مقاله مجتمع تجاری

دانلود مقاله مجتمع تجاری

نگاهی به تجارت ایران
همزمان با شکل‌پذیری حکومت در ایران در کشور همجوار بابل حرف و صنایع از چهارچوب جوامع اشتراکی خارج شده و در شهرها پیشه ورانی که از حرفه خود امرار معاش می‌کردند. پدیدار شدند. آنان در میدان خرید و فروش شهر که معمولاً نزدیک دروازه‌های شهر بود  که یا کارگاههای کوچکی داشتند و سفارشات را پذیرفته و انجام می‌دادند. قوانین همورابی سفالگران، سنگ تراشان ، خیاطان، آهنگران، دباغان را در عدد صنعتگران ذکر کرده است و در این دوره بازرگاین به نحو متسوسی توسعه و تکامل می‌یابد. پادشاه و روحانیون توسط بازرگانان به تجارت عمده می‌پرداختند و جهت ثبت معاملات از الواح گلی استفاده می‌کردند. (مانند استاد بهادار امروزی )
پرهیز از دروغ ، ریاکاری و رباخواری و سوداگران ایرانی را از سودجوئی و بهره‌برداری ستمکارانه بازی می‌داشته و شاید به همین دلیل ایرانیان کهن چندان توجهی به سوداگری نداشته‌اند بازرگانان در اجتماع ایران باستان فروتر از سایر طبقات بوده است.
داریوش شاهنشاه بزرگ هخامنشی به منظور توسعه بازرگانی و نزدیک ساختن روابط بین ایالات متحده و هدفهای سوق الجشیی اقدام به ساختمان جاده‌های بزرگ نمود. اولین واحد پولی ایران را از طلا بنام در یک تحت قوانین خاص بوجود آورده قبایل پارس را که کار عمده آنها علاوه بر کشاورزی، دامپروری بود از مالیات معاف کرد.
اطلاعات تجاری و نظامی و وجود چند مرکز بزرگ اقتصادی مانند بابل، هگمتانه، شوش و پرسپولیس(تخت جمشید ) موجب توسعه تجارت داخلی و خارجی با حق عبور ترانزیت در جاده‌های تجاری گردید و در نتیجه بعدها بازار ایران با ویژگیهای خاص خود در مسیر جاده‌های تجاری شکل گرفت و زبانزد جهانیان گردید و نام آن به همه زبانهای جهان درآمد.
در سرزمین تازیان پیش از اسلام بازار به صورت ایرانی وجود نداشت و اغلب بازارهایشان فصلی و متحرک بود. پس از اینکه ایرانیان به دین اسلام گرویدند در شهر مدینه مراکز خلافت، بازارهایی به سبک ایران و توسط ایرانیان برپا گشت که معروفترین آن‌ها بازار آهنگران و اسلحه سازان مدینه بود.
بعضی از ممالک مغرب زمین پیش از جنگهای صلیبی از طریق روم شرقی با مشرق زمین ارتباط برقرار کرده بودند پس از جنگهای صلیبی مجدداً مناسبات تجاری در میان ممالک شرق و غرب (اروپا و آسیا ) برقرار گشت. این تجارت فقط محدود به کالاهای شام نبود بلکه بیشتر محصولات و مصنوعات چین، هندوستان و ایران در بازار عرضه می‌گشت، در این ایام (قرون وسطی ) بازار تجارت مابین شرقی و غربی چنان گرم گشت که کلیه محصولات و مصنوعات شرقی در بازارهای اروپای غربی پیدا شد و شهرهای دمشق، بغداد، همدان ، ری، هرات، سمرقند و بخارا از مراکز عمده بازرگانی شرق به شمار می‌رفتند.
(شهرهای واقع در مسیر جاده ابریشم )

جاده ابریشم، شاهراه تجارت شرق :
راه تجاری معروف به راه ابریشم را می‌توان تا سال ۱۷۰۰ میلادی (پیش از گسترش تجارت دریایی ) یکی از مهمترین راههای تجاری دنیا به شمار آورد.
جاده ابریشم از شهر چانگ آن (شیا امروزی ) واقع در شهر چین شروع می‌شد، شاخه‌ای از آن به فلات پامیر می‌رسید از آن جا به شهرهای مرو، بلخ ، سمرقند و ماوراء النهر(آسیای مرکزی) رسیده وارد نیشابور می‌شد. شهرهای دامغان، گرگان، ری، قزوین و همدان را طی می‌کرد و پس از گذشتن از سلوکیه و انطاکیه به سواحل دریایی مدیترانه می‌پیوست و سپس از طریق دریا به رم و ونیز ختم می‌گشت. نقش اصلی آن رساندن ابریشم چین به ویزن بود، به علاوه کالاهای دیگری نیز از طریق آن حمل و نقل می‌شد.
شاخه دیگر این جاده هندوستان به طوس در ایران وصل می‌کرد. در مسیر این جاده کاروانسراهای متعدد وجود داشت. هندوستان از طریق راه ابریشم پنبه ـ ادویه ـ دارو و سنگهای قیمتی ـ آهن و فولاد به اروپا صار می‌کرد. این جاده ۲۰۰ سال قبل از میلاد احداث شده و تا ۱۷۰۰ میلادی یعنی به مدت ۱۹ قرن، اصلی‌ترین راه تجاری دنیا محسوب گردیده و به تجارت جهانی کمک می‌کرد و کلیه شهرهای واقع در مسیر این جاده از آبادترین شهرهای آن زمان به شمار می‌رفتند.

نقش ایران در احیای جاده ابریشم :
جمهوری اسلامی ایران پس از گذر موفقیت‌آمیز برنامه پنج ساله اول توسعه و برپایی صنایع عظیم تولیدی و گسترش همه جانبه سیستمهای ارتباطی مدرن، یکی از توسعه یافته‌ترین کشورهای خاورمیانه در زمینه‌های اقتصادی، صنعتی و صادراتی شده است. اکنون ایران با برخورداری از منابع عظیم اولیه و تولیدات روزافزون صنعتی در صدد بسط و گسترش روابط خود با کشورهای منطقه است.
ایران علاوه بر توانمندی اقتصادی صنعتی چشمگیر خود ، دارای جاذبه‌های متعدد توریستی و جهانگردی است که احیاء و مرمت این آثار باستانی و میراث فرهنگی ما، بر جذابیت چهره کشور خواهد افزود. کشورهای آسیایی میانه که غالباً محصور در خشکی هستند به واسطه عبور از سرزمین ایران امکان دسترسی به آبهای آزاد برای آنان فراهم خواهد گشت و این گروه کشورها، نه تنها قادر به بهره‌گیری از بازار پررونق و محصولات صنعتی و کشاورزی با  کیفیت ایران هستند بلکه می‌توانند به بازارهای عمده جهانی نیز دست یابند.

 لزوم مراکز تجاری در یک شهر
لزوم فراهم نمودن انواع کالا در یک شهر، ورود کالا از شهرهای دیگر و صدور کالا به دیگر شهرها را ایجاب می‌نماید. از طرف دیگر لزوم در سترس قرار دادن انواع کالا برای مردم، بطوری که بتوانند به سهولت کالای مورد نیاز خود را انتخاب و تهیه نمایند، لزوم ایجاد مراکز تجاری در شهرها را به وضوح نشان میدهد. ایجاد مراکز تجاری، بنای فروشگاهها و مغازه‌ها مناسب برای عرضه هر کالا با مشخصات متفاوت که در عین حال هماهنگی لازم را داشته باشد، معماری ویژه و مجربی را طلب می‌کند. هر مغازه یا فروشگاه باید دارای ویژگی‌ و مشخصات معماری خاص و مناسب برای عرصه کالای مورد نظر باشد.به طوریکه کالا را در شرایط مطلوب نگهداری نموده و به نحو چشمگیری به مشتریان مربوطه عرضه می‌نماید.
واضح است که با افزایش جمعیت شهرها،  باید در شهر مراکز مختلف اجتماعی از قبیل سینما، تئاتر و  .. ایجاد گردد که در صورت ایجاد در رابطه با مراکز تجاری موجب رونق کار فروشگاهها می‌گردد. بنابراین لازمست در شهرهای بزرگ اینگونه مراکز تجاری به شکل گسترده‌ای احداث گردند.

تاریخچه مجموعه‌های تجاری و اجتماعی در ایران :
مقدمه ‌ای در شناخت مجموعه‌های تجاری گذشته :
قبل از شناخت بازار کرمان، لازم به نظر می‌رسد، مقدمه‌ای در مورد خود بازار بیان گردد تا بتوان با شناخت و دید بهتری موضوع را دنبال نمود.
این مقدمه شامل سه قسمت می‌باشد:
اول در مورد پیدایش بازار از نقطه نظر تاریخی و اجتماعی و دوم از نظر موقعیت بازار در شهرهای ایران بازدید شهرسازی و سوم اینکه بازار به عنوان محلی که اجناس به طرز خاص به معرض فروش گذاشته می‌شود و یا مجموعه‌ای که خصوصیاتی استثنائی چه از نظر عرضه کالا و یا اهمیت اقتصادی و یا جنبه‌های دیگر اجتماعی، مذهبی و یا سیاسی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

چگونگی پیدایش مجموعه‌های تجاری از نقطه نظر تاریخی و اجتماعی :
قبل از بحث درباره تأثیرات بازار در شهر کرمان لازم به نظر می‌رسد، بحث کوتاهی دربارۀ پیدایش بازار از نقطه نظر تاریخ اجتماعی به عمل آید.
با نگرشی کوتاه به تاریخ تمدن در می‌یابیم که پیدایش روابط اجتماعی از زمانی شروع می‌گردد که سیستم‌های اجتماعی برای اولین بار به مفصه ظهور رسید، سالها پیش در زمانیکه انسانهای اولیه می‌زیسته‌اند، قبل از تشکیل قبیله‌ها و قبل از پیدایش تمدن، احتیاجات هر فردی منحصر به چند عنصر اولیه زندگی بود، که هر انسانی به تنهایی قادر به رفع احتیاجات خود بود. با پیدایش تمدن و بسط روابط، نوع احتیاجات تغییر و گسترش یافت. با سیر تکامل تمدن نوع احتیاجات هم تکامل پیدا کرده و به حالت کنونی رسیده است . پیشاپیش، سیستم اقتصادی تقسیم کار از طرفی باعث تسهیل در امر تولید و از طرفی باعث پیش کشیدن مسائل جدیدی است از قبیل توزیع گردید. به طور کلی در امر اقتصادی سه طبقه مشخص می‌باشد:
۱ـ تولید کنندگان ۲ـ توزیع کنندگان ۳ـ مصرف کنندگان
روابط بین این سه نوع باعث ایجاد سیستمهای مختلف اقتصادی و سیاسی می‌گردید. همانطور که ذکر شد قبل از سیستم اقتصادی تقسیم کار، طبقه توزیع کننده وجود نداشته است.
بعدها در اثر بسط روابط اجتماعی و اقتصادی، این طبقه جدید به وجود آمده است. توزیع کنندگان در حقیقت واسطه‌هایی بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان هستند.
در ضمن باید متذکر شد که در هر امر اجتماعی، عوامل فراوانی وجود دارند که وابسته به یکدیگرند و هر مبادله‌ای اقتصادی، مبادلات دیگری از قبیل سیاسی و مذهبی و فرهنگی را نیز به همراه داشته است.
با توجه به مسیر حرکت تمدن شرق از چین و عبور ان از اسیای مدینه و رسیدنش به اروپا بهتر متوجه این حقیقت می‌شویم. تجارت را شاید بتوان مهمترین مبادله اجتماعی بین افراد دانست.

سیر تکاملی مجموعه‌های تجاری :
در ابتدا بازار مکانی بسیار ساده بوده است. و بنابر احتیاجات زمان خود تغییر و تحول پیدا کرده است. همانطور که گفتیم بازار همیشه تابع زمان بوده است. قرنها پیش زمانی که سیستم تولید فقط سیستم کشاورزی بود، شکل بازار هم بسیار ساده و  بسیار ارگانیک، در هر نقطه‌ای که احتیاج به وجود آمده است، پیدا شده است.
با توجه به پلان شهرهای قدیمی می‌شویم که بازار معمولاً در نقاطی به وجود آمده که در ارتباط با تولید کنندگان و مصرف کنندگان بوده است.
بازارها معمولاً در نزدیکی قصر حکان و در رابطه با محیط خارج بو جود می‌آمدند و بعدها طبقات عادی به دوراین مرکز قدرت سیاسی ـ اقتصادی کشیده شده و شهرها به وجود آمدند.
بازارها چون یکی از مهمترین مکانهای اجتماعی می‌باشند در پلان شهری همیشه حالت مرکزیت داشتند، تا به سهولت در دسترس عموم قرار گیرند.
همانطور که می‌دانیم، بازار خود پدیده‌ی شهری و در عین حال عاملی است برای پیدایش شهرنشینی رابطه شکل  و فرم و فضای بازار با مسائل اجتماعی و صنعتی ناگسستنی است که پس از هر فرم تکنیکی و اجتماعی، فرم بازار تغییر کرده و فضاها عوض می‌شوند. چنانچه می‌بینیم ، بازارهای قدیمی امروز رونق خود را از دست داده و در عوض فروشگاهها و مغازه‌های لوکس آهسته و آهسته جانشین آنها می‌گردد.
بازار همیشه به عنوان قلب اقتصادی هر شهر، مهمترین مکان را در امور تجاری و اقتصادی شهر بوده و فعالیت اشتغال داشته و ادارۀ امور شهری را در دست گرفته است.
زوایا و دیدهای بازار در نمای کلی شهر همیشه به طور بارزی مشخص کننده این قلب اقتصادی شهر بوده است. بازارهای قدیمی نمونه‌های بسیار جالبی چون بازار کرمان برای ادای این مطلب می‌باشند.
بستگی به امور تجاری با سایر امور اجتماعی طوری است که یک بازار مجموعه‌ای است اجتماعی و دارای تمام المانهای اجتماعی عصر خود می‌باشد.
به طور مثال می‌بینیم در بازارهای سرپوشیده قدیم، مسجد ، مدرسه، حمام و سایر المانهای اجتماعی قرار گرفته است. زیرا تمام المانهای مورد نیاز اهالی بازار و مراجعه کنندگان بوده است.
بازارهای معمولاً علاوه بر فعالیت اقتصادی مکانی برای فعالیتهای فرهنگی و سیاسی و مذهبی بوده است زیرا برخورد در این فضاها بسیار شدید و روابط بسیار خوب بوده است.
بدین ترتیب بازار با گسترش شهر، گسترش سیاست و تمام ضروریات زندگی جمعی شهری را در داخل خود می‌پذیرفت و به عنوان عامل مهم زندگی شهری در‌می‌آمد.
هسته مرکزی شهر در طول زمان حرکت می‌ کند و مسیر توسعه شهر یا محتوای خطی بازار می‌سازد.

بررسی بازارهای ایران ـ تکامل بازار :
بازار که به عنوان متشکل کننده تمام عناصر شهری می‌بود، در طول زمان توسعه و گسترش یافته، فرم پذیرفته و خود را با زیربنای تولیدی جامعه منطبق می‌نمود و در خدمت آن قرار می‌گرفت، با پیگیری این روند تکاملی به فرم امروز این بازار می‌رسید که در ارتباط با مسائل مطرح شده در زمان حاضر قرار می‌گیرد و تغییر می‌یابد.

بررسی مجموعه‌های تجاری گذشته از نظر شهرسازی
یکی از مهمترین جنبه‌های بازار موقعیت و اهمیت شهری آن است و در اکثر شهرهای ایران می‌توان از آن به عنوان قلب شهر و  یا به طور کلی بافت اصلی شهری نام برد. مخصوصاً در شهرهایی که در گذشته در مسیر شاهراه کاروانها قرار  داشته‌اند. (جادۀ ابریشم)، اهمیت آن بسیار بارزتر و نمایان‌تر است.
تقریباً تمام شهرها در اطراف کانالهای بازار قرار داشته و در بعضی موارد با عبور از چند گذر تا حدودی میتوان از محوطه بازار دور شد و به محلات اعیان نشین و باغهای شهر رسید و گرنه تمام مساجد بزرگ شهر مثل مسجد جامع و بقایای بزرگ و آب انبارهای اصلی شهر همگی در پیچ و خم کانالهای بازار قرار دارد. این گونه شهرها به مجرد اینکه تا حدودی از جنبه اقتصادی دچار وقفه شدند حالت سکوت عمیق و مرگباری به خود گرفته و بتدریج تمام سکنه خود را از دست داده و به صورت مخروبه‌ای درآمده‌اند، مثل شهرهایی که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و امروز حتی به ندرت نامی از آن‌ها برده می‌شود. از نظر شهرسازی بازار مجموعه‌ای از مغازه‌ است را می‌توان بدین ترتیب توجیه کرد که هر مغازه یک سلول است و مجموعه آنها یعنی بازار، تشکیل بافت را می‌دهد و این بافت اصلی شهر است که بافتهای دیگر شهری لقب به آن اهمیت کمتری داشته و اکثراً منشعب از آن می‌باشند.
این بافت اصلی شهر در پیچ و خمهای خود سکنه کارگر، دکاندار و یا اصولاً طبقه دو یا سه را جا می‌دهد. چون در زمان قدیم شهر دروازه‌ها داشته  و یکی از کارهای دروازه‌ها ورود و خروج  کالاهای تجارتی بوده است، بازار در نزدیکی یا در مسیر اصلی دروازه قرار داشته و در ضمن به واسطه کار خود، مرکز عبور و مرور اصلی شهر و در نتیجه سر و صدای زیادی داشته است.
معمولاً محلاتی که در نقاط خوش آب و هوا ومرتفع شهر به صورت باغ وجود داشته محل زندگی طبقات ممتاز و حاکمه و رجال بوده است و شاید هنوز نیز بقایای این پدیده تا حدودی در شهرها به چشم می‌خورد.

بررسی خصوصیات ویژه مجموعه‌های تجاری گذشته از نظر اقتصادی واجتماعی
حال که مسئله به قدری روشن شد و بازار از نظر شکل خارجی شناخته شد می‌توانیم به خوبی به وظایف اجتماعی آن نیز پی ببریم. بنابراین برای اینکه نکات اساسی آن را شناخته و به طور اختصار بررسی نماییم، بهتر است باز به تقسیم بندی وظایف آن بپردازیم . بدین ترتیب که بازار در داخل و تقریباً معنی تحت الفظی لغوی آن است، وظیفه اصلی آن ملاک زندیگ اجتماعی و یا رابطه زندگی شهری است که مهمتر از معنی قبلی آن است که در قسمت شهرسازی بصورت کانون ارتباطات از آن نام برده می‌شود.
حال می‌پردازیم به جنبه ظاهری بازار تا در قسمت بعد بهتر به موقعیت حساس و حیاتی آن در زندگی شهری پی می‌بریم . بازار در وهله اول تشکیل شده از کانالهایی به طولهایی مختلف که شامل مغازه‌های زیادی بوده که در هر کانال یک نوع  کالا عرضه می‌کند و به همین جهت نیز هر قسمت آن به نام خاصی نامیده می‌شود. مثل بازار کفاشی‌ها ، طلا فروشیها و … که هر کدام از این اجناس در کانالهایی با طولهای مختلف عرضه می‌شود.
در محل برخورد این کانالها با یکدیگر معمولاً مساجد و یا تکایا و یا آب انبارها قرار داشته و در ضمن کوچه‌هایی نیز در این نقاط بازار جدا شده و به خان ه‌های مسکونی منتهی می‌گردد. البته این کوچه‌ها غفلتا از کانالهای سرپوشیده بریده جدا نشده بلکه معمولاً با چند طاق قوسی که در زیر آن تعدادی مغازه برای تامین احتیاجات محله می‌باشد، صورت گرفته،  که این مجموعه کوچک به نام«گذر» مشهور است .
حال که هر یک از این کانالها مشخص شد ببنیم در داخل آن‌ها چه جریانی اتفاق می‌افتد.
شخصی که برای خریداری مایحتاج خود مثلاً به بازار کفاشها قدم می‌گذارد با تعدادی مغازه مواجه می‌شود که همگی کالای خود را به بهترنی وجهی در معرض دید و انتخاب او قرار داده‌اند و معمولاً مانعی برای دیدن کالاها وجود ندارد و شخص براحتی و بدون استعداد از صاحب مغازه می‌تواند جنس مورد نظر را به دقت دیه و یا با سایر اجناس مشابه مقایسه نماید و این راحتی دید و داشتن انتخاب زیاد یکی از مهمترین و با ارزشترین مسائل در دنیای امروز است که در مراکز خرید و فروش خارج همواره برای تبلغ به این نکته اشاره می‌کنند که شما در مغازه و یا فروشگاه مورد نظر  انتخاب بیشتر و راحت‌تری خواهید داشت.
یکی از موضوعات جال توجه در بازار فاصله تقریباً حساب شده‌ای است که بین دو ردیف مکانهای دو طرف وجود دارد. این فاصله به لغوی است که برای رفت و امد و خرید و فروش خریداران و فروشندگان کفایت می‌کند و ضمناً، ایجاد تفاهم به خصوصی بین دو ردیف مغازه‌ها می‌نماید. دقیقاً معلوم نیست که قرار  د ادن دو ردیف مغازه با این فاصله از چه سابقه‌ای پیشی گرفته است. شاید سازندگان بازار به علت سرما و گرما و ایجاد کوران در تابستان به این نتیجه شکلی رسیده‌اند. نکته مثبت دیگر در مورد این فاصله کم بین دو ردیف مغازه‌ها در بازار این است که خریداران در موقع عبور می‌توانند اجناس مغازه‌ ها را در دو طرف در یکبار عبور ببیند و احتیاجی به برگشت مجدد و دیدن مغازه‌ها دیگر ندارد. این مزیت ابداً در خیابانها دیده نمی‌شود، چون بسیار اتفاق می‌افتد که خریدار برای یافتن یک جنس خوب چندین بار مجبور به گذشتن از عرض خیابان برای رسیدن به مغازه‌های سمت دیگر بوده و با در نظر گرفتن ترافیک ناصحیح در خیابان، اشکال عبور و در نتیجه وقفه‌ای در کار خرید و فروش ایجاد می‌ گردد.
انتخاب بعد از ارتفاع معمولاً در رابطه با اشل بازار از نقطه نظر طول و عرض و در رابطه با میزان گنجایش آن انتخاب شده است که این میزان ارتفاع به خاطر دید بهتر در بازار انتخاب شده است.
سرمایه‌های عظیم که قبلاً در بازار تولید محصولات مشخصی به کار گرفته می‌شدند به تدریج تا حدودی از بازار بیرون کشیده شده، در بانکها یا کارخانجات به کار افتاد‌اند. امروزه بازار به عنوان یک المان مهم در تاسیسات شهری می‌باشد. که عامل مهم آن جنبه اقتصادی و سپس اجتماعی آن است که امروزه نوع عملکرد بازار در دنیا بصورت یک دیگری در آمده است. تکنیک و سرعت، فو نکیسون بازار و در نتیجه فرم آن را تغییر می‌دهد و در عوض فرمی به وجود می‌آید که جوابگوی نیازها و خواسته‌های جدید، با در نظر گرفتن فاکتورهای زمان، سرعت و تکنیک می‌باشد . روی این اصل بازارها، امروزه تا حدودی اهمیت سابق خود را از دست داده و یا به صورت‌های دیگر درآمده است.

انواع مجموعه‌های تجاری و بخش‌ های تشکیل دهندۀ آن :
ـ بازارهای موقت (زمانی و مکانی )
ـ بازارهای دا ئم (بازارهای روز ـ بازارهای کلی )
بازارهای کلی خود شامل بخشهای اداری، فروش و خدمات میباشد که هر یک شامل المانهای زیر بوده و جداگانه مورد مطالعه قرار گرفته است.
۱ـ بخش اداری: این بخش شامل شرکتهای و تجارتخانه‌ها بوده است که بصورت حجره و پخش در نقاط مختلف بازار قرار داشته است.
۲ـ بخش فروش: این بخش شامل چهار قسمت زیر است که تقسیم بندی آن منای نوع و مقدار فروش انجام پذیرفته است:
الف: فروش جزئی :
شامل دست فروشیها و مغازه‌ها عطاری و بقالی و غیره بوده است.
ب ـ فروش جزئی: (بیش از فروش کلی)
این بخش شامل بازارهای تخصصی مانند زرگرها، کفاشها و … بوده است.
ج: فروش کلی: (بیش از فروش جزئی )
به صورت توده‌های همکار و یا معمولاً کارها را به این صورت بعهده داشته است.
د: فروش کلی
در این بخش ، فروش به وسیله سفارش و تحویل کالا، مستقیماً در انبارها انجام می‌پذیرفت.

فهرست مطالب
عنوان مقاله. ۱
چکیده. ۱
مقدمه. ۱
عنوان مقاله : مجتمع تجاری آرمان.. ۲
هدف: ۲
علاقه و انگیزه. ۲
قابلیت اجرا و توجیه اقتصادی.. ۲
چکیده : ۳
مقدمه. ۴
سیری در نظریه‌های تجارت: ۴
نیاز به مجموعه‌های تجاری.. ۵
نگاهی به تجارت ایران.. ۹
جاده ابریشم، شاهراه تجارت شرق : ۱۰
نقش ایران در احیای جاده ابریشم : ۱۱
لزوم مراکز تجاری در یک شهر. ۱۲
تاریخچه مجموعه‌های تجاری و اجتماعی در ایران : ۱۲
مقدمه ‌ای در شناخت مجموعه‌های تجاری گذشته : ۱۲
چگونگی پیدایش مجموعه‌های تجاری از نقطه نظر تاریخی و اجتماعی : ۱۳
سیر تکاملی مجموعه‌های تجاری : ۱۴
بررسی بازارهای ایران ـ تکامل بازار : ۱۵
بررسی مجموعه‌های تجاری گذشته از نظر شهرسازی.. ۱۷
انواع مجموعه‌های تجاری و بخش‌ های تشکیل دهندۀ آن : ۲۰
گذری بر مراکز خرید معروف دنیا ۲۲
طراح و آرشیتکت مجتمع.. ۲۸
تجهیزات ساختمانی.. ۲۸
پارکینگ طبقاتی.. ۲۹
مرکز تجارت بین‌المللی دبی : ۲۹
.اتاق‌های جلسات.. ۳۰
سالن کنفرانس ـ تئاتر. ۳۰
سالن سرپوشیده. ۳۰
اتاق‌های گردهمایی.. ۳۱
سالن اجتماعات اصلی.. ۳۱
دفاتر اجرایی.. ۳۱
آپارتمان‌های مرکز تجارت.. ۳۲
باشگاه خصوصی.. ۳۲
مبلمان و طراحی داخلی فضاهای تجاری : ۳۴
نور‌پردازی در مراکز تجاری : ۳۴
موسیقی در مراکز تجاری : ۳۵
انعطاف‌پذیری مراکز تجاری : ۳۵
ستون‌بندی و اسکلت در مراکز تجاری: ۳۶
ارتفاع طبقات در مراکز تجاری : ۳۶
عمق ساختمان تجاری : ۳۶
سیرکولاسیون در مراکز تجاری : ۳۶
ویترین در مراکز تجاری : ۳۸
آبنما در مراکز تجاری : ۳۹
فضای سبز در مراکز تجاری : ۳۹
تهویه در مراکز تجاری: ۴۰
پارکینگ در مراکز تجاری : ۴۰
استان خراسان.. ۴۲
تقسیمات کشوری: ۴۲
موقعیت جغرافیایی استان خراسان.. ۴۳
خراسان در عرصه تاریخ.. ۴۴
خراسان رضوی.. ۴۶
استان خراسان رضوی در یک نگاه: ۴۸
آب و هوا ۴۹
مشهد. ۵۱
تاریخچه. ۵۱
تحولات مشهد در دوره محمدرضاپهلوی (۱۳۲۰-۱۳۵۷ه.ش ). ۵۲
مشهد پیش از اسلام. ۵۴
مشهد در دوره اسلامى.. ۵۴
مشهد در دوره امویان.. ۵۵
مشهد در دوره عباسیان.. ۵۵
از توس تا مشهد. ۵۶
باغ حمید بن قحطبه. ۵۶
شهادت امام رضا علیه السلام. ۵۷
تحولات شهر مشهد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی (۱۳۵۷ه.ش ). ۵۸
موقعیت جغرافیایی.. ۵۹
آب و هوا ۶۰
گردشگری.. ۶۰
بناهای تاریخی شهر مشهد. ۶۰
آرامگاه فردوسی.. ۶۱
آرامگاه شیخ طبرسی.. ۶۱
آرامگاه خواجه اباصلت.. ۶۲
آرامگاه نادر شاه. ۶۲
آرامگاه امام محمد غزالی.. ۶۲
آرامگاه خواجه مراد راوی.. ۶۳
مدرسه نواب.. ۶۳
جاذبه های طبیعی.. ۶۴
چشمه گراب.. ۶۴
تفرجگاه اخلومد. ۶۴
تـفرجگاه طرقبه. ۶۴
وضعیت تجاری.. ۶۴
صنایع دستی.. ۶۷
قالی بافی : ۶۷
شعر بافی : ۶۸
نمد بافی : ۶۸
گلیم بافی : ۶۹
پوستین دوزی : ۶۹
سنگ تراشی و قلم زنی روی سنگ : ۶۹
فیروزه تراشی: ۶۹
سفالگری : ۷۰
سبد و حصیر بافی : ۷۰
اماکن زیارتی و مذهبی.. ۷۱
مصلای مشهد. ۷۱
مسجد گوهرشاد. ۷۱
محله‌ها ۷۱
اقتصاد. ۷۳
وضعیت اقتصادی.. ۷۳
صنایع.. ۷۳
مراکز تجاری.. ۷۳
فرهنگ… ۷۴
نشریات.. ۷۴
وضعیت فرهنگی.. ۷۵
فصل ششم. ۷۶
نتیجه گیری.. ۷۶
بررسی ضوابط ومقررات در ارتباط بامرکز تجاری.. ۷۶
نتیجه گیری.. ۷۷
بررسی ضوابط ومقررات در ارتباط بامرکز تجاری.. ۷۸
۱-بررسی ضوابط ومقررات اجرایی کاربری تجاری درشهرمشهد. ۷۸
۲-مقررات ساختمانی درتجارت شهری.. ۷۸
موقعیت زمین طرح در اراضی منطقه : ۸۱
شکل و ابعاد زمین طرح: ۸۱
مجاورت کاربرها : ۸۱
دسترسیها و ارتباطات : ۸۱
برنامه‌ریزی کالبدی : ۸۲
۱ـ انتخاب فرم ساختمان وجهت استقرار. ۸۲
۲ـ انتخاب سازۀ و مصالح مناسب.. ۸۲
فهرست منابع و ماخذ. ۸۳

فهرست منابع و ماخذ
ضوابط و مقررات ساخت وساز در فضاهای تجاری
ضوابط ومقررات شهرداری مشهد
شکل گیری معماری در تجارت ایران وغرب (محمد منصور فلامکی)