشد . از اینجا بود که پارچه پدید آمد و روز به روز انسان در ساخت و بافت انواع پارچه ها تبحر پیدا کرد تا جایی که در حدود سه تا چهار هزار سال پیش توانست پارچه هایی همچون حریر را که در آن زمان در تمام جهان چه از لحاظ کیفیت و چه از لحاظ زیبایی شهرت داشت ببافد .

تقریباً در همان دورانی که انسان توانست پارچه را ببافد از این هنر در بافت زیرانداز هم استفاده نمود . در مراحل اولیه از برگ درختانی همچون نارگیل و خرما زیراندازهایی شبیه به زیراندازهای حصیری که امروزه می بینید تهیه کرد اما با گذشت زمان و کشف الیاف و روش ریسندگی ، کم کم نخهای پنبه ای ، کتانی ، کنفی ، پشمی و ابریشمی ساخته شد و از بعضی از آنها مانند نخهای پشمی ، پنبه ای و کنفی در بافت زیرانداز ها استفاده می کرد . کار به جایی رسید که قدیمی ترین فرشهایی که باستان شناسان کشف نمودند و شباهت بسیاری به فرشهای امروزی دارد و نشان از اوج کمال فرش و فرشبافی دارد به حدود ۲۵۰۰ سال پیش می رسد که انسان از مرز تامین زیرانداز برای خانه هایش گذشت و به هنر ایجاد طرح بر روی فرش دست یافت که طبق کشفیات بدست آمده دیرینه شناسان این هنر یک هنر ایرانی می باشد .

روز به روز به فنون فرشبافی در طرح و نقشهای گوناگون مخصوصاً در ایران افزوده می شد و آثار ارزشمندی به وجود می آمد و به عنوان یک کالای قیمتی شناخته شد . تا جایی که هر شخصی که در خانه خود به عنوان زیرانداز از فرش استفاده می کرد وی را شخص ملاک و ثروتمندی می شناختند تا اینکه این هنر فراگیر شد و از قالب یک هنر سنتی به کالای مورد علاقه مردم به عنوان پوششی برای خانه هایشان درآمد و روز بروز بر تعداد مشتریان آن افزوده شد تاجائیکه از توان بافندگان فرش خارج شده و توان پاسخگویی نیاز بازار را نداشتند . از اینجا بود که بافندگان فرش به فکر طراحی ماشین افتاده و اینگونه شد که ماشینهای ابتدایی بوجود آمد .

در دستگاههای بافندگی ابتدائی ، از وردهای تختی استفاده می کردند و نخهای تار از روی قرقره عبور کرده و توسط کیسه های شنی که به آن آویزان بود کشش نخها تنظیم می شد . ایجاد دهنه کار بدین طریق بود که کارگر پشت دستگاه نشسته و بوسیله پای راست تخته پائی که به وردها متصل بود را به طرف پائین فشار می داد و نیمی از نخهای تار را (یک در میان) پائین کشیده می شد و نیمی در بالا قرار می گرفت و دهنه کار بوجود می آمد . عمل پودگذاری بوسیله دست بدین طریق انجام می شد که ماکوی حامل پود را در دهانه کار پرتاب می کردند . قرار دادن پود در لبه پارچه با عمل دفتین زدن در هر پود بوسیله دست انجام و مقداری به همین ترتیب بافته می شد تا موقع پیچیدن پارچه به دور نورد می رسید ، در این موقع بافنده بوسیله میله های آهنی نورد پارچه را (توپی پارچه پیچ) که معمولاً چوبی بود می چرخاند تا پارچه به دور نورد پیچیده شود و جهت جلوگیری از برگشت آن توسط میله های آهنی نورد را با زمین مرتبط می کرد که اصطکاک بوجود آورد .

به دنبال اختراع دستگاه پارچه بافی فوق ، بشر به فکر اختراع دستگاه مدرن تری که زحمت کمتری داشته باشد افتاد و توانست دستگاهی مشابه دستگاه قبلی بود بسازد با این تفاوت که برای عمل پودگذاری دیگر احتیاج نبود کارگر ماکوی حامل پود را بوسیله دو دست در دهانه کار پرتاب کند بلکه عمل رفت و برگشت ماکو را با دست راست و عمل قرار دادن پود در لبه پارچه بوسیله دست چپ انجام می شد . این دستگاه بنام دستگاه بافندگی چکی مشهور شد که راندمان بیشتری نسبت به دستگاه قبلی داشت .

با رواج این دستگاههای بافندگی در ایران ، کشورهای اروپائی به ساختن ماشین بافندگی اقدام نمودند و اولین ماشین بافندگی در سال ۱۸۱۷ بوسیله دکتر ویلر اختراع گردید . ماشین بافندگی اولیه بنام دستگاه بافندگی پدالی اختراع شد . این دستگاه نسبت به دستگاههای فوق مجهزتر بود زیرا مقداری از کارها را خود را خود دستگاه بطور اتوماتیک انجام می داد [۱] .

تاریخچه

۱۹۴۹ ، زمانی که پروفسور رودنکو دیرین شناس روسی ، از میان کوههای پوشیده از برف آلفای مغولستان می گذشت و به دره پازیریک سرازیر می شد شاید هرگز گمان نمی برد قطعه فرش ظریف و نفیسی که ساعتی بعد از میان یخ و برف چهره نشان خواهد داد بار دیگر زبان تاریخ را خواهد گشود . فرش پازیریک شاهدی است بر وجود هنری دیرین و تکامل یافته که در حدود ۲۵ قرن پیش از این در کمال دقت و ظرافت بدست ایرانیان بافته شده است . نقش مایه های بکار رفته در این فرش شباهت بسیار با نقوش دیواره های تخت جمشید دارد و به همین جهت گمان می رود این فرش در زمان پادشاهی هخامنشیان بافته شده   است .

فرش دستباف ایران مجموعه ای آمیخته از هنر و صنعت است که حاصل زحمت و تجربه چند هزار ساله هنرمندان گمنامی است که تمام عمر گرانمایه خود را صرف طراحی ، رنگرزی ، تهیه مواد اولیه و بافت آن کرده اند تا جایی که امروزه موزه های بزرگ دنیا به داشتن قطعه فرشی از ایران بر خود مباهات می کنند . آنچه باعث این تمایز شده است شیوه منحصربفردی است که در تولید این شاهکار هنری به کار رفته است با ابزارهایی ساده و موادی برآمده از دل طبیعت و پیوند خورده با دل سازندگان آن دارد .

گام نخست

مهمترین ماده اولیه مورد نیاز در صنعت فرش بافی پشم است . بهترین پشم برای فرش ، پشم گوسفندان نژادهای بومی و اصیل ایرانی است . پشمی که در فصل بهار از قسمت پشت گوسفند چیده شده باشد به دلیل استحکام ، براقی و بلندی الیاف مرغوبیت بیشتر دارد و از اینرو در تهیه خامه های پشمی که در بافت فرش مورد نیاز است ، استفاده می شود . پشمها پس از چیده شدن و جدا شدن پشمهای تیره از پشمهای سفید حلاجی می شوند . عملیات حلاجی که در گذشته توسط دست و یا شانه انجام می گرفت و امروزه نیز رواج کمی دارد گرد و خاشاک را از پشم می زداید و آن را آماده رشتن می سازد . در بسیاری از مناطق از کمان نیز برای حلاجی استفاده می گردد . امروزه نیز ماشین آلات به کار آمده و پشم را حلاجی می کند .

اگرچه ممکن است کارخانجات ریسندگی با سروصدای زیادشان نخهای پشمی خوبی تولید کنند اما نخهایی که با ماشین های ساده روستاییان ریسیده می شود تاثیر کیفی ویژه ای بر فرش تولید شده دارند . روستاییان پشمهای خود را با چرخهای چوبی نخ ریسی که از چوبهای محکمی ساخته شده اند می ریسند . برخی نیز دوکهای فوق العاده ساده ای را به کمک می گیرند که عملیات نخ ریسی آنها را سیار می سازد و آنها را قادر می سازد که هم زمان به برخی کارهای دیگر نیز سرکشی کنند زیرا روستا همیشه آکنده از نشاط کار و فعالیتهای گوناگون است . نشاطی که بیم آن می رود که در میان چرخ دنده ها و سرو صدای زیادشان رنگ ببازد و از میان برود

رنگرزی

پشمها پس از ریسندگی به صورت کلاف درآمده و آماده عملیات رنگرزی می گردد . رنگرزی با مواد اولیه طبیعی یکی از صنایع باستانی بشر است که رد آن را در تمدن های کهن مناطق مختلف جهان می توان جستجو کرد . ایرانیان از دوران باستان تاکنون فرشهای خود را با کلافهای رنگی تولید می کنند که توسط مواد طبیعی رنگرزی شده اند ، موادی همچون روناس برای طیفی از رنگهای قرمز و لاکی ، نیل برای رنگهای آبی ، سبز و سرمه ای ، اسپرک برای رنگهای سبز کمرنگ و زرد قناری ، پوست گردو برای رنگهای قهوه ای و بسیاری از مواد گیاهی ، معدنی و حیوانی دیگر که بیش از صدها نوع رنگ گوناگون از آنها بدست می آید .

شیوه های رنگرزی گوناگون مناطق مختلف ایران با یکدیگر تفاوتهایی دارد و هر کدام شامل عملیاتهای نسبتاً پیچیده و بسیار دقیقی می شود و رنگهای حاصل از این شیوه ها در مقابل نورزدگی و شستشو ثبات بسیار بالایی دارند . در واقع یکی از رموز مرغوبیت و عمر طولانی فرشهای ایرانی علاوه بر پشم مرغوب و نخهای با کیفیت بالا ، رنگهای زیبا ، درخشان و ثبات آن است . ثبات چیزی که باعث می شود هرگز گرد تاریخ  و غبار زمان بر چهره دلربای فرش ایرانی تأثیر نکند .

طراحی

آنچه در نگاه اول همگان را خیره می سازد و به تحسین وا می دارد طرحها و نقشه های اعجاب انگیز و پر راز و رمز فرش ایران است . گویا در دل هر طرح داستانی شگرف نهفته است که با زبان عجیب خطوط شکلها و رنگها بازگو می شود . هر کدام از نقش مایه های فرش ایرانی پیشینه ای رازآلود از تاریخ ، فرهنگ ، آداب و رسوم مردم منطقه خود دارد . معماهایی که هیچگاه گشوده نمی شود و اسرار نهفته خود را در سکوت با تماشاچیان هنرشناس و متفکر خود در میان می گذارد . در درون این صفحه رنگین گشوده تاریخ آنچه دیدنی است سرتاسر هماهنگی و تناسب ترکیبی از رنگ و نقش با اندازه ها و نسبتهای حساب شده و دقیقی می باشد که کنار هم قرار گرفته اند .

بیش از هزاران طرح مختلف برای فرش ایران شناسایی شده است طرحهایی که هر کدام بدست هنرمندانی گمنام ، سخت کوش و ژرفنگر خلق شده اند ، هنرمندانی مشتاق که بار وظیفه سنگین نگارش تاریخ و فرهنگ ملت خود را در لا به لای نقشها و رنگها به عهده دارد .

بافت

اکنون کار اصلی آغاز می شود . آنچه تاکنون مهیا شده است کنار هم گرد می آید تا داستان اعجازگر فرشبافان ایرانی آنها را درهم تنیده و شاهکار خود را از دل آن بیرون بکشد . فرش دستباف در داخل یک قالب چهارگوش به نام دار شکل می یابد . دارها در مناطق مختلف ایران از لحاظ شیوه ساخت و مسائل فنی با یکدیگر تفاوت دارند اما اصول کار آنها در همه یکسان است . برخی ثابت هستند و برخی دارای قسمتهای مختلف می باشند . اکثر دارها عمودی هستند اما عشایر کوچ نشین و اقوام ترکمن بیشتر از دارهای افقی استفاده می کنند .

ابتدا چله و تارهای فرش روی دار پیاده می شود . تار فرش معمولاً از جنس نخهای پنبه ای خالص است . نخ پنبه ای که از غوزه گیاه غوزه دار پنبه تهیه می شود نسبت به پشم از قدرت کشش کمتری برخوردار است . در مقابل حرارت مقاوم است . در مواد قلیائی و آفاتی چون بید روی آن اثر ندارد . از اینرو معمولاً در تار فرشها از آن استفاده می شود اما فرشهای عشایر همچون گبه دارای تار هایی از جنس پشم است و نیز برای بافت فرشهای فوق العاده ظریف از ابریشم به عنوان تار استفاده می کنند . دستان توانای بافنده با کمک ابزارهای ساده ای چون تیغه ، شانه و قیچی و با توجه به نقشه و رنگبندی مورد نظر نخهای پشمی را         لا به لای تارهای فرش گره می زنند . پس از هر ردیف گره او یک نخ پنبه ای را به عنوان پود از لابه لای تارها می گذراند و سپس آن را با شانه آن قدر می کوبد تا گره ها و پود یکدست و منظم در کنار یکدیگر محکم شوند .

دو نوع گره اصلی وجود دارد : گره متقارن یا فارسی و گره نامتقارن یا ترکی .

دانلود گزارش کارآموزی بافندگی فرش و نوع فرآیند کارخانه چله پیچی و بافندگی

گزارش کارآموزی نوع فرآیند کارخانه (چله پیچی و بافندگی)

رشته مهندسی نساجی

کارآموزی فرش

فهرست مطالب

فهرست تصاویر ۶

فهرست جداول ۹

فهرست نمودارها ۱۰

مقدمه ۱۱

تاریخچه ۱۳

کارخانه فرش محتشم کاشان ۱۶

فصل اول _ رنگرزی

۱-۱ الیاف آکریلیک ۱۸

۱-۲ رنگرزی الیاف آکریلیک با مواد رنگزای بازیک ۱۸

۱-۳ روش رنگرزی ۲۱

۱-۴ رنگرزی الیاف آکریلیک با مواد رنگزای دیسپرس ۲۱

فصل دوم _ چله پیچی

۲-۱ چله ۲۳

۲-۲ نمایی از سالن چله پیچی ۲۳

۲-۳ دستگاه چله پیچی ۲۳

۲-۴ روند کار ۲۶

۲-۵ بخشهای پیشرفته دستگاه چله پیچی ۳۰

۲-۶ واکس زنی و انتقال ۳۶

۲-۷ بایگانی ۴۱

۲-۸ ضایعات سالن چله پیچی ۴۱

۲-۹ عمده مشکلاتی که در چله پیچی پیش می آید ۴۱

فصل سوم _ بافندگی

۳-۱ شرح وظایف بافنده ماشین فرشبافی ۴۴

۳-۲ شرح وظایف کمک بافنده ماشین فرشبافی ۴۵

۳-۳ آشنائی با اصطلاحات ماشین فرشبافی ۴۵

۳-۴ موقعیت اسنوها و دهنه ها در فرش روئی و زیری ۴۹

۳-۵ طراحی در ماشینهای فرشبافی ۵۰

۳-۶ محاسبات طرز قرار دادن بوبین ها ۵۰

۳-۷ قرار دادن بوبین های نخ خاب در قفسه بوبین ۵۲

۳-۸ قفسه بوبین و نخکشی نخهای خاب از راهنماهای نخ قفسه ۵۲

۳-۹ نخکشی نخهای خاب از هارنیش ها (زه ها و میل میلکها) ۵۳

۳-۱۰ نخکشی نخهای تار از میل میلک های وردها و شانه ۵۴

۳-۱۱ سیستم پودگذاری در دستگاه واندویل و تکستیما ۵۵

۳-۱۲چاقو یا تیغ برش ۵۶

۳-۱۳ سنگ چاقو تیزکن ۵۶

۳-۱۴ طراحی وردها ۵۶

۳-۱۵ تنظیم دقیق ارتفاع نخ خاب فرش ۵۷

۳-۱۶ کشیدن فرش به جلو در ابتدای کار ۵۸

۳-۱۷ نصب میله های سردرگیری نخهای تار ۵۸

۳-۱۸ دستگاه ژاکارد ۵۸

۳-۱۹ چگونگی بافت ۶۰

۳-۲۰ دستگاه پیچش فرش ۶۱

فصل چهارم _ تکمیل

۴-۱ دوخت ۶۲

۴-۲ پشت پاک کنی ۶۳

۴-۳ شیرینک مقدماتی ۶۳

۴-۴ چسب زدن ۶۴

۴-۵ خشک کردن ۶۵

۴-۶ شیرینک نهایی ۶۶

۴-۷ تخته کردن ، زیگزاگ زدن ، ریشه بافی ، عیب یابی و رفع نقیصه ۶۶

۴-۸ شستشو ۶۷

منابع و مآخذ ۶۹

فهرست تصاویر

تصویر ۱ : گره متقارن یا فارسی ۱۵

تصویر ۲ : گره نامتقارن یا ترکی ۱۵

تصویر ۳ : رول اصلی ۲۵

تصویر ۴ : Support 25

تصویر ۵ و ۶ :کیسه های بوبین در انبار ۲۷

تصویر ۷ : پدال پائین هر ۲۴ بوبین ۲۷

تصویر ۸ : چرخ حرکت دهنده قفسه قلابها ۲۷

تصویر ۹ : مرحله اول / عبور از سوراخ پشت قسمت قلابها ۲۸

تصویر ۱۰ : مرحله دوم / عبور از بین قرقره ۲۸

تصویر ۱۱ : مرحله سوم / عبور از قلابها ۲۸

تصویر ۱۲ : سرنخها به سمت شانه ها کشیده می شود ۲۹

تصویر ۱۳ : شانه رو و زیر ۲۹

تصویر ۱۴ : شانه اصلی ۲۹

تصویر ۱۵ : گره آلمانی ۳۰

تصویر ۱۶ : گره ایرانی ۳۰

تصویر ۱۷ : سیمهای متصل به قلابها ۳۱

تصویر ۱۸ : چراغ متصل به سنسورها ۳۱

تصویر ۱۹ : جکهای Tension (کشش) ۳۱

تصویر ۲۰ : فنرهای کشش قرقره ۳۲

تصویر ۲۱ : میله های تنظیم کشش ۳۲

تصویر ۲۲ : شلنگ های متصل به جکهای Tension 32

تصویر ۲۳ : صفحه کلیدها و کنترل ۳۳

تصویر ۲۴ : صفحه کامپیوتر ۳۵

تصویر ۲۵ : سمت راست دستگاه واکس زن و انتقال ۳۶

تصویر ۲۶ : سمت چپ دستگاه واکس زن و انتقال ۳۶

تصویر ۲۷ : ریلهای تعبیه شده در کف سالن برای انتقال ۳۶

تصویر ۲۸ : غلطک آغشته کننده و دستگاه واکس زن ۳۷

تصویر ۲۹ : مخزن حاوی پارافین ۳۸

تصویر ۳۰ : کنتور مخزن پارافین ۳۸

تصویر ۳۱ : بشکه پارافین مایع ۳۸

تصویر ۳۲ : علامت گذاری روی چله ۳۹

تصویر ۳۳ : اسنوی آماده تحویل ۴۰

تصویر ۳۴ : باسکول برای توزین اسنوها ۴۰

تصویر ۳۵ : بایگانی ۴۱

تصویر ۳۶ : بایگانی ۴۱

تصویر ۳۷ : بخش تنظیم فشار باد جکهای Tension 42

تصویر ۳۸ : قفسه بوبین ۴۵

تصویر ۳۹ : ورد ۴۶

تصویر ۴۰  : میل میلک متصل به هارنیش ۴۶

تصویر ۴۱ : هارنیش ۴۶

تصویر ۴۲ : ژاکارد ۴۶

تصویر ۴۳ : نقشه طرح ۴۷

تصویر ۴۴ : اکسنتر وردها ۴۷

تصویر ۴۵ : ریپر ۴۸

تصویر ۴۶ : گریپر ۴۸

تصویر ۴۷ : وزنه های مربوط به تنظیم کشش نخ تار ۴۹

تصویر ۴۸ : جاهای خالی پر شده با نخ تار در قفسه بوبین ۵۱

تصویر ۴۹ : راهنماهای نخهای خاب ۵۳

تصویر ۵۰ : راهنمای اصلی قبل از هارنیش ها ۵۳

تصویر ۵۱ : وزنه های تنظیم کشش ۵۳

تصویر ۵۲ : ظرفهای بوبین ذخیره ۵۳

تصویر ۵۳ : کمک بافنده از پشت ماشین نخ خاب مورد نظر را به بافنده می دهد ۵۴

تصویر ۵۴ : بافنده هارنیش ها را برای گرفتن نخ خاب بالا نگه می دارد ۵۴

تصویر ۵۵ : بوبین پود (۱) ۵۵

تصویر ۵۶ : ذخیره پود (۲) ۵۵

تصویر ۵۷ : راهنماها (۳) ۵۵

تصویر ۵۸ : ریپر (۴) ۵۵

تصویر ۵۹ : گریپر (۵) ۵۵

تصویر ۶۰ : پیکان نوک پلاتین ۵۹

تصویر ۶۱ : برآمدگی و پاشنه پلاتین ۵۹

تصویر ۶۲ : برآمدگی وسط سوزن ۶۰

تصویر ۶۳ : میله جلوی دفتین ۶۰

تصویر ۶۴ : کارت نقشه جلوی تخته سوزن قرار می گیرد ۶۱

تصویر ۶۵ : وزنه های متصل به پائین هارنیش ها ۶۱

تصویر ۶۶ : پشت پاک کنی ۶۳

تصویر ۶۷ : شیرینک ۶۴

تصویر ۶۸ : غلطک برسی ۶۴

تصویر ۶۹ : بخار دادن قبل از چسب زدن ۶۵

تصویر ۷۰ : چسب زدن ۶۵

تصویر ۷۱ : مخزن چسب ۶۵

تصویر ۷۲ : حاشیه فرش قبل از دوردوزی ۶۶

تصویر ۷۳ : چرخ دوردوزی ۶۶

تصویر ۷۴ : حاشیه فرش بعد از دوردوزی ۶۶

تصویر ۷۵ : سطح استیلی بسیار صاف ۶۷

تصویر ۷۶ : مکنده های بالای هر دستگاه ۶۷

تصویر ۷۷ : لوله های هدایت کننده ضایعات به خارج از سالن ۶۷

تصویر ۷۸ : ضایعات در بسته های مخصوص ریخته می شود ۶۷

تصویر ۷۹ : شکل ساده ای از فرآیند تکمیل فرش ۶۸

فهرست جداول

جدول (۱) : ثبات نوری و شستشویی تعدادی از مواد رنگزای بازیک روی آکریلیک   ۱۸

جدول (۲) : نام تجاری تعدادی از مواد رنگزای بازیک ۱۹

جدول (۳) : مشخصات تعداد بوبین ماشین فرشبافی ۵۱

فهرست نمودارها

نمودار (۱) : نمودار رنگرزی آکریلیک با مواد رنگزای بازیک ۲۱

نمودار (۲) : نمودار رنگرزی آکریلیک با مواد رنگزای دیسپرس ۲۲